Jesiotr syberyjski (Acipenser baerii)

Jesiotr syberyjski to gatunek długowiecznej ryby, który dawniej zamieszkiwał wszystkie duże rzeki w Europie Północnej. Obecnie ostatnia pozostała populacja występuje w ujściach rzek w Azji Północnej. Czasami można też spotkać go w Bajkale, gdzie występuje wyłącznie w formie słodkowodnej. Jesiotr rosyjski jest zagrożony wyginięciem na niektórych terenach naturalnego występowania, głównie z powodu wolnego tempa wzrostu i późnego osiągania dojrzałości do rozrodu. Wyróżnia się trzy podgatunki, które różnią się obszarami występowania.

Występowanie

Naturalnym siedliskiem są syberyjskie dorzecza, które spływają na północ do mórz Kara, Łaptiewa i wschodniosyberyjskiego, w tym Ob, Jenisej (które odprowadza jezioro Bajkał przez rzekę Angara), Lena i Kołyma. Występuje również w Kazachstanie i Chinach w rzece Irtysz, głównym dopływie Ob.

Wygląd

Jesiotr syberyjski jest dużym gatunkiem ryby, maksymalnie może osiągać masę nawet 210 kilogramów, choć zazwyczaj osobniki ważą między 60 a 70 kilogramami. Długość ciała jesiotra rosyjskiego wynosi od 100 do 200 centymetrów, choć można spotkać osobniki, które znacznie przekraczają te wartości. Ciało jesiotra syberyjskiego jest wydłużone. Grzbiet ma szary kolor z niebieskim lub zielonym połyskiem, brzegi ciała są srebrne, a brzuch biały. Całą ryba jest pokryta tarczkami kostnymi i ganoidalnymi łuskami. Na grzbiecie znajduje się od 10 do 13 tarczek kostnych (u młodych osobników mogą przybierać formę kolców), na boku od 24 do 40, a na brzuchu tyle samo co na grzbiecie – od 10 do 13. Rostrum jest długie, a ciało dość niskie. Cechą charakterystyczną są wyrostki na pokrywie skrzelowej oraz gwiazdkowatego kształtu, małe płytki kostne pokrywające skórę.

Rozród

Jest to gatunek, który bardzo późno osiąga dojrzałość do rozrodu. Samce osiągają dojrzałość płciową wcześniej od samic, w wieku 9-15 lat. Samice stają się w pełni dojrzałe płciowo w wieku około 16-20 lat. Jesiotr syberyjski to gatunek anadromiczny, co oznacza, że większość życia spędza w wodach słonych, a do rozmnażania przystępuje w wodach słodkich. Wędrówki tarłowe u tego gatunku rozpoczynają się wiosną, na przełomie kwietnia i maja. Ryby przepływają wtedy z wybrzeży do rzek w głębi lądu. Wędrówka potrafi trwać dość długo, dlatego tarło rozpoczyna się po upływie 2-3 miesięcy, na przełomie czerwca i lipca. Istotnym czynnikiem dla rozrodu jest odpowiednia temperatura wody – musi wynosić powyżej 20 stopni Celsiusa. Tarło odbywa się na głębokości 2-10 metrów w obszarach o silnym prądzie. Samice przed złożeniem ikry wykopują niewielkie jamki w żwirowym dnie rzek. Wybierają do tego miejsca o wartkim nurcie. Samiec zapładnia ikrę, oblewając ją mleczkiem. Za jednym razem samice składają od 400 000 do nawet 2 500 000 jaj. Samce i samice od razu po tarle powracają do morza. Rozwój lepkich, ciemnoszarych jaj (o średnicy 2,6-3,0 mm) trwa około tygodnia. Młode jesiotry nie płyną jednak od razu do morza, ale spędzają początkowe kilka lat życia w rzece, w której się urodziły.

Odżywianie

Gatunek drapieżny. Młode jesiotry początkowo odżywiają się bezkręgowcami bentonicznymi z dna rzek. Dorosłe osobniki żywią się skorupiakami, mięczakami, wieloszczetami i małymi rybami. Nie żerują w trakcie wędrówki tarłowej.

Biologia

Jesiotr syberyjski jest gatunkiem samotniczym, poza okresem tarła unika kontaktu z innymi jesiotrami. Jesiotry na ogół mają wysoką zdolność do hybrydyzacji i większość gatunków jest w stanie się krzyżować.

Praktyczne zastosowanie

Ryba poławiana na dużą skalę ze względu na smaczne mięso oraz ikrę, z której wyrabiany jest kawior. Hodowana w gospodarstwach rybnych. Prezentowana w dużych akwariach publicznych. Obecny status gatunku zagrożonego wiąże się głównie z nadmiernym przyłowem, kłusownictwem, degradacją siedlisk (tarlisk, szkółek) oraz fizycznymi przeszkodami w migracji. Projekty ochrony obejmujące ten gatunek obejmują reintrodukcje oparte na okazach z akwakultury. Obecnie udaje się także zmniejszyć liczbę nielegalnych połowów poprzez rozbudowane systemu hodowli przemysłowych w gospodarstwach rybnych. Gatunek wpisany jest do Czerwonej Księgi Gatunków Zagrożonych (IUCN) jako zagrożony wyginięciem (kategoria EN) na całym obszarze naturalnego występowania.