saprofity
Saprofity, roztocza — to organizmy cudzożywne, odżywiające się martwą, rozłożoną do postaci płynu, materią organiczną. Szczątki organiczne, które stanowią ich pokarm, mogą znajdować się w glebie, mule, wodzie oraz ściółce leśnej. Saprofity, rozkładając związki organiczne do związków nieorganicznych, zapewniają tym samym krążenie pierwiastków (węgla, wodoru itd.) w przyrodzie. Zaliczamy więc do nich bakterie i grzyby, mające zdolność przekształcania martwych szczątków do prostych substancji mineralnych. Saprofity są ważne również ze względu na fakt, że umożliwiają samooczyszczanie wód oraz tworzenie próchnicy.
Saprofity należą do grupy saprobiontów (szerszej grupy organizmów, odżywiających się materią organiczną), do której zaliczają się również saprofagi – drobne zwierzęta, przeważnie bezkręgowce. Pokarm saprofagów stanowią martwe szczątki innych organizmów, zalegające w glebie, ściółce leśnej i bardzo często w mule oraz na dnie zbiorników wodnych. Saprofagami są na przykład nicienie, dżdżownice, morskie wieloszczety, rureczniki czy strzykwy.
Grupę tę można podzielić również na trzy podgrupy:
- kałożerców (żuk gnojak),
- mułożerców (niektóre gatunki ryb),
- glebożerców (dżdżownica).
Odżywianie się grzybów
Grzyby mogą być saprofitami lub pasożytami. Ich komórki otacza chitynowa ściana komórkowa, której struktura nie pozwala na przepuszczanie większych cząstek pokarmowych, a jedynie materii rozdrobnionej i wodnistej. Strzępki grzybów, aby móc pozyskać pożywienie w takiej właśnie formie, wydzielają do podłoża enzymy trawienne, które rozkładają materię organiczną.
Uzyskane w ten sposób substancje proste: cukry, aminokwasy i kwasy tłuszczowe, zostają następnie wchłonięte przez strzępki grzyba i zapewniają mu energię. Tę formę odżywiania nazywamy odżywianiem pozakomórkowym (zewnątrzkomórkowym). Jest ona charakterystyczna również dla cudzożywnych bakterii oraz niektórych zwierząt, na przykład skorpionów i pająków.
Przykładami grzybów saprofitycznych są drożdże, grzyby kapeluszowe, pleśniaki czy pędzlaki.
Odżywianie się bakterii
Różne rodzaje bakterii czerpią energię na dwa różne sposoby. Mogą odżywiać się autotroficznie lub heterotroficznie. Bakterie autotroficzne są zdolne do przeprowadzenia procesu fotosyntezy lub chemosyntezy (bakterie fotosyntezujące dzielą się dodatkowo na tlenowe i beztlenowe). Zaliczamy do nich bakterie zielone i purpurowe. Natomiast bakterie heterotroficzne to organizmy cudzożywne, dzielące się na pasożyty i saprofity. Pasożyty czerpią energię, pobierając substancje odżywcze z żywego organizmu. Saprofity ograniczają się zaś do martwej materii organicznej. Oprócz nich, wśród bakterii cudzożywnych, wyróżniamy także symbionty, czyli bakterie żyjące w symbiozie z organizmem żywnym innego gatunku, pozytywnie wpływając na jego funkcjonowanie.
Bakterie saprofityczne, podobnie jak grzyby, wydzielają do środowiska enzymy trawienne, aby rozdrobnić materię organiczną. Ta zostaje następnie wchłonięta przez komórkę bakteryjną. Do bakterii saprofitycznych zaliczamy bakterie gnilne i mlekowe. Są to organizmy niechorobotwórcze, bytujące naturalnie w środowisku człowieka oraz w żywności. Odpowiadają za psucie się produktów spożywczych, gdy ich liczba przekroczy bezpieczną normę. Dopuszczalna liczba bakterii w pokarmie to 106 na 1 gram produktu. Gdy bakterii zaczyna przybywać, mogą stać się przyczyną zatruć pokarmowych. Szczególnie narażone na ich niekorzystnie działanie są osoby chore, które mają osłabiony układ immunologiczny.
Bakterie saprofityczne bytują poza tym w organizmie człowieka. Mówimy tutaj o tzw. florze saprofitycznej, czyli naturalnej barierze, która chroni nas przed działaniem chorobotwórczych bakterii i grzybów. Tworzące ją bakterie niechorobotwórcze (saprofityczne, oportunistyczne) przekształcają środowisko, w którym żyją tak, aby było ono niekorzystne dla rozwoju szkodliwych drobnoustrojów. Znajdują się m.in. w przewodzie pokarmowym, jamie ustnej, na powierzchni skóry czy w drogach rodnych (bakterie Lactobacillus). Jeśli jednak równowaga fizjologiczna organizmu zostanie zachwiana, bakterie niebezpiecznie namnażają się, co prowadzi do infekcji.
Saprofity w świecie roślin
Wiele definicji włącza do grupy organizmów saprofitycznych również niektóre rośliny (np. gatunki należące do rodziny storczykowatych i wrzosowatych). Są to rośliny, które nie przeprowadzają fotosyntezy i czerpią substancje odżywcze dzięki grzybom, na których pasożytują, łącząc się przez korzenie z ich strzępkami. Same nie mają jednak zdolności rozkładania martwej materii organicznej. Rośliny, które niegdyś nazywano saprofitycznymi, klasyfikuje się obecnie jako myko-heterotrofy.
Super wiedzą przydatna przy kompostowaniu nietypowych materiałów.
bardzo to pomaga
Saprofity sa z przyrody
No WOW odkrycie amerykI