
Przykład rozdzielenia nisz na wspólnym terenie dzięki zróżnicowaniu preferencji pokarmowych. Orientacyjne udziały trzech różnych części traw w diecie gnu i zebry na równinie Serengeti w porze deszczowej. By Joanna Kośmider (Own work) [CC BY-SA 3.0], via Wikimedia Commons
Gatunki dążą zresztą do tego, aby zminimalizować konkurencję przy jednoczesnym zmaksymalizowaniu wykorzystania zasobów danego siedliska. W tym celu ewoluują i przemieszczają się. Dochodzi do tego, gdy konkurencja między dwoma gatunkami jest już długotrwała i wymusza na nich pewne zmiany w celu polepszenia jakości funkcjonowania oraz zapewnienia sobie jak najlepszego dostępu do korzystnych czynników. Przykładem gatunków współegzystujących ze sobą na jednym obszarze, mogą być roślinożercy eksploatujący różne części tej samej rośliny (np. ptaki i owady, których nisze zazębiają się poprzez zasiedlanie tych samych drzew).

Kształt krzywych wzrostu liczebności populacji Paramecium aurelia (Pantofelek) i Stylonychia (Orzęski); eksperyment G.F. Gausego (1934), sugerujący poprawność zasady wypierania. W innych eksperymentach był osiągany stan, w którym liczebności obu gatunków utrzymywały się na stałym poziomie (np. konkurencja pantofelków P. aurelia i P. bursaria)By Joanna Kośmider (Own work) [CC BY-SA 3.0 or CC BY 3.0], via Wikimedia Commons
Dopiero pół wieku później George Evelyn Hutchinson połączył koncepcje obydwu naukowców i stworzył definicję niszy ekologicznej, która uwzględniała zarówno czynniki abiotyczne, jak i biotyczne. Zaproponował też rozpatrywanie niszy w kategorii pewnej wielowymiarowej przestrzeni, którą określa zasięg czynników biotycznych i abiotycznych właściwy konkretnemu gatunkowi. Koncepcja ta stała się punktem wyjścia dla rozwoju matematycznych metod analizy ekosystemów i zmian w ich strukturach.

Badaczem, który jako pierwszy użył pojęcia „nisza” był jednak botanik Joseph Grinnell. See page for author [Public domain], via Wikimedia Commons
Jednak wraz z rozwojem jego środowiska życia, zaczął podporządkowywać sobie różne nisze oraz tworzyć nowe, sztuczne środowiska (np. hodowle zwierząt gospodarczych, pola uprawne itd.). Pod tym względem nisza rozwinięta przez człowieka jest na tyle ogromna i inwazyjna, że należałoby nazywać ją antropocenozą. Człowiek ma niszczycielski wpływ na otaczającą go przyrodę. Wraz z własnym rozwojem, eksploruje ją i wykorzystuje na własny użytek, ustawicznie doprowadzając do wyczerpywania się naturalnych zasobów środowiska.

Krowa - zwierzę gospodarskie - fot. pixabay.com
Bibliografia
- Jonathan M. Chase, Mathew A. Leibold; “Ecological Niches: Linking Classical and Contemporary Approaches”; University of Chicago Press, Chicago 2003;
- Charles J. Krebs; “Ekologia”; Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011;
- Aulay Mackenzie, Andy S. Ball, Sonia R. Virdee; “Ekologia. Krótkie wykłady”; Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2015;
- Grażyna Łabno; “Ekologia. Słownik encyklopedyczny ”; Wydawnictwo Europa, Warszawa 2006;
- Zdzisława Otałęga (red. nacz.); “Encyklopedia biologiczna T. VII”; Agencja Publicystyczno-Wydawnicza Opres, Kraków 1999.;