HIFU ‒ opis, działanie i efekty zabiegu HIFU

HIFU wbrew pozorom nie jest żadną egzotyczną terapią, ale skrótem od angielskiego wyrażenia “High-Intensity Focused Ultrasound” oznaczającego skupioną wiązkę fal dźwiękowych o dużym zasięgu. W uproszczeniu chodzi o poddawanie tkanek falom akustycznym o wysokiej częstotliwości w celu osiągnięcia pożądanych reakcji naprawczych i leczniczych. Kto może skorzystać na metodzie HIFU? Na jakie koszty i skutki uboczne trzeba się przygotować?

Walka z oznakami starzenia wiąże się zawsze z rozterką – łagodniejsze metody kosmetyczne mają ograniczoną skuteczność, podczas gdy te radykalne wymagają użycia skalpela, co wiąże się z oczywistym ryzykiem i dolegliwościami pooperacyjnymi. Metoda HIFU w zamyśle ma być idealnym kompromisem, oferując satysfakcjonujące rezultaty przy minimalnej inwazyjności. Jakie są więc wady i zalety tej obiecującej terapii?

Jak działa metoda HIFU?

Skupioną wiązkę fal dźwiękowych o dużym zasięgu, czyli HIFU, można spróbować wyobrazić sobie jako niewidzialną i niesłyszalną falę, która wnika w głąb tkanki na głębokość 1.5, 3 lub 4.5 mm i tam niczym tsunami wprowadza w ruch komórki naszego ciała, co z kolei generuje wzrost wewnętrznej temperatury. Choć sama fala nie jest więc gorąca, prowadzi do cieplnych uszkodzeń, a owe drobne mikro oparzenia stymulują produkcję kolagenu, dzięki czemu skóra może stać się grubsza i jędrniejsza. W przeciwieństwie do lasera, który uszkodziłby komórki na powierzchni skóry, HIFU działa w jedynie w głębi, na ustalonym przez lekarza poziomie.

W bardziej naukowym ujęciu HIFU ma dwa aspekty działania – za pomocą zjawiska mikrokoagulacji wywołuje uszkodzenia komórek i redukuje ogólną objętość tkanki.

HIFU w walce z rakiem?

Fale dźwiękowe o wysokiej energii stosowane są w medycynie już od dwudziestu lat i nawiązują do szerszego wykorzystania ultradźwięków niezastąpionych dziś przy diagnostyce obrazowej USG. HIFU okazuje się przy tym szczególnie skuteczne w kontekście walki z nowotworem prostaty – wiele specjalistycznych klinik na całym świecie oferują tą formę terapii jako alternatywę dla klasycznych operacji.

W terapii onkologicznej pacjentowi wprowadza się po znieczuleniu sondę do odbytu i stamtąd emitowana jest wiązka fal dźwiękowych niszczących komórki rakowe. Sam zabieg trwa od 60 do 150 minut w zależności od zasięgu zmian i w porównaniu z klasyczną operacją wiąże się ze znacznie krótszą hospitalizacją i mniejszym ryzykiem powikłań.

Poza tym metoda HIFU wykorzystywana jest również do redukcji guzów nowotworowych pęcherza, trzustki, nerek, mózgu i kości, dając bardzo satysfakcjonujące rezultaty. Zwalczać może także zmiany niezłośliwe, takie jak mięśniaki macicy, gruczolakowłókniaki piersi, a także łagodne guzki prostaty i tarczycy. Eksperymentalnie stosuje się ją również do leczenia choroby Parkinsona, chronicznego bólu czy chorób mózgu.

Odmładzanie metodą HIFU

Pierwsze kosmetyczne wykorzystanie techniki HIFU opisane w badaniach naukowych miało miejsce w 2008 r. w USA, a po roku amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków zatwierdziła  ją jako sposób na lifting brwi. W 2014 r. zaakceptowano kolejne zastosowania. Współcześnie w medycynie estetycznej HIFU wykorzystywane jest do odmładzania twarzy i dekoltu, a także ujędrniania i konturowania ciała.

W małych klinicznych studiach metoda HIFU uznana została za bezpieczną i skuteczną w kontekście wygładzania zmarszczek oraz liftingu twarzy. Niestety, jest mniej efektywna w przypadkach zaawansowanego zwiotczenia skóry. Wzrost poziomu kolagenu w skórze wywołany działaniem wiązki ultradźwięków nie jest jednak natychmiastowy – sam zabieg wyłącznie uszkadza tkankę, a pożądany efekt odmłodzenia pojawia się wraz z jej stopniowym gojeniem. Stąd efekty zabiegu ocenia się zwykle dopiero po 3 miesiącach, kiedy to cykl odbudowy struktur kolagenowych zostanie zakończony! Z badań opublikowanych w periodyku „Annals of Dermatology” w 2015 r. wynika, że 94% klientów jest wówczas usatysfakcjonowanych osiągniętym rezultatami.

Samo zwiększenie liczby komórek kolagenu prowadzi do widocznego pogrubienia skóry, optycznego jej wygładzenia i napięcia, redukcji zmarszczek i kurzych łapek, a także naprawy zmian wywołanych paleniem papierosów. Wyraźną poprawę obserwuje się również w przypadku tzw. podwójnego podbródka, opadających powiek, brwi i policzków oraz zwiotczeni skóry dekoltu.

