Pieczarka okazała (Agaricus augustus)

Wstęp

Pieczarka okazała jest grzybem jadalny o przyjemnym grzybowym smaku i migdałowo- anyżowym zapachu. Jest jednym z największych grzybów występujących na terenie Polski. W naszym kraju można znaleźć ją głównie w regionach górskich, gdzie jest dość pospolita.

Sezon

Pieczarka okazała zaczyna rosnąć w sierpniu, chociaż czasami pojedyncze sztuki można znaleźć już w drugiej połowie lipca. Można ją zbierać do końca października.

Występowanie

Pieczarka okazała występuje w lasach liściastych i iglastych oraz na ich obrzeżach. Można ją znaleźć także rosnącą na poboczach dróg, w parkach lub w zaroślach. Preferuje gleby piaszczyste i bogate w wapń oraz otwarte, dobrze nasłonecznione miejsca. Występuje głównie na terenach pagórkowatych i górskich. Zazwyczaj rośnie pojedynczo lub w małych grupach po kilka sztuk.

Wygląd

Owocnik pieczarki okazałej osiąga średnicę od 10 do 25 cm. U młodych osobników przybiera kształt prawie kulisty, następnie staje się szeroko wypukły. Dojrzałe okazy charakteryzują się spłaszczonym kapeluszem, na którym czasem pojawia się niewielki garb. Może przybierać barwę żółtą, ochrową lub jasnobrązową. Pokryty jest gęstymi, ułożonymi koncentrycznie, przylegającymi, ciemnobrązowymi lub rdzawobrązowymi łuskami. Jedynie środek kapelusza pozostaje gładki i nie ma na nim żadnych łusek. Owocnik pieczarki okazałej jest twardy i bardzo mięsisty.

Blaszki pieczarki okazałej są gęsto ustawione, szerokie i cienkie. Na końcach są wolne i nie przylegają do trzonu. U młodych osobników mogą mieć biały lub szary kolor, z czasem stają się różowoszare, a następnie szarobrązowe. U starszych okazów przybierają barwę czekoladowobrązową.

Trzon pieczarki okazałej może osiągać wysokość od 8 do 20 cm. i grubość od 1,5 do 3,5 cm. Początkowo ma cylindryczny kształt, z czasem staje się wysmukły. U podstawy jest lekko rozszerzony, często bywa głęboko wrośnięty w podłoże. U młodych egzemplarzy jest pełny i twardy, u starszych robi się pusty w środku. Otacza go szeroki, zwisający pierścień. Nad pierścieniem trzon jest gładki, poniżej pokrywają go duże, watowate łuski, które u starszych grzybów znikają. Może przybierać białą lub ochrowożółtą barwę.

Miąższ pieczarki okazałej u młodych osobników jest jędrny i bardzo zwarty. U starszych grzybów staje się łykowaty. Ma biały kolor, jedynie w trzonie czasami bywa rdzawobrązowy. Po przekrojeniu żółknie, a następnie brązowieje. Zapachem przypomina anyż lub gorzkie migdały. Ma przyjemny, grzybowy smak.

Pieczarka okazała najczęściej mylona jest z jadalnymi pieczarką łąkową i czubajką kanią. Ten pierwszy grzyb jest także pokryty brązowymi łuseczkami, ale jego miąższ po przecięciu różowieje (u pieczarki okazałej żółknie). Czubajkę kanię odróżnić można natomiast po trzonie, na którym widoczne są ciemne poprzeczne prążki oraz po miąższu, który po przekrojeniu pozostaje biały.

Niestety pieczarka okazała jest także podobna do grzyba trującego z rodziny pieczarkowatych o nazwie Agaricus phaeolepidotus, który również pokryty jest brązowymi łuskami. Różnią się one jedynie kolorami kapelusza oraz zapachem – u Agaricus phaeolepidotus kapelusz ma białą barwę (widoczną w przerwach między łuskami), a jego zapach przypomina woń fenolu lub karbidu.

Pieczarkę okazałą trudniej pomylić z innymi grzybami, ze względu na charakterystyczne brązowe łuski pokrywające jej kapelusz.

Właściwości

Pieczarka okazała jest smacznym grzybem jadalnym. W około 90 proc. składa się z wody, ale zawiera także białka, błonnik, węglowodany i tłuszcze. Jest dobrym źródłem witamin z grupy B oraz witaminy D. Zawiera również niewielkie ilości jodu, magnezu, miedzi, potasu i selenu.

Zastosowanie