Pieczarka karbolowa (Agaricus xanthodermus)
Wstęp
Pieczarka karbolowa jest grzybem trującym, który może powodować silne zaburzenia układu trawiennego, a nawet doprowadzić do śmierci. Jej charakterystyczną cechą jest intensywny zapach przypominający karbol, który wzmacnia się w trakcie gotowania pieczarki karbolowej – dzięki temu jest go łatwo rozpoznać.
Sezon
Pieczarka karbolowa pojawia się późną wiosną i rośnie do połowy jesieni. Pierwsze egzemplarze tego grzyba można znaleźć już maju. Ostatnie sztuki można spotkać jeszcze pod koniec października.
Występowanie
Pieczarka karbolowa występuje zarówno w lasach liściastych i iglastych. Często rośnie także w pobliżu dróg, w zaroślach, na łąkach oraz w ogrodach i parkach. Najchętniej wybiera żyzne gleby, bogate w szczątki organiczne i próchnicę. Można ją znaleźć rosnącą pojedynczo lub w większych grupach po kilka, a nawet kilkanaście sztuk.
Wygląd
Owocnik pieczarki karbolowej osiąga średnice od 4 do 15 cm. U młodych osobników ma kształt półkulisty, później zaczyna przypominać trapez, a następnie staje się wypukły. Najstarsze egzemplarze mają owocniki rozpostarte. Brzeg kapelusza wystaje poza blaszki, u młodych grzybów bywa podwinięty, z czasem ulega rozprostowaniu. Owocnik może przybierać barwę białą lub kremową, z ciemniejszym środkiem. U starszych okazów często zmienia kolor na szary lub brązowy. W potartych miejscach pojawia się żółte przebarwienie, które znika po wysuszeniu grzyba. Pokryty jest gładką, jedwabistą skórą, która często pęka tworząc na powierzchni widoczne promienie. Niekiedy owocnik bywa pokryty niewielkimi łuseczkami.
Blaszki pieczarki karbolowej są dość cienkie i posiadają gładkie ostrza. Na końcach są wolne i nie przyrastają do trzonu. U młodych okazów mają różowy kolor z widocznymi szarymi przebarwieniami. Wraz z wiekiem grzyba blaszki ciemnieją i ostatecznie przybierają barwę ciemnobrązową.
Trzon pieczarki karbolowej osiąga wysokość od 10 do 12,5 cm. i grubość od 1 do 1,8 cm. Ma wysmukły kształt z bulwiasto rozszerzoną podstawą. W górnej części otoczony jest cienkim, delikatnym, pokrytym łuseczkami, białym pierścieniem, zakończonym charakterystycznym zwisającym kantem. Poniżej pierścienia jest gładki, chociaż czasami trafiają się egzemplarze o powierzchni lekko włókienkowatej. Ma biały kolor, który pod wpływem nacisku zmienia barwę na chromową lub żółtą.
Miąższ pieczarki karbolowej ma biały kolor, który po przekrojeniu przybiera intensywną żółtą barwę, zwłaszcza w okolicach nasady trzonu, gdzie zmienia ubarwienie już pod wpływem nacisku. Ma bardzo nieprzyjemny smak i silny, intensywny zapach przypominający karbol lub atrament.
Pieczarka karbolowa wyglądem przypomina jadalne pieczarki: białawą i bulwiastą. Jedyna zauważalna różnica między tymi grzybami wiąże się z zapachem – pieczarka karbolowa ma nieprzyjemny zapach karbolu (lub atramentu), natomiast pozostałe dwie pieczarki wydzielają przyjemną anyżową woń.
Pieczarka karbolowa podobna jest także do jadalnej pieczarki leśnej. Oprócz zapachu, który u pieczarki leśnej jest łagodny i słaby, można je odróżnić po reakcji miąższu na uszkodzenia – u pieczarki karbolowej przekrojony miąższ przebarwia się na żółto, u pieczarki leśnej na czerwono.
Właściwości trujące
Pieczarka karbolowa jest grzybem trującym. Jej spożycie powoduje u ludzi silne zaburzenia trawienia, mdłości i wymioty. Bez interwencji lekarza zatrucie tym grzybem może zakończyć się śmiercią.
Zastosowanie
Pieczarka karbolowa jest grzybem trującym i pod żadnym pozorem nie wolno jej spożywać. W przypadku zatrucia należy natychmiast skontaktować się z lekarzem. Spożywanie alkoholu wzmacnia trujące działanie tego grzyba.
Pieczarka karbolowa – pytania i odpowiedzi
Czy ten gatunek grzyba nadaje się do spożycia?
Pod żadnym pozorem – karbolowa (żółtawa) pieczarka polna jest wysoce trująca, a jej zjedzenie może wiązać się z poważnymi uszkodzeniami wewnętrznymi organizmu, a w razie braku pomocy lekarskiej nawet śmiercią.
Jak rozpoznać tę odmianę?
Z wyglądu trudno stwierdzić, czy to rzeczywiście okazy jadalne, czy tylko grzyby podobne do pieczarki przeznaczonej do spożycia. Aby to stwierdzić, konieczne jest ich powąchanie, ponieważ odmiana trująca wydziela nieprzyjemną woń.
W jakich krajach rośnie ten gatunek?
Jest on dość popularny i występuje w wielu państwach na kilku kontynentach – w Europie, obu Amerykach i Australii. W naszym kraju można go spotkać dość często w rozmaitych miejscach – na polach, koło ulic, w krzakach, na łąkach, w ogrodach czy parkach.
Nie wiem Basiu Eko, Sorki na prawdę