Chrom (Cr) - właściwości, działanie i występowanie chromu

Chrom występuje w naszym ustroju jako pierwiastek śladowy. Jednak zaspokajanie jego dziennej zalecanej dawki chromu jest bardzo istotne. Szczególnie, jeśli zależy nam na uniknięciu chorób cywilizacyjnych, takich jak miażdżyca lub cukrzyca. Poznaj źródła chromu w pożywieniu i dowiedz się, dlaczego właściwości tego mikroelementu sprzyjają utrzymaniu zdrowia oraz zgrabnej sylwetki.

1. Właściwości chromu a zapotrzebowanie
2. Chrom pomaga w walce z otyłością
3. Niedobory chromu w diecie
4. Chrom w pożywieniu – najcenniejsze źródła
5. Chrom w nadmiarze – czym skutkuje przedawkowanie pierwiastka?

Chrom (Cr) metaliczny jest bardzo czystym pierwiastkiem chemicznym o stalowoszarej barwie. Stopy chromu są powszechnie wykorzystywane do produkcji maszyn, narzędzi skrawających, chirurgicznych, do produkcji farb, ceramiki, przy barwieniu tkanin i w różnych procesach galwanicznych (chromowanie ochronne i dekoracyjne przedmiotów stalowych lub mosiężnych). A jakie znaczenie ma chrom dla naszego organizmu? 

Właściwości chromu a zapotrzebowanie

Zawartość chromu w ludzkim organizmie ogranicza się do 6 gramów. Dzienne zapotrzebowanie na niego również nie jest wysokie, bo u dorosłej osoby wynosi maksimum 0,2 mg na dobę. Najwięcej potrzebują go kobiety w ciąży oraz karmiące piersią, a także osoby aktywne fizycznie. Z organizmu chrom wypłukuje się wraz z moczem.

Pierwiastek ten bierze udział w syntezie węglowodanów, lipidów i białek. Ma na to wpływ pośrednio, poprzez regulowanie pracy trzustki do wydzielania insuliny. Jako składowy czynnika tolerancji glukozy (GTF) pomaga w leczeniu osób chorych na cukrzycę. Pod tą postacią jest też lepiej wchłaniany, niż z przewodu pokarmowego, skąd jest dostępny dla organizmu w bardzo małym stopniu. Niemniej, absorpcję tą drogą wspomagają witamina C oraz błonnik. Obniżają zaś cynk, mangan, wapń i żelazo. Chrom chroni nas przed chorobami układu krążenia, ponieważ normalizuje cholesterol, obniżając poziom „złego” LDL, na rzecz „dobrego cholesterolu HDL.

Chrom pomaga w walce z otyłością

Chrom jestem elementem składowym wielu enzymów trawiennych i przyspiesza spalanie tłuszczu. To dlatego odpowiednia ilość tego pierwiastka w organizmie sprzyja sprawnej przemianie materii i pomaga utrzymać właściwą wagę ciała. Ale jest jeszcze jeden bardzo istotny powód, dla którego chrom wpływa pozytywnie na sylwetkę i zapobiega otyłości.

Mianowicie, stymuluje on trzustkę do produkcji insuliny oraz czuwa nad jej racjonalnym wykorzystaniem. Insulina uwalnia się długo i miarodajnie. To samo dzieje się z glukozą, dzięki czemu nie dopada nas nagły apetyt na wysokokaloryczne przekąski i słodycze. To dlatego chrom jest popularnym składnikiem wielu suplementów na odchudzanie – hamuje napady głodu oraz przyspiesza spalanie tłuszczu. Należy przy tym dostrzec zalety wynikające nie tylko dla kształtu sylwetki, ale przede wszystkim dla zdrowia. Chrom regulując pracę trzustki zapobiega zachorowaniu na cukrzycę typu II. I to właśnie podczas badań nad tą chorobą poznano oraz doceniono właściwości chromu.

