Karczownik górski - opis, wygląd, występowanie
Ekologia.pl Wiedza Atlas zwierząt Strunowce Kręgowce Ssaki Gryzonie Chomikowate Arvicola Karczownik górski
Indeks nazw
Szukaj lub wybierz według alfabetu
A B C D E F G H I J K L Ł M N O P Q R S Ś T U V W X Y Z Ź Ż

Karczownik górski (Arvicola monticola)

Nazywana/y także: karczownik mniejszy
Karczownik górski. Źródło: Wikipedia
Spis treści

Mały gryzoń z rodziny chomikowatych, który jeszcze do niedawna był traktowany jako podgatunek karczownika ziemniowodnego. Od 2000 roku stanowi odrębny gatunek. Zamieszkuje górzyste tereny środkowej i południowej Europy, spotykany jest także w Polsce. Znajduje się w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych, Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) nadała mu status gatunku najmniejszej troski (LC – least concern). W Polsce od 2016 roku objęty jest częściową ochroną gatunkową. Niektórzy traktują go jako szkodnika, ponieważ może wyrządzić szkody w uprawach rolnych. Znany jest także jako karczownik mniejszy.

Występowanie

Karczownik górski występuje w górzystych częściach Europy środkowej i południowej. Jest przystosowany do życia na bardzo dużych wysokościach, nawet do 24000 m n.p.m. Występuje w Pirenejach, Alpach, Pieninach oraz Sudetach Zachodnich i Wschodnich. W Polsce można go spotkać przede wszystkim na terenach Górnego Śląska i Wyżyny Krakowsko-Wieluńskiej.

Biotop

Naturalnym siedliskiem karczownika górskiego są tereny górskie, zbocza pokryte głazami, szczeliny skalne, ale także pola, sady i ogrody. Różni się od karczownika ziemnowodnego preferencjami siedliskowymi – nie prowadzi ziemno-wodnego trybu życia, więc chętniej wybiera tereny w oddaleniu od zbiorników wodnych. Żyje samotnie. Buduje głębokie i skomplikowane systemy nor.

Wygląd

Gatunek zbliżony z wyglądu do innego karczownika – karczownika górskiego, choć różni się od niego kilkoma kluczowymi cechami. Jest to mniejszy gatunek. Karczownik górski ma miękkie, krótkie futro o szarożółtawej barwie. Spód ciała jest jaśniejszy, w odróżnieniu od karczownika ziemnowodnego, który ma ciemny wierzch ciała i brudnoszarny spód ciała z jasnymi bokami. Karczowniki ziemnowodne są czasem ciemnobrązowe lub nawet zupełnie czarne, co nigdy nie zdarza się w przypadku karczownika górskiego. Ma zaokrąglony nos, czarne paciorkowate oczy i bardzo małe uszy, prawie całkowicie schowane w futrze. Ogon jest stosunkowo krótki, stanowi mniej niż połowę całego ciała i mierzy od 50 do 70 milimetrów (ogon karczownika ziemnowodnego potrafi być nawet dwa razy dłuższy). Czaszka masywna, kanciasta z mocno wysuniętymi górnymi siekaczami. Długość czaszki wynosi od 32 do 35,5 milimetra, jest ona mniejsza niż u karczownika ziemnowodnego. Zwierzę to ma 16 zębów, wzór zębowy to 1006. Zęby są hipsodontyczne i bezkorzeniowe, wykazują stały wzrostem podobnie jak u większości gryzoni. Długość całego ciała wynosi od 113 do 170 milimetrów, a długość ogona od 51 do 76 milimetrów. Masa ciała dorosłego osobnika wynosi około 50-120 gramów.

Zachowanie

Gatunek ten cechuje się dużą rozrodczością, podobnie jak wszystkie karczowniki. Okres godowy karczownika górskiego rozpoczyna się w lutym bądź marcu i trwa przez całe lato. Po ciąży trwającej 21 dni samice rodzą od dwóch do czterech razy w ciągu roku. W każdym miocie samica może urodzić od czterech do ośmiu młodych. Ciąża trwa około trzech tygodni. Młode osiągają dojrzałość płciową po upływie zaledwie pięciu tygodni. Średnia życia tego gatunku wynosi od dwóch do czterech lat. Karczowniki górskie poza sezonem rozrodczym żyją samotnie. Nie zapadają w sen zimowy, choć ograniczają wtedy swoją aktywność. Żyją w wykopanych przez siebie norach. Potrafią stworzyć rozległe systemy nor, z osobnymi komorami przeznaczonymi na spanie i magazynowane pożywienia. Niektóre korytarze i komory mogą mieć nawet do metra głębokości. Większość życia spędzają schowane w norach, wychodzą w poszukiwaniu pożywienia oraz partnera w trakcie sezonu rozrodczego. Karczownik górski wykazuje aktywność głównie nocą. Karczownik górski, w odróżnieniu od karczownika ziemnowodnego, jest roślinożercą. Żywi się pokarmem roślinnym, w tym podziemnymi częściami roślin. Magazynuje zapasy pokarmu w komorach-spiżarniach. Niektórzy uznają go za szkodnika upraw rolniczych, ponieważ może wyrządzić w nich szkody. Chętnie podgryza korzenie drzew owocowych i leśnych, zjada również zielone części roślin, zimą bulwy, cebule, korzenie i kłącza. Na karczowniki górskie poluje między innymi introdukowana norka amerykańska, a piżmak amerykański konkuruje z nim o pokarm i siedliska.

Bibliografia
  1. Wacław Skuratowicz; "Gryzonie : biologia i zwalczanie gatunków szkodliwych."; Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne; 1963;
  2. Grzegorz Lesiński, Przemysław Stolarz.; "Drobne ssaki w Paszkówce koło Krakowa na podstawie analizy zrzutek puszczyka Strix aluco"; Journal on Electronics Engineering; 2014;
  3. gbif.org/species/4265186; 2022-10-02;
  4. encyklopedialesna.pl/haslo/karczownik-gorski-arvicola-scherman/; 2022-10-02;
  5. https://www.iucnredlist.org/species/136766/115519839; 2022-10-02;
4.8/5 - (10 votes)
Default Banner Post Banner
Subscribe
Powiadom o
0 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments