Odkrywamy tajemnice owadziej mowy

Choć nam – ludziom, owady mogą wydawać się małymi, prymitywnymi organizmami, tak naprawdę wiele z nich rozwinęło systemy złożonej komunikacji. „Mowa” tych stworzeń z pewnością zaskoczy niejednego czytelnika.

Większość z nas nie lubi komarów. To tacy mali, latający krwiopijcy, dlatego trudno darzyć ich miłością. Samice komarów poprzez odpowiednią częstotliwość trzepotania swoich skrzydeł zwabiają do siebie samce. Zarówno częstotliwość drgań skrzydeł samicy, jak i podatność czułek samców, które odbierają te drgania, jest zależna od temperatury, a dzięki temu zawsze mogą się odnaleźć, w efekcie czego my nie możemy narzekać na niedobór tych owadów.

Co najczęściej słyszymy w odgłosach łąki? Odpowiedź jest jednoznaczna – słyszymy świerszcze. Chociaż wydaje się nam, że one wszystkie „śpiewają” jednocześnie, to w rzeczywistości owady te wydają dźwięki po kolei. W przypadku gdy dwójka samców zacznie jednocześnie wydawać dźwięk, jeden z nich milknie i czeka, aż ten drugi skończy. Sygnały, jakie wydają, są dwojakiego rodzaju – jeden jest zaproszeniem dla samicy, a drugi ma za zadanie odstraszać rywali. Samice świerszczy natomiast potrafią precyzyjnie rozpoznawać dźwięki osobników z ich konkretnego gatunku i zazwyczaj kierują się w stronę najsilniejszego dźwięku. Ku nieszczęściu samca, jego śpiew czasami zwabia również inne owady np. pasożytniczą muchówkę, która składa na nim jajo, z którego później wylęga się larwa i wgryzając się w ciało świerszcza zaczyna je zjadać od środka. Przystosowanie ewolucyjne sprawiło, że świerszcze w miejscach, gdzie występuje muchówka zachowują się nieco inaczej niż w siedliskach, w których jest nieobecna. W celu uniknięcia uwagi muchówki ćwierkają krócej i tylko późną nocą, minimalizując możliwość wykrycia przez te owady.

Podobny problem mają pasikoniki. Ich muzyka może nie tylko przywołać samice, ale również zdradza ich położenie względem nietoperzy. Na terenach, gdzie występuje sporo tych latających ssaków, nauczyły się one zmieniać ton swojej pieśni na częstotliwość trudniejszą do zlokalizowania.

Zdolność porozumiewania się z innymi gatunkami nie zawsze oznacza zagrożenie dla owadów. Gąsienice niektórych gatunków motyli potrafią wydawać dźwięki, które zwabiają mrówki. Mrówki zbierają słodką wydzielinę z grzbietu gąsienicy, a w zamian za pokarm chronią ją przed osami i pozostałymi drapieżcami. Czasami możemy zaobserwować jak mrówki zanoszą gąsienice do swojego mrowiska. Wbrew pozorom nie niosą tam jej jako swojej zdobyczy, ale robią to po to, aby ją nakarmić i zaopiekować się nią. Prawda jest taka, że wiele gąsienic nie przeżyłaby bez opieki mrówek.

Mrówki również pomagają sobie nawzajem. Gdy jedna z nich zakopie się w podziemnych korytarzach wysyła sygnały dźwiękowe wzywające inne mrówki o pomoc, a te przybywają i odkopują ją.

Świat przyrody kryje wiele tajemnic i jest warty poznania, gdyż jeśli tylko będziemy tego chcieli to nieraz przekonamy się o tym, jak bardzo inteligentne potrafią być zwierzęta, również i owady.