Góralek skalny (Procavia capensis)

Góralek skalny przypomina z wyglądu gryzonia ssak z rodziny góralkowatych. Co zaskakujące, w rzeczywistości zaliczany jest do ssaków kopytnych.

Występowanie

Góralki skalne można spotkać na prawie wszystkich terenach Afryki i Półwyspu Arabskiego, choć nie ma ich na Madagaskarze i w Kotlinie Kongo. Gatunek ten preferuje suche tereny, więc występuje w suchych rejonach Pustyni Arabskiej, Namib i Sahary.

Biotop

Góralek skalny występuje w ciepłych i suchych miejscach. Naturalnym siedliskiem tego gatunku jest pustynia, sawanna oraz niewielkich, rzadkich zaroślach. Zamieszkuje obszary skaliste z umiarkowaną pokrywą wegetatywną i licznymi szczelinami oraz zagłębieniami skalnymi, z których te ostatnie służą jako schronienie. Chociaż nie wykopuje własnych kryjówek, zamieszkuje opuszczone nory, w tym te należące do mrównika afrykańskiego i surykatki. Góralki skalne unikają zupełnie otwartych terenów, zawsze wybierają miejsca z jakąś formą osłony lub schronienia.

Wygląd

Góralki skalne są najmniejszymi ssakami kopytnymi i przypominają wyglądem kawię domową (zwaną dawniej świnką morską). Przedstawiciele tego gatunku mają pojedynczą parę długich, mocnych, przypominających kły siekaczy, a ich zęby trzonowe przypominają zęby nosorożców. Długość całkowita dorosłych osobników waha się od 305 do 550 mm, a długość ogona od 11 do 24 mm. Tylna, wydłużona stopa ma zazwyczaj długość od 65 do 76 mm. Góralki mają niewielkie uszy o długości około 27-38 mm. Zwierzęta te są mocno zbudowane jak na swoje rozmiary, masa ciała może wynosić nawet 4,3 kg. Samce (4 kg) są nieco większe niż samice (3,6 kg), mają smuklejsze ciała i węższe szyje w porównaniu do samic. Oczy góralków skalnych zawierają specjalną błonę zwaną umbraculum, która, jak się uważa, chroni oko przed słońcem. Przednie łapy góralka skalnego mają po cztery palce, a tylne po trzy. Wszystkie palce mają zaokrąglone paznokcie przypominające kopyta, z wyjątkiem wewnętrznego tylnego palca, który jest wyposażony w pazur, służący do pielęgnacji. Podeszwy stóp mają duże, czarne opuszki, które są nawilżane przez gruczoły potowe, co zapewnia im lepszą przyczepność do skalistego podłoża. Sierść góralków skalnych jest gęsta i szorstka. Ma bardzo zmienny kolor, w zależności od podgatunku może być szary, żółto-brązowy lub ciemnobrązowy. Na plecach i wokół ust znajdują się długie, czarne wibrysy, wykorzystywane jako receptory dotykowe. Grzbiet jest zwykle ciemniejszy niż boki, a brzuch ma jaśniejszy, kremowy kolor. W przylądkowym regionie Afryki kolor sierści odpowiada wilgotności środowiska

Rozmnażanie i rozwój

Góralki skalne żyją w koloniach po kilkanaście osobników. Są poligyniczne, a pojedynczy samiec może kontrolować harem składający się z 3-7 samic na terytorium mniejszym niż 4000 metrów kwadratowych. Przed kopulacją samiec wydaje charakterystyczny okrzyk. Samice mogą atakować swoich partnerów, jeśli nie są chętne do kopulacji. Rozród jest sezonowy, różni się w zależności od zamieszkiwanego obszaru geograficznego (na przykład w Kenii sezon godowy trwa od sierpnia do listopada), a porody są zsynchronizowane w porze deszczowej. W sezonie lęgowym obserwuje się znaczny wzrost terytorialności wśród samców, które stają się bardzo agresywne. Ciąża trwa od 6 do 8 miesięcy, czyli bardzo długo jak na ssaka o tak niewielkich rozmiarach. Uważa się, że przedłużona ciąża u góralków skalnych odzwierciedla fakt, że ich ewolucyjni przodkowie byli znacznie więksi. Wielkość miotu waha się od 1 do 6 młodych. Noworodki są duże i dobrze rozwinięte tuż po narodzinach. Mają w pełni otwarte oczy, są pokryte sierścią, a ich masa ciała wynosi od 170 do 240 gramów. Po narodzinach są wylizywane do czysta przez matkę, po czym wspinają się na jej grzbiet, gdzie spędzają większość czasu przez pierwszych parę dni. Karmienie piersią może odbywać się w norach lub na zewnątrz na skałach i odbywa się w odstępach około 1,5 godziny w ciągu pierwszych kilku dni po urodzeniu. Brak dostępnych informacji dotyczących opieki ojcowskiej u tego gatunku. Noworodki są zdolne do spożywania pokarmów stałych w wieku dwóch tygodni. Odstawienie od piersi zwykle kończy się do trzech miesięcy po urodzeniu. Dojrzałość rozrodczą osiągają w wieku 16 miesięcy, ale młode uzyskują pełną wielkość i masę ciała dopiero w trzecim roku życia. Góralki skalne żyją prawdopodobnie około 12 lat na wolności, ale brakuje wiarygodnych danych na ten temat.

Pokarm

Góralki skalne są zwierzętami roślinożernymi. Odżywiają się wieloma różnymi gatunkami, a ich preferencje żywnościowe są odmienne w zależności od zamieszkiwanego terenu. Gdy spadnie deszcz, góralki preferują nowe pędy, pąki i liście. W czasie suszy mogą jeść gruboziarnisty materiał, taki jak kora czy porosty. Dzienne spożycie zmienia się w zależności od masy ciała, a zawartość wody w roślinach ma znaczący wpływ na ilość spożywanego pokarmu.