Kukułka czarno-biała (Clamator jacobinus)

Biologia

Kukułka czarno-biała jest charakterystycznym, kontrastowo ubarwionym ptakiem. Ze względu na swój atrakcyjny wygląd i zwracający uwagę głos, kukułka czarno-biała ma swoje miejsce w kulturze – w północnych Indiach jej przybycie z zimowisk zbiega się w czasie z rozpoczęciem monsunowych deszczy, jest więc często wzmiankowana w tradycyjnej literaturze indyjskiej. Kukułka czarno-biała jest gatunkiem o bardzo rozległym obszarze występowania, a jej populacja wydaje się być stabilna. Z tego powodu nie jest gatunkiem zagrożonym wyginięciem (status LC – gatunek najmniejszej troski – na Czerwonej Liście Gatunków Zagrożonych IUCN).

Wygląd

Kukułka czarno-biała ma zgrabną sylwetkę, z charakterystycznym zadartym czubkiem z piór na głowie oraz długim ogonem. Zgodnie z nazwą, kukułka czarno-biała ma kontrastowe, czarno-białe ubarwienie (obie płcie wyglądają identycznie). Wierzch ciała jest lśniąco czarny, natomiast spód (od podgardla po nasadę ogona) jest czysto biały. Na każdym z czarnych z wierzchu skrzydeł znajduje się duża biała plama. Na końcach długich, czarnych piór ogona (sterówek) znajdują się białe plamy. Kukułka czarno-biała występuje w dwóch formach barwnych – poza najczęściej spotykaną formą opisaną wyżej, w południowej