Co to jest spermidyna – suplement, który spowalnia starzenie?
Pogoń za eliksirem młodości i długowieczności nie ustaje, a spermidyna znalazła się na czele stawki. W ciągu ostatnich kilku lat opublikowano cały szereg badań naukowych wskazujących, że ten niezwykły związek może skutecznie zwalczać choroby i zmiany związane z postępującym wiekiem. Wyjaśniamy, jak działa spermidyna, w jakich produktach można ją znaleźć i kiedy warto sięgnąć po tabletki.
Sama nazwa nieprzypadkowo kojarzy się ze spermą – spermidynę po raz pierwszy odkryto w XVII w. właśnie w nasieniu. Z badań wynika też, że mężczyźni, którzy produkują jej więcej, mają większe szanse na spłodzenie potomka. Co ciekawe, związek wydaje się również wpływać pozytywnie na płodność kobiet.
Co to jest spermidyna?
Spermidyna należy do poliamin, czyli związków organicznych powszechnie występujących w komórkach organizmów żywych. U roślin pełni funkcję hormonu wzrostu, wpływając na proces przepisywania RNA, a jednocześnie zwiększa ich tolerancję na zasolenie oraz suszę. U ssaków jej rola jest bardziej złożona i jeszcze nie do końca zrozumiała. Wiemy na pewno, że obecność spermidyny w komórkach pozwala pozbywać się ich degradujących elementów i wspiera wewnętrzny recykling. Sugeruje się również, że spermidyna odgrywa istotną rolę w redukcji stanów zapalnych, metabolizmie tłuszczów oraz regulacji wzrostu i planowanej śmierci komórek.
Jak działa spermidyna?
Nie po raz pierwszy ludzie postanowili wykorzystać substancję naturalnie produkowaną przez nasze ciała do ich dalszego usprawnienia. Zwiększenie podaży związku o takim potencjale jak spermidyna stwarza kuszącą wizję zatrzymania procesów chorobowych i degeneracyjnych – z wiekiem mamy jej wszak coraz mniej. Tymczasem podanie spermidyny nicieniom i drożdżom wyraźnie zwiększa ich żywotność. Czy ten sam efekt można uzyskać u człowieka?
Wydaje się, że odpowiednio duże i regularne dawki spermidyny są niezbędne do zachowania zdrowia i prawidłowej funkcji tkanek. Eksperymenty na myszach wykazały, że potrafi ona inicjować autofagocytozę, czyli proces, dzięki któremu możliwa jest ciągła odnowa komórek będąca podstawowym warunkiem długowieczności. Tym sposobem otwiera się potencjał hamowania i zapobiegania chorobom serca i układu krążenia, które wciąż stanowią czołową przyczynę przedwczesnych zgonów.
Spermidyna najprawdopodobniej jest również w stanie powstrzymywać degenerację komórek nerwowych, dzięki czemu staje się potencjalną bronią w walce z chorobą Parkinsona i Alzheimera. Ponadto, zapobiegając utlenianiu tłuszczów i poprawiając wrażliwość komórek na insuliny, przeciwdziała rozwojowi zespołu metabolicznego asocjowanego z otyłością, nadciśnieniem oraz cukrzycą. Bardzo obiecująco wygląda również zastosowanie spermidyny w prewencji osteoporozy, sarkopenii (utraty masy mięśniowej) oraz choroby zwyrodnieniowej stawów.
Badania naukowe sugerują także ogromny wpływ spermidyny na działanie układ immunologicznego. W rezultacie jest ona łączona z leczeniem infekcji wirusowych (np. grypy czy Covid-19), ale także przewlekłych chorób zapalnych, typu zespół drażliwego jelita. Artykuł opublikowany w 2023 r. w periodyku „Frontiers in Chemistry” dodatkowo wskazuje na ogromny przeciwnowotworowy potencjał. Spermidyna wydaje się w taki sposób wpływać na DNA, że rozwój komórek rakowych zostaje poważnie ograniczony.
