Gadożer zwyczajny (Circaetus gallicus)

Ptak należący do rodziny jastrzębiowatych, nieco większy od kruka. W naszym kraju jest bardzo nielicznym wędrownym gatunkiem lęgowy. W locie na pokrywach podskrzydłowych widoczne rzędy ciemnych plam. Ma status zagrożenia najmniejszej troski (kategoria LC na liście IUCN).

Głowa szeroka. Duże oczy, z żółtopomarańczową tęczówką. Dziób ciemny z szarą woskówką. Ubarwienie zmienne (od jasnych po ciemne osobniki). U jasnych odmian: wierzch szarobrązowy, spód biały, plamkowany. U ciemnych głowa, pierś oraz wierzch brązowawe, spód ciemno prążkowany. Typowe przeważnie z ciemną głową i piersią. Spód srebrzystobiały grubo prążkowany. Długie i szerokie skrzydła, z przyciemnieniem na końcach. Pokrywy podskrzydłowe ciemno plamkowane. Ogon węższy przy nasadzie, z 3-4 ciemnymi prążkami. Nogi sinoszare, bez nogawic, z ciemnymi szponami. Brak widocznych różnic pomiędzy samicą (nieznacznie większą) a samcem. Osobniki młodociane są jaśniejsze od dorosłych.

Występuje na północnych skrajach Afryki, w południowej i wschodniej Europie, na Bliskim Wschodzie, na Półwyspie Arabskim, w zachodniej i centralnej Azji oraz na półwyspie Indyjskim. Gadożery zamieszkujące południową Azję są osiadłe. Ptaki z pozostałych obszarów migrują do Afryki na południe od Sahary.

Gadożer preferuje obszary o ciepłym klimacie. Wybiera miejsca obfitujące w gady – podstawę jego diety. Zamieszkuje suche, otwarte obszary, ale również łąki, wrzosowiska i pastwiska, a nawet miejsca wilgotne i podmokłe.

Samce odbywają loty godowe. Gnieździ się na szczycie drzewa. Gniazdo (z gałęzi) budują oboje partnerzy. Samica składa jedno białe jajo. Czas wysiadywania wynosi 45-47 dni. Oboje rodzice zajmują się zarówno wysiadywaniem, jak i opieką nad potomstwem. Po około trzech miesiącach od wyklucia młode opuszcza gniazdo. Dojrzałość płciową osiąga w trzecim bądź w czwarty roku życia.

W jego pokarmie dominują zwierzęta kręgowe: gady (w głównej mierze węże, jaszczurki), ptaki oraz ssaki. Mniejszy udział w jego diecie stanowią owady.