Witamina B3 (witamina PP, niacyna) – właściwości, działanie i występowanie witaminy B3
Witamina B3 należy do witamin, które znajdują szerokie zastosowanie w kosmetyce oraz w medycynie. Stosowana zarówno wewnętrznie, jak i zewnętrznie, witamina B3 korzystnie wpływa na nasz organizm. Witamina PP nie tylko zapewnia nam gładką, promienną i zdrową skórę, lecz także zapobiega depresji, migrenom i cukrzycy typu 1. Niewątpliwie warto zadbać o prawidłową podaż niacyny.
- Naturalne źródła witaminy B3
- Wstydliwe związki witaminy B3 z nikotyną
- Witamina B3 to lek na migrenę i cholesterol
- Witamina B3 pomoże w przebarwieniach skórnych
- Liczne zadania witaminy B3
- Witamina B3 – pomoc w terapii zapalenia stawów?
- Witamina B3 to nadzieja na uniknięcie cukrzycy
- Bezsenność, wysypka, migreny… Objawy hipowitaminozy
- Kiedy witaminy B3 jest za dużo?
- Jak szybko wyleczyć niedobory witaminy B3?
- Witamina B3 to piękno i dobre samopoczucie
Witamina B3 (Acidum nicotinicum), zwana inaczej witamina PP lub niacyna, stanowi wspólne określenie dwóch związków chemicznych – kwasu nikotynowego (niacyny) i amidu kwasu nikotynowego (nikotynamidu). Skrót PP odnosi się do przeciwpelargycznych właściwości tej substancji, a więc zapobiegającym zmianom skórnym typu Pella Agra. Jest jedyną witaminą, która może być produkowana przez nasz organizm z tryptofanu, aczkolwiek, aby jej ilość zaspokajała nasze zapotrzebowanie, musimy uzupełniać braki za pomocą pożywienia.
Naturalne źródła witaminy B3
Witaminę B3 znajdziemy zarówno w produktach roślinnych, jak i zwierzęcych. W pożywieniu substancja ta przybiera formę kwasu nikotynowego i jego amidu. Co więcej, może powstawać również z zawartego w produktach żywnościowych tryptofanu (60 mg tryptofanu daje 1 mg witaminy B3). Zapotrzebowanie na witaminę B3 zależy od płci i wieku danej osoby. Dzieci do 3 roku życia potrzebują maksymalnie 10 mg witaminy B3 dziennie, kobiety – do 14 mg na dzień, zaś mężczyźni powinni przyjmować aż 16 mg każdego dnia. Znajdziemy ją głównie w drożdżach (do 50 mg na 100 g), otrębach pszennych (do 35 mg na 100 g), orzeszkach ziemnych (17,2 mg/100 g), mięsie cielęcym (do 17 mg/100 g), mięsie wołowym (do 8,4 mg/100 g), rybach morskich (8 mg/100 g), grzybach (4,6 mg/100 g) i ziemniakach (1,5 mg / 100 g). Co ciekawe, znikome ilości tej witaminy wypijamy również w kawie i herbacie.
Wstydliwe związki witaminy B3 z nikotyną
Witamina B3 to substancja rozpuszczalna w wodzie. Potrafi współdziałać z innymi witaminami z grupy B (witamina B1, B2 i B6), a także jest od nich zależna, toteż najlepiej zażywać ją w zestawie witamin. Na zwiększenie działania niacyny wpływa chrom, zaś nadmiar cukrów blokuje jej funkcje. Substancja ta wykazuje odporność na wysoką temperaturę, kwasy, ługi i promieniowanie UV. Co więcej, w czasie gotowania przechodzi do wywaru, dlatego warto go spożywać. Jako pierwszy niacynę opisał dziewiętnastowieczny chemik badający właściwości nikotyny – Hugo Weidel. Z kolei z wątroby wyodrębnił ją amerykański biochemik – Konrad Elvehjem. Wkrótce witaminę zaczęto nazywać „czynnikiem zapobiegającym pelagrze” oraz „czynnikiem zapobiegającym zespołowi krowiego języka”. Jakiś czas później nazwano ją PP – skrót ten pochodzi od anglojęzycznego określenia „Pellagra-Preventing factor”. Z kolei jej kolejna nazwa – niacyna – powstała wskutek prób uniknięcia asocjacji z nikotyną i została utworzona z elementów anglojęzycznych nazw: nicotinic acid + vitamin.
Witamina B3 to lek na migrenę i cholesterol
W medycynie witamina B3 jest wykorzystywana jako składnik, który hamuje toksyczne działanie związków chemicznych i leków. Stosuje się ją także w terapii zaburzeń psychicznych (np. schizofrenii) i hormonalnych (np. obniżone libido). Substancja ta skutecznie wspiera również leczenie zaburzeń metabolizmu lipidów i lipoprotein, zapobiegając tym samym miażdżycy.
Co ciekawe, przyjmowana w porcjach powyżej 1 g dziennie zwiększa stężenie cholesterolu HDL i zmniejsza poziom triglicerydów i „złego” cholesterolu LDL. Od niedawna zaczęto stosować ją także w procesie leczenia migreny – preparaty zawierające witaminę B3 w składzie potrafią złagodzić, a nawet całkowicie zniwelować jej objawy.
Witamina B3 pomoże w przebarwieniach skórnych
Od niedawna zaczęto badać działanie witaminy B3 na skórę. Dowiedziono, że nałożona na powierzchnię skóry witamina B3 niemal w całości przenika do jej głębszych warstw, dzięki czemu może leczyć takie schorzenia, jak trądzik, zaczerwienienia, nadmierne złuszczanie naskórka czy stany zapalne. W przemyśle kosmetycznym wykorzystuje się ją wraz z promotorami przenikania i składnikami o podobnych właściwościach, np. retinolem.