Tabela przedstawiające potencjalne właściwości zdrowotne spermidyny; opracowanie własne
Spermidyna w żywności
Skąd wziąć więcej spermidyny, skoro nasze ciała ograniczają jej produkcję wraz z upływającym czasem? Źródła spermidyny w żywności są na szczęście dość liczne, a cała dieta śródziemnomorska wydaje się w nią wyjątkowo zasobna. Najlepszym źródłem okazują się być zarodki pszenne, które dostarczają organizmowi aż 243 mg na każdy skonsumowany kilogram zarodków. Ze względów praktycznych dietę łatwiej jest uzupełniać w spermidynę za pomocą takich produktów jak:
- Soja (203 mg/kg)
- Ser cheddar (199 mg/kg)
- Grzyby (89 mg/kg)
Mniejsze ilości spermidyny znajdują się również w otrębach ryżowych, wątrobie drobiowej, zielonym groszku, a także owocach i warzywach takich jak mango, kalafior czy brokuły.
Zarodki pszenne są najlepszym pokarmowym źródłem spermidyny, fot. everydayplus/Shutterstock
Tabletki ze spermidyną – dawkowanie i skutki uboczne
Jeszcze większe dawki spermidyny w łatwej do spożycia postaci dostarczają suplementy w tabletkach. Pojawiły się one już w sklepach ze zdrową żywnością i aptekach, ale nie mają statusu leku, więc nie podlegają kontroli farmakologicznej. Ogromna większość pozyskiwana jest właśnie z zarodków pszennych, a producenci zalecają regularną i długoterminową suplementację dla uzyskania optymalnych efektów zdrowotnych i przeciwstarzeniowych.
Jak dotąd brakuje oficjalnych zaleceń co do pożądanego poziomu suplementacji. W eksperymentach podawano uczestnikom dawki na maksymalnym poziomie 15 mg na dzień, ale wielu producentów sugeruje dzienną dozę 2-10 mg. Nie ma też jasnych informacji na temat skutków ubocznych – póki co preparat wydaje się bardzo dobrze tolerowany.
Warto podkreślić, że spermidyna póki co jawi się jako ogromny potencjał. Potrzeba jeszcze długich badań, aby zweryfikować bezpieczeństwo jej przyjmowania w postaci suplementu oraz poziom bioprzyswajalności. A nie wszystkie badania są jednakowo optymistyczne – z niektórych wynika, że suplementacja nie zwiększa w istotny sposób poziomu związku we krwi. Na bardziej skuteczne preparaty przyjdzie nam więc jeszcze poczekać.
Spermidyna – pytania i odpowiedzi
W jakich produktach znaleźć można spermidynę?
Spermidyna w dużych ilościach obecna jest w zarodkach pszennych i otrębach ryżowych, soi, serze typu cheddar oraz grzybach.
Na co pomaga spermidyna?
Spermidyna ma szanse opóźniać proces starzenia organizmu, przeciwdziałać stanom zapalnym i chorobom serca, układu nerwowego, immunologicznego oraz nowotworom.
Czy warto przyjmować spermidynę w tabletkach?
Jak dotąd brakuje studiów jednoznacznie potwierdzających skuteczność suplementacji. Spora część naukowców pozostaje jednak bardzo optymistyczna.
- “Spermidine: Benefits, side-effects, science and research” Eleanor Garth, https://longevity.technology/lifestyle/everything-you-need-to-know-about-spermidine/, 10/04/2024;
- “New Insights into the Roles and Mechanisms of Spermidine in Aging and Age-Related Diseases” Yu-Qing Ni i in., https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8612618/, 10/04/2024;
- “Spermidine delays aging in humans” Frank Madeo i in., https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6128428/, 10/04/2024;
- “Spermidine in health and disease” Frank Madeo, I in., https://www.science.org/doi/10.1126/science.aan2788, 10/04/2024;
- “Spermidine as a promising anticancer agent: Recent advances and newer insights on its molecular mechanisms” Parteek Prasher, https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fchem.2023.1164477/full, 10/04/2024;
- “Effects of Spermidine Supplementation on Cognition and Biomarkers in Older Adults With Subjective Cognitive Decline A Randomized Clinical Trial” Claudia Schwarz i in., https://jamanetwork.com/journals/jamanetworkopen/fullarticle/2792725, 10/04/2024;
