Błotniak stepowy (Circus macrourus)

Biologia

Błotniak stepowy jest jednym z 4 gatunków błotniaków występujących w Polsce. W przeciwieństwie do pozostałych trzech gatunków (błotniaka stawowego, łąkowego i zbożowego), nigdy się u nas nie gnieździł, a pojawia się wyłącznie na przelotach. Pomimo faktu, że błotniak stepowy coraz częściej gniazduje w Europie (np. w Finlandii i w Hiszpanii), w skali globalnej liczebność błotniaka stepowego spada; na Czerwonej Liście Gatunków Zagrożonych IUCN ma on status NT (narażony na wyginięcie), co wiąże się z pogarszającym się stanem siedlisk w kluczowym dla niego obszarze (stepy południowej Rosji i Kazachstanu), spowodowanym przekształcaniem stepu w pola uprawne i wzrostem intensywności wypasu bydła na pozostałościach stepu.

Wygląd

Błotniak stepowy jest średniej wielkości, eleganckiej budowy ptakiem drapieżnym o długim ogonie. Długość ciała do 50 cm, rozpiętość skrzydeł do 115 cm. U błotniaka stepowego występuje wyraźny dymorfizm płciowy: dorosłe samce są bardzo jasne, z wierzchu szare, od dołu białe z lekko ciemniejszą głową i czarnymi klinami na końcach skrzydeł. Samice błotniaka stepowego bardzo przypominają samice błotniaków zbożowego i łąkowego. Tak jak wszystkie błotniaki, błotniak stepowy ma długie, wąskie skrzydła, długi ogon i stosunkowo długie nogi.

Występowanie

Błotniak stepowy występuje na dużym obszarze eurazjatyckiego stepu, od Ukrainy przez południową Rosję, Kazachstan aż do Chin. Większość światowej populacji (powyżej 80-90%) gniazduje właśnie w Rosji i Kazachstanie. Na zimę błotniaki stepowe wędrują albo nad południowo-wschodnią Europą do Afryki, albo nad centralną Azją na subkontynent indyjski. Wydaje się, że coraz więcej ptaków wybiera zachodnią trasę migracji, stąd zwiększająca się liczba obserwacji, a nawet prób gniazdowania w północnej i zachodniej Europie.

Biotop

Błotniak stepowy zgodnie ze swoją nazwą preferuje otwarte biotopy stepowe. Jest jednak gatunkiem dość plastycznym ekologicznie, i poza naturalnymi zbiorowiskami stepowymi może gniazdować też na polach i łąkach (pod warunkiem, że nie są zbyt intensywnie uprawiane).

Lęgi

W swoim biotopie w Kazachstanie – w centrum zasięgu – lęgi błotniaka stepowego przebiegają następująco: lęgi rozpoczynają się w kwietniu, ale poszczególne pary zaczynają je o różnej porze, tak że składanie jaj następuje od kwietnia do początku czerwca. Gniazdo jest budowane na ziemi, a W lęgu znajduje się zazwyczaj od 4 do 6 jaj, które są wysiadywane przez okres ok. miesiąca. Statystycznie jedno na pięć jaj zostaje zniszczone przez drapieżniki, a średnio z gniazda wylatują 3 lub 4 pisklęta.

Pokarm

Błotniak stepowy żywi się przede wszystkim gryzoniami z rodziny nornikowatych.