Korkoząb kieliszkowaty (Phellodon tomentosus)

Nazywana/y także: kolczak kieliszkowaty, kolczak kutnerowaty, korkozab kutnerowaty

Tagi

Grzyby niejadalne

Spis treści

Wstęp
Sezon
Występowanie
Wygląd
Właściwości
Zastosowanie
Galeria zdjęć

Wstęp

Korkoząb kieliszkowaty to niesamowity grzyb z rodziny kolcownicowatych Bankeraceae. Z powodu swojego gorzkiego smaku jest grzybem niejadalnym.

Sezon

Korkoząb kieliszkowaty produkuje owocniki od sierpnia po listopad.

Występowanie

Korkoząb kieliszkowaty w przeszłości szeroko rozpowszechniony na całej półkuli północnej (Eurazja plus Ameryka Północna), obecnie ginący i rzadki w skali Europy, wymieniany na Czerwonych Listach Polski, Danii, Holandii czy Wielkiej Brytanii. Zasiedla bory iglaste i lasy mieszane ze świerkiem, czasem nawet lasy miejskie, zwykle w towarzystwie borówki czernicy.

Wygląd

Pojedyncze owocniki korkozęba kieliszkowatego mierzą 2-6 cm średnicy, są okrągłe z wklęsłym środkiem, nieco podobne do pucharków czy kielichów (stąd nazwa). Zwykle jednak sąsiednie kapelusze tych grzybów zrastają się ze sobą tworząc nieregularne struktury, osiągające ponad 20 cm średnicy.

Kapelusz korkozęba kieliszkowatego jest koncentrycznie strefowany, bywa szary bądź czerwonobrązowy, z jasnym, kremowo białawym brzegiem. Wierzch kapelusza pilśniowy, matowy, z promieniście powrastanymi włókienkami.

Obłócznia (hymenofor, warstwa rodzajna) kolczasta. Kolce tego gatunku nieco zbiegają ku trzonowi, a mierzą 3mm. Najpierw są śnieżnobiałe, potem kremowo szare, wreszcie ciemno szare.

Trzon skręcony lub prosty, walcowaty, gruby do 80mm, a wysoki na 10-30 mm, nierzadko zrośnięty z sąsiednimi trzonami zwartą grzybnią.

Miąższ owocników strefowany, twardy, innej barwy w trzonie niż w kapeluszu (w kapeluszu jasnobeżowy, w trzonie natomiast albo lekko czerwony, albo ciemnobrązowy). Pachnie przyprawą maggi, w smaku jest gorzki.

Wysyp spor biały. Zarodniki lekko kanciaste, okrągławe, wyposażone w kolce, o wymiarach: 3 – 5 × 2,5 – 4 μm.

Nie jest trudno pomylić korkozęba kieliszkowatego z wieloma innymi przedstawicielami rodziny kolcownicowatych. Początkujący miłośnicy grzybów mogą nie odróżnić go choćby od kolcownicy świerkowej (Bankera violascens) o powierzchni matowo spilśnionej, w kolorach od białawoszarej do blado szarobrązowej, acz zawsze z fiołkowym odcieniem, preferująca świerczyny.

Łudząco podobne bywają korkozęby: ciemny (P. melaleucus) oraz czarniawy (P. niger), o ciemniejszych owocnikach, zwykle barwy szaroczarnej (u korkozęba. czarniawego także błękitnoczarnej). Jaśniejsze kapelusze ma za to korkozęb pozrastany (P. confluens), koloru kawy z mlekiem. Różni się od korkozęba kieliszkowatego także siedliskiem, zasiedla bowiem lasy liściaste.

Właściwości

Niejadalny z powodu gorzkiego smaku oraz twardego, nie nadającego się do suszenia miąższu.

Zastosowanie

Brak.

Okres występowania

III

VII

VIII

XII

Galeria zdjęć

Korkoząb kieliszkowaty, fot. shutterstock

Bibliografia

Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski; "Wojewoda W. 2003. Checklist of Polish Larger Basidiomycetes"; Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, Kraków.;
Fluck M. 1996.; "Jaki to grzyb? Oznaczanie, zbiór, użytkowanie."; Oficyna Wyd. „Delta W-Z”, Warszawa – Mladijska Knjiga, Lubljana, Słowenia;
Gumińska B., Wojewoda W. 1985.; "Grzyby i ich oznaczanie"; PWRiL, Warszawa.;
McKnight V., McKnight K. 1987.; "A Field Guide to Mushrooms: North America. Peterson Field Guides"; Houghton Mifflin, Boston.;
Mirek Z. 2006. (ed.); "Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski."; Instytut Botaniki PAN im. W. Szafera, Kraków.;
Škubla P. 2007.; "Wielki atlas grzybów."; Dom wydawniczy Elipsa, Poznań..;
Snowarski M. 2010.; "Grzyby. Seria: Spotkania z przyrodą."; MULTICO Oficyna Wydawnicza, Warszawa.;