Mleczaj wełnianka (Lactarius torminosus)

Wstęp

Chociaż jego wygląd jest stosunkowo apetyczny, fałszywy rydz to grzyb trujący. Mleczaj wełnianka jest w Polsce uznawana za odmianę pospolitą, która powszechnie występuje w lasach liściastych oraz parkach miejskich. Jej owocniki wyrastają na samym początku lipca i można je spotkać na wspomnianych terenach aż do końca listopada. Mimo swojej toksyczności bawełnica jest obecna w tradycji kulinarnej Białorusi, Ukrainy, Bułgarii i Rosji. Mieszkańcy tych krajów opracowali sprawdzone metody obróbki, dzięki którym grzyb jest jadalny i smaczny.

Sezon

Mleczaj wełnianka występuje od lipca do listopada.

Występowanie

Ten fałszywy rydz trujący rośnie w lasach i parkach, towarzysząc brzozom, pośród których występuje dość obficie. Znaleźć go można w warstwie opadłych liści i traw oraz w towarzystwie mchów. Wełnianka to grzyb lubiący gliniaste, kwaśne gleby. Spotykany jest na całej półkuli północnej w klimacie umiarkowanym, a także w Australii.

Wygląd

Kapelusz mleczaja wełnianki osiąga średnicę od 4 do 15 cm. Na początku jest płaski i wklęsły pośrodku, u starych okazów staje się prawie lejkowaty. Brzeg kapelusza jest najczęściej podwinięty, pokryty jest gęstymi włoskami. Jest barwy od cielistej do ceglastoróżowej. U starszych okazów płowieje do barwy pomarańczoochrowej. Powierzchnia kapelusza jest włóknisto-pilśniowa, podczas wilgotnej pogody staje się śliska.

Blaszki mleczaja wełnianki są gęste i wąskie. Mają barwę białawą z różowawym odcienie. Nieco zbiegają na trzon.

Trzon rydza trującego osiąga wysokość od 3 do 8 cm i grubość do 2,5 cm. Ma kształt cylindryczny. U młodych okazów jest pełny, później staje się pusty w środku. Ma barwę od białawej, przez jasnoróżową do ochrowożółtej. Powierzchnia trzonu jest gładka lub pokryta małymi jamkami.

Miąższ mleczaja wełnianki jest twardy, ma barwę białą. Uszkodzony wydziela białe mleko o silnym, ostrym smaku.

Mleczko na początku wypływa bardzo obficie. Nie zmienia swojej barwy – pozostaje białe.

Właściwości

Mleczaj wełnianka jest uważany w większej części Europy za grzyb niejadalny o lekkich właściwościach trujących. Może on powodować słabe zatrucia, które objawiają się wymiotami, biegunką i nudnościami.

Zastosowanie

Ze względu na silnie piekący smak mleczka, mleczaj wełnianka uważany jest za grzyba niejadalnego. Długie gotowanie tego grzyba pozbawia go trujących właściwości, jednak ostry smak, który przechodzi w gorycz sprawia, że grzyba tego na ogół i tak się nie spożywa. Można jednak przyrządzić go w formie marynaty czy kiszonki. Taka forma pozwala pozbyć się ostrego smaku z mleczka i grzyb nadaje się do spożycia.

Mleczaj wełnianka – pytania i odpowiedzi

Co zrobić, kiedy przez pomyłkę zjem rydza trującego?

Przypadkowe spożycie niesmacznego, gorzkiego grzyba, takiego jak rydz trujący, jest rzadko spotykane. Jeśli taka sytuacja będzie miała miejsce, należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem pierwszego kontaktu.

Czy mleczaja wełniankę można pomylić z rydzem?

Popularny w Polsce mleczaj rydz w przeciwieństwie do trującego ma specyficzne, intensywne, pomarańczowo-czerwone ubarwienie. Dzięki temu odmiany jadalnej z toksyczną raczej nie pomylimy w trakcie grzybobrania, nawet przy braku doświadczenia.

Czy fałszywy rydz jest trujący dla psa?

W trakcie spaceru z pupilem po lesie należy uważać przede wszystkim na muchomory sromotnikowe. Inne grzyby, w tym rydz wełnianka, nie są zbyt niebezpieczne. Opisywana tu odmiana ma dla psa zniechęcający smak oraz zapach.