Bocian biały (Ciconia ciconia)

Wygląd

Bocian biały jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych gatunków wśród polskich ptaków. Dorosłe osobniki charakteryzują się czerwonym i długim dziobem i tej samej barwy nogami. Czerwony kolor tych części ciała pojawia się u nich w miarę dorastania, wypierając obecne od urodzenia ubarwienie czarne. Warto także zwrócić uwagę na szczególną budowę ich stawu piętowego, która umożliwia im długotrwałe stanie w miejscu na jednej nodze bez utraty równowagi. Dorosły bocian biały waży średnio 4 kg, a długość jego ciała wynosi 80 cm. Rozpiętość skrzydeł sięga około 2 m, zaś dziób mierzy do 20 cm. Samice są nieco mniejsze, niż samce. Bocian biały w locie wykorzystuje głównie ciepłe prądy powietrza, za pomocą których szybują na rozpiętych skrzydłach.

Występowanie

Bocian biały to gatunek wędrowny. Lęgi odbywa w Europie, zimuje zaś w Afryce Północnej i Południowej. Według statystyk co piąty bocian biały przyszedł na świat w Polsce. Zasięg jego lęgowisk sprawia, że Polskę określa się jako centralny punkt jego występowania – bociany można spotkać w zasadzie wszędzie, oprócz gór. Najwięcej bocianów gniazduje na północnym wschodzie Polski – na Mazurach, czy na Suwalszczyźnie. Oprócz naszego kraju, tego charakterystycznego ptaka można spotkać także w Niemczech, Austrii, u naszych południowych sąsiadów – w Czechach i na Słowacji – a także na Litwie, Łotwie, Ukrainie i Białorusi. Licznie występuje także w Turcji, Syrii i w zachodniej części Rosji. Bardzo nieliczne populacje obserwuje się czasem w Hiszpanii. Zwykle na zimowiska bociany białe wylatują pod koniec sierpnia i trasa ich wędrówki wiedzie przez Bałkany, cieśninę Bosfor, do Egiptu i dalej na południe Afryki.

Biotop

Bocian biały najwięcej czasu spędza na otwartych przestrzeniach łąk, pól a także na moczarach. Gniazda zakłada często w bezpośrednim pobliżu osad ludzkich – na wieżach, kominach, w ruinach pałaców, na słupach elektrycznych, na domach, ale zdarzają się także gniazda na drzewach. Niekiedy zaobserwować możemy bardzo okazale skonstruowane gniazda – jest to dowód na to, że bocian biały w większości przypadków wraca z zimowisk w te same miejsca i co roku rozbudowuje swoje „mieszkania”.

Lęgi

Uważa się, że bocian biały jest zwierzęciem monogamicznymi, łączącymi się w pary na całe życie. Owszem bocian biały przywiązuje się do swoich partnerów − tworzy pary i wspólnie wychowują potomstwo i przynoszą im pokarm. Ale kiedy pisklęta zaczynają być samodzielnie, partnerzy przestają się sobą interesować. Zdarzają się też przypadki, w których dochodzi do walk między samcami i wówczas samica wiąże się ze zwycięzcą takiej batalii, który niekoniecznie był jej dotychczasowym partnerem. Bociany po powrocie z zimowiska odbudowują swoje stare gniazda. Z końcem kwietnia samica w dwudniowych odstępach składa od trzech do pięciu jaj (co uzależnione jest od obfitości pokarmu w danym sezonie). Następnie para wysiaduje je przez 5 tygodni, po których wykluwają się ślepe pisklęta, pokryte drobnym i rzadkim puchem. Młode bociany białe oczy otwierają już po kilku godzinach, natomiast okrywa ciała staje się bardziej puszysta po około 2 tygodniach. Oboje rodzice opiekują się młodymi bardzo czule i troskliwie – osłaniając je swoim ciałem przed palącym słońcem czy ulewnym deszczem. Młode zaczynają latać w drugim miesiącu życia, a miesiąc później towarzyszą już rodzicom w żerowaniu na łąkach. Dojrzałość płciową osiągają dopiero ok. 4-5 roku życia.

Pokarm

Na pewno większość z nas widziała choć raz w życiu bociana białego żerującego latem na łące czy polu. Zdarza się także, że pożywienia szuka nad brzegami rzek. Bociany białe – wbrew obiegowej opinii – nie żywią się głownie żabami. Generalnie bociany białe jedzą to, co znajdą. W okresie suchym za pokarm służą im owady – głównie pasikoniki i koniki polne. Ptaki te polują także na pisklęta, węże, jaszczurki, a nawet małe zające, myszy i norniki.