W dostępnych na rynku preparatach przeznaczonych do pielęgnacji występuje pod nazwą niacyny, niacynamidu lub nikotynamidu. Poza łagodzeniem zmian zapalnych na skórze, witamina B3 zmniejsza także utratę wody przez skórę, wspomaga odnowę naskórka, pobudza produkcję kolagenu i hamuje powstawanie wolnych rodników, jako że jest doskonałym przeciwutleniaczem. Co więcej, substancja ta chroni nas przez szkodliwym działaniem promieniowania UV i rozjaśnia przebarwienia. Jeśli chcemy mieć gładką, promienną i zdrową skórę, powinniśmy sięgnąć po dermo kosmetyki zawierające w składzie witaminę B3. Należy jednak pamiętać, że, aby ich stosowanie przynosiło efekty, stężenie witaminy nie powinno być niższe niż 2 procent.
Liczne zadania witaminy B3
Witamina B3 jest niezbędna do syntezy koenzymów odpowiedzialnych za prawidłowe działanie naszych komórek. Substancja ta dba również o układ nerwowy, bierze udział w powstawaniu hormonów steroidowych (np. estrogen) oraz hormonów tarczycy i trzustki. Ponadto, witamina B3 pomaga obniżyć ciśnienie krwi, działając rozszerzająco na naczynia krwionośne.
Witamina B3 – pomoc w terapii zapalenia stawów?
Jak wykazały wstępne badania naukowe, witamina B3 może ograniczać objawy zapalenia stawów, a także zwiększyć ruchomość tych elementów układu kostnego. Na potwierdzenie wyników przeprowadzonych eksperymentów musimy jednak jeszcze poczekać.
Witamina B3 to nadzieja na uniknięcie cukrzycy
Wyniki naukowego eksperymentu pozwalają sądzić, że wysokie dawki kwasu nikotynowego mogą zmniejszyć ryzyko wystąpienia cukrzycy typu 1 u dzieci. Dla udokumentowania tych przypuszczeń potrzebne są dalsze badania.
Bezsenność, wysypka, migreny… Objawy hipowitaminozy
Braki witaminy B3 w naszym organizmie mogą być spowodowane zaburzeniami odżywiania, alkoholizmem i ubogą dietą. Objawy niedoboru może jednak wywołać również stosowanie leków na gruźlicę czy choroba Hartnupów, blokująca wchłanianie witaminy z jelit i nerek. Niedostateczne stężenie witaminy B3 występuje również u osób cierpiących na zaburzenia psychiczne, takie, jak depresja, schizofrenia i choroba Hodkingsa. Diagnozę stwierdzającą nieprawidłowy poziom tej witaminy u pacjenta stawia się najczęściej objawowo. Rzadziej wykonuje się w tym celu testy z krwi. W początkowej fazie śladowy niedobór niacyny przejawia się jedynie spowolnionym metabolizmem, powodującym słabszą odporność organizmu na niskie temperatury. Jednym z najbardziej charakterystycznych objawów większych braków tej witaminy w organizmie jest pelagra – choroba skóry zwana też rumieniem lombardzkim. Pozostałe znaki świadczące o tym, że powinniśmy zacząć uzupełniać swoją dietę w tę niezbędną do życia witaminę to: bezsenność, niestabilność emocjonalna, chroniczne zmęczenie, migreny, podatność na choroby skórne, owrzodzenie jamy ustnej, jasnoczerwone zabarwienie języka, łupież, łysienie, biegunki, zaparcia, wymioty i wysypka.
Kiedy witaminy B3 jest za dużo?
Nadmierne stężenie witaminy B3 może wystąpić w naszym organizmie, gdy przyjmujemy dawkę o wielkości powyżej 35 mg dziennie. Najłatwiej przekroczyć bezpieczny limit przy suplementacji tabletkami. Do objawów hiperwitaminozy należy świąd, zaczerwienienie i przesuszenie skóry, wysypka, ból brzucha, arytmia, mdłości, hiperglikemia, zaburzenia pracy wątroby.
Jak szybko wyleczyć niedobory witaminy B3?
Istnieją dwa sposoby na pozbycie się hipowitaminozy, a więc niedoborów witaminy B3 – pierwszy z nich to wzbogacenie diety o takie produkty, jak drożdże, orzeszki ziemne i otręby pszenne, a drugi – zaopatrzenie się w suplementy diety. Na rynku mamy dostępne zestawy typu Vitaminum B Complex tudzież preparaty zwierające w swoim składzie samą witaminę B3.
Witamina B3 to piękno i dobre samopoczucie
Jeśli mamy problemy z nadwrażliwą i skłonną do przebarwień skórę, a nasza dieta nie zawiera prawie wcale mięsa, orzechów, otrębów i drożdży, powinniśmy zainwestować w suplementy diety bogate w witaminę B3 albo zrewolucjonizować codzienne menu. Dla pięknej skóry, zdrowych nerwów i braku migren warto zadbać o prawidłową podaż tej witaminy.
- www.organicfacts.net; 2016-01-19;
- www.umm.edu; 2016-01-19;
- www.witaminy.org.pl; 2016-01-19;
- Alina Bradford; "Niacin (Vitamin B3): Benefits & Side Effects"; https://www.livescience.com/51825-niacin-benefits.html;
- Vaijinath S. Kamanna, PhD , Moti L. Kashyap, MD; "Mechanism of Action of Niacin"; https://www.ajconline.org/article/S0002-9149(08)00253-1/fulltext;