Mrówka ognista (Solenopsis invicta)

Biologia

Mrówka ogniowa pierwotnie występowała w Ameryce Południowej, jako jeden z wielu gatunków mrówek ognistych (rodzaj Solenopsis). Jest to jeden z najgroźniejszych gatunków inwazyjnych na świecie. Od kilkudziesięciu lat obecna w USA, gdzie rozprzestrzeniła się na olbrzymi obszar amerykańskiego Południa. Inwazyjna również w południowej Azji i Australii. Rozprzestrzenia się wraz ze światowym handlem – na statkach, w ciężarówkach, wraz z przewożonymi towarami. Szybko pozyskuje nowe terytoria, skąd eliminuje rodzime gatunki mrówek, a także dramatycznie redukuje liczebność innych owadów, a także płazów, gadów i ptaków. W przeciwieństwie do innych mrówek, które najpierw gryzą ofiarę/intruza, a następnie rozpylają kwas mrówkowy, mrówki te żądlą, wprowadzając do ciała ofiary/intruza jad wywołujący bardzo silny, palący ból i odczucie podobne do oparzenia, po czym pojawia się opuchlizna i pękające po kilku dniach pęcherze. Zaniepokojone mrówki atakują i żądlą w sposób skoordynowany (np. kilkaset osobników równocześnie). W Stanach Zjednoczonych straty powodowane przez te mrówki sięgają miliardów dolarów rocznie, i składają się na nie straty w rolnictwie (niszczenie plonów, zabijanie/okaleczanie zwierząt hodowlanych), hospitalizacje, utrata wartości domów, uszkodzenia infrastruktury (np. gdy gniazda mrówek pojawiają się w stacjach transformatorowych, tunelach kablowych, sygnalizacji świetlnej), zniszczenia ekosystemów itd. We większości państw, gdzie te mrówki się pojawiają, prowadzi się kosztowną walkę z nimi – jak do tej pory działania te mają bardzo ograniczoną skuteczność.

Wygląd

Mrówka ognista to duża mrówka, maks. 4 mm długości. Na końcu odwłoka wciągalne żądło. Ubarwienie od czerwonawego po brązowe. Gniazda mają formę ziemnych kopców na trawnikach i innych otwartych przestrzeniach, ale również pod płytami chodnikowymi, w budynkach czy infrastrukturze.

Występowanie

Pierwotny zasięg występowania mrówki ognistej to Ameryka Południowa – Brazylia, Paragwaj, Urugwaj, Argentyna. Obecnie również Stany Zjednoczone (bez rejonów centralnych), południowe Chiny, Australia, Nowa Zelandia, Singapur, Malezja, Meksyk i Karaiby. W związku ze globalnym ociepleniem  jej zasięg najprawdopodobniej będzie się rozszerzał.

Pokarm

Przede wszystkim inne owady, w tym mrówki, oraz nasiona roślin. Mrówka ognista jest w stanie również niszczyć ptasie lęgi znajdujące się na ziemi i zabijać drobne kręgowce (płazy, gady, małe ssaki).

Rozród

Zapłodniona królowe mrówki ognistej wylatują z wielu gniazd w tym samym czasie – hektar terenu zasiedlonego przez te mrówki może wygenerować prawie 100 tysięcy lotnych królowych. Po zasiedleniu nowego terenu (np. szczeliny pod płytami chodnikowymi), królowa buduje małą norkę z komorą dla siebie, w której składa pierwsze 10-15 jaj. Po wykluciu się pierwszych jaj składa kolejne, po ok. miesiącu pojawiają się pierwsze dorosłe robotnice. W tym czasie królowa, karmiona przez robotnice, może składać już do 1500 jaj dziennie. Dojrzała kolonia zawiera do ćwierć miliona mrówek, zazwyczaj jednak jest to ok. 80 000. Na obszarze inwazji (tj. poza Ameryką Południową), mrówki wykształciły nowe zachowanie – w kolonii może funkcjonować więcej niż jedna królowa. Takie kolonie są łącznie większe, współpracują ze sobą, i mogą szybciej zasiedlać i dominować na nowych terenach.