Łuskwiak śluzowaty (Pholiota lenta)

Nazywana/y także: płomiennica jasnogliniasta, włośnianka śluzowata

Tagi

Grzyby niejadalne

Spis treści

Wstęp
Sezon
Występowanie
Wygląd
Właściwości
Zastosowanie
Galeria zdjęć

Wstęp

Łuskwiak śluzowaty to niejadalny grzyb kapeluszowy zaliczany do pierścieniakowatych Strophariaceae. Nawet najbardziej rozmiłowane w grzybach ludy Eurazji jak Słowianie, Japończycy, Chińczycy, Włosi i Francuzi nie jadają tego łuskwiaka. Bywa on jednak pozyskiwany, a nawet sprzedawany na targach w Meksyku.

Sezon

Owocniki łuskwiaka śluzowatego spotyka się bardzo długo, od początku lata po pierwsze przymrozki (najobficiej od września po listopad), niekiedy także ponownie wiosną.

Występowanie

Łuskwiak śluzowaty cechuje się niemal kosmopolitycznym rozmieszczeniem. Znajdowano go w Eurazji, Ameryce Północnej, Nowej Zelandii oraz Australii.

Kolonizuje wilgotne lasy różnych typów, zasobne w próchniejące drewno. W Polsce i krajach sąsiednich najczęściej trafia się w buczynach. Choć wiele owocników zdaje się wyrastać z gleby lub ściółki to tak naprawdę zawiązują się na opadłych, gnijących gałęziach.

Wygląd

Owocniki łuskwiaka śluzowatego charakteryzują się średnimi rozmiarami. Zazwyczaj mają po 4-9 cm wysokości, do 13 mm grubości trzonu, przy 3-10 cm średnicy kapelusza. Zarówno kapelusze młodych egzemplarzy jak i trzony okryte są dość charakterystyczną łuską (stąd nazwa rodzajowa).

Kapelusz na najmłodszych owocnikach będzie mocno łukokształtny i zamknięty; na średnich łukowato wypłaszczony, ale wciąż z podwiniętymi brzegami; wreszcie na najstarszych zupełnie płaski. Pozostaje ciemniejszy w centrum, a jasny: białawo kremowy albo ochrowo żółty bliżej brzegów. Najstarsze, zupełnie już gołe owocniki, o całkowicie zmytej osłonce, stają się łudząco podobne do niektórych, wcale nie z nim blisko niespokrewnionych zasłonaków oraz włośnianek. Im cieplejsza, suchsza aura tym jaśniejszy będzie kolor kapelusza.

Blaszki tego grzyba za młodu osłania zasnówka. Początkowo są dość jasne, w różnych odcieniach bladej, oliwkowej zieleni wpadającej w brudną żółć. Potem ciemnieją, robiąc się brązowe niczym glina. Są gęsto upakowane, przyrosłe lub słabo zbiegające po trzonie.

Nóżka jest centralna, równogruba, opatrzona zasnówkowatym pierścieniem. Poniżej tegoż pierścienia będzie łuskowata i włóknista w dotyku, brunatna. Nad zasnówką będzie gładsza, kremowo-biała.

Miąższ niemal w całym owocniku jest kremowy, jedynie u podstawy nóżki brązowawy. W smaku początkowo będzie grzybowy i miły, po chwili jednak stanie się ostry, gorzki i przykry, zbliżony do rzodkwi. Woń ciężko wyczuć, ale niektórzy opisują ją jako także niemiłą i podobną do czarnej rzodkwi.

Wysyp spor u tego gatunku jest brunatny. Zarodniki cechują się charakterystycznym, fasolowatym kształtem, obecnością pór rostkowych oraz gładką (pozbawioną skulptury) powierzchnią. Najczęściej osiągają 6,0-8,0 na 3,5-4,5 μm. Towarzyszą im cystydy o butelkowatym kształcie, nierzadko z żółtą zawartością.

Łuskwiaka śluzowatego najłatwiej pomylić z jego kuzynami: łuskwiakiem nastroszonym Pholiota squarrosa oraz łuskwiakiem słomkowym P. gummosa. Łuskwiak nastroszony występuje jednak u podstawy osłabionych, ale wciąż żywych drzew, poza tym ma znacznie okazalsze łuski. Łuskwiak słomkowy różni się od śluzowatego żółto-zielonym kolorem miąższu i zielono-żółtymi odcieniami kapelusza. Dość podobna bywa też muchomornica śluzowata Limacella illinita. Odbiega ona jednak od łuskwiaków gładkim w dotyku trzonem.