Rzadziej HIFU stosowane jest również w obrębie brzucha, pozwalając skorygować obwisłość i brak jędrności, jak również zlikwidować nadmiar tkanki tłuszczowej. Raczej niż metoda odchudzania jest to jednak ratunek dla kobiet po przebytej ciąży, narzekających na obwisły brzuch, jak również osób, którym udało się zrzucić poważną nadwagę.

Niestety, efekty HIFU nie utrzymują się przez tak długi okres czasu jak to ma miejsce w przypadku klasycznego chirurgicznego liftingu. Po 6 miesiącach od zabiegu są jeszcze zwykle satysfakcjonujące, ale później poziom zadowolenia stopniowo maleje.

Koszty i przebieg zabiegu HIFU

Największym mankamentem liftingu HIFU jest bez wątpienia jego cena. Odmładzanie całej twarzy to bowiem wydatek rzędu ok. 3 tysięcy złotych – koszt maleje, jeśli zawęzimy powierzchnię np. do okolic oczu, rośnie zaś w przypadku korygowania większych partii ciała np. ud czy brzucha.

Ów wydatek jest przy tym największym stresem, jakiego możemy oczekiwać. Zabieg nie wymaga żadnego specjalnego przygotowania, a trwa łącznie do 30 minut. W pierwszej fazie, po zaznaczeniu ewentualnych stref aplikacji wiązki, na skórę nakłada się żel ułatwiający ślizganie się głowicy. Następnie lekarz przykłada urządzenie emitujące ultradźwięki co może być odczuwalne jako pewien poziom dyskomfortu. Stąd osobom wrażliwym oferuje się czasem powierzchniowe znieczulenie – zdecydowanie nie jest one jednak wymagane.

Zabieg HIFU może być traktowany jak jednorazowa procedura odmładzająca, ale oczywiście jego efekty będą słabnąć wraz z dalszym upływem czasu. W przypadku niektórych uszkodzeń, np. po nadmiernym opalaniu, lekarz może zalecić kilka zabiegów rozłożonych w czasie na okres kilku miesięcy.

Skutki uboczne i przeciwwskazania

Mimo niskiego poziomu inwazyjności po zabiegu HIFU możliwe jest wystąpienie działań niepożądanych. Do najczęstszych należą rumień, obrzęk oraz zasinienie, które jednak ustępują w okresie do dwóch tygodni. Niestety, w rzadkich wypadkach procedura może prowadzić do porażenia nerwów, co będzie skutkowało np. opadaniem kącika usta lub innymi przykrymi deformacjami. Opisane są również przypadki poparzenia kości wskutek nieumiejętnego nastawienia parametrów wiązki.

Zabiegi HIFU nie są wskazane dla ludzi cierpiących na infekcje – należy być całkowicie zdrowym w momencie wykonywania procedury. Przeciwwskazaniem są również rany na skórze poddawanej zabiegom, jak również zaawansowane postacie trądziku. Pod żadnym pozorem nie wykonuje się też procedur na kobietach ciężarnych oraz karmiących piersią, osobach chorych na raka, serca lub epilepsję, jak również nieustabilizowanych diabetykach. Wreszcie, do zabiegu dyskwalifikują również metalowe implanty, rozrusznik serca, a także przyjmowanie określonych leków.

Metoda HIFU nie powinna być ponadto wykonywana w ciągu miesiąca od innych zabiegów odmładzających, takich jak ostrzykiwanie botoksem lub kwasem hialuronowym. Między poszczególnymi terapiami należy zawsze dać skórze odpocząć!

Uwaga! Decydując się na zabieg HIFU należy bardzo starannie wybrać gabinet medycyny estetycznej. Lekarz przeprowadzający procedurę powinien mieć stosowne przeszkolenie, doświadczenia oraz pozytywne recenzje, które łatwo jest sprawdzić w Internecie. Niestety, niski poziom usługi nie tylko może rozczarować w zakresie rezultatów, ale także spowodować wspomniane wyżej powikłania.

Komu warto polecić metodę HIFU?

Lifting HIFU wskazany jest przede wszystkim dla osób po 30-tym roku życia, o łagodnej lub umiarkowanej utracie jędrności skóry. Wykonywany w zbyt zaawansowanym wieku nie przyniesie spodziewanych korzyści i nie może być w tym kontekście porównywalny z efektywnością operacji chirurgicznych. Raczej więc niż osobom starszym poleca się go dorosłym w średnim wieku, niezadowolonym z wyglądu swojej twarzy i cierpiącym z powodu widocznych skutków palenia czy nadmiernej ekspozycji na słońce.

Mimo wspomnianych wyżej zastrzeżeń i teoretycznego ryzyka metoda HIFU cieszy się rosnącą popularnością – w Stanach Zjednoczonych liczba wykonywanych procedur zwiększyła się między rokiem 2012 a 2017 aż o 65%! Można oczekiwać, że liczby te będą dalej rosły w miarę jak coraz większe grupy społeczne zaczynają interesować się odmładzaniem i estetyczną korekcją ciała zgodniej z zasadą, że lepiej działać wcześniej niż później!