Niedobory chromu w diecie

Do niedoboru chromu dochodzi rzadko, i da się go uniknąć, pod warunkiem, że prowadzą zróżnicowaną, zdrową dietę. W innym przypadku, gdy nasze codzienne menu jest ubogie w minerały, możemy dostrzec pewne objawy niedostatku chromu. Po pierwsze, są to bóle głowy, które czasami współwystępują z nudnościami. Pogarsza się nastrój, co może oznaczać zarówno chandrę i większą drażliwość, jak i stany depresyjne oraz lękowe. Zdarzają się niedomagania w zakresie koordynacji ruchowej oraz drętwienie kończyn. Długotrwały niedobór chromu zwiększa ryzyko wystąpienia cukrzycy typu II, a także miażdżycy tętnic wieńcowych, co w następstwie prowadzi do choroby niedokrwiennej serca oraz zawału.

O dostatek chromu powinny zabiegać w znacznej mierze osoby, które nie unikają cukru w diecie. Wówczas chrom jest szybciej wydalany z moczem, więc jego stężenie w ustroju może się niebezpiecznie obniżyć.

Chrom w pożywieniu – najcenniejsze źródła

Suplementacja chromem pomaga diabetykom dążyć do poprawienia tolerancji na glukozę, między innymi przez to, że zapobiega nagłym wyrzutom insuliny do krwiobiegu. Sprawdza się również u osób, u których występuje ryzyko miażdżycy i innych chorób układu krwionośnego.

Najważniejsze jest jednak, aby chrom czerpać z pożywienia. Jego podstawowe źródła to chleb pełnoziarnisty, mąka razowa i makaron, kiełki pszenicy, kasze, jaja kurze, wołowina i wątróbka, owoce morza oraz ryby (szczególnie halibut), groszek, drożdże piwne, brokuły, cebula, kukurydza, jabłka.

Aby przyswajalność chromu z tych produktów była większa, warto łączyć je w posiłkach z warzywami i owocami zawierającymi dużo witaminy C – kalafiorem, papryką, kiszonkami, ziemniakami, czy też czerwona i porzeczką czarną, owocami cytrusowymi, truskawkami itd. Świetnym sposobem na dostarczenie sobie dostatecznej ilości chromu jest spożywanie pełnego ziarna, które zawiera także spore ilości błonnika pokarmowego. Jak już zostało wspomniane, błonnik, oprócz witaminy C, zwiększa wchłanianie chromu z przewodu pokarmowego. Żywienie się wyłącznie produktami z maki białej pozbawia nas zaś zarówno błonnika, jak i cennych soli mineralnych. Z badań przeprowadzonych w Stanach Zjednoczonych wynika, że dieta w znacznej mierze oparta na produktach wysoko przetworzonych, wiąże się z obniżeniem zawartości chromu w posiłkach o 20 do nawet 60 proc.

Chrom w nadmiarze – czym skutkuje przedawkowanie pierwiastka?

Zbyt duże stężenie chromu grozi przede wszystkim rozregulowaniem pracy tarczycy. Często zdarza się przy nadużywaniu suplementów diety na odchudzanie, które są bogate w ten pierwiastek.Podsumowując, chrom to pierwiastek śladowy, którego prawidłowa ilość w organizmie pozwala uniknąć zachorowania na cukrzycę typu II oraz oddalić ryzyko chorób układu krążenia. Ponadto, jest skutecznym, a przede wszystkim naturalnym spalaczem tłuszczu i wspiera walkę z nadwagą. Suplementy diety zawierające chrom należy jednak stosować z rozwagą, aby nie doprowadzić do przedawkowania. Chrom wpływa pozytywnie na nastrój – łagodzi bóle głowy i poprawia samopoczucie. Znajdziemy go w produktach z pełnego ziarna, chudym mięsie, rybach, owocach morza, groszku zielonym i w drożdżach piwnych.

Bibliografia

1. randi Marcene; “11 Amazing Health Benefits of Chromium”; data dostępu:
2. Megan Ware RDN LD; “Chromium: Health benefits, sources, and potential risks”; data dostępu:
3. National Institut of Health; “Chromium”; data dostępu:
4. pod redakcją naukową Jana Gawęckiego; “Żywienie człowieka. Podstawy nauki o żywieniu, tom 1”; PWN, Warszawa 2010;
5. “http://www.chrom.org.pl”; data dostępu: 2016-03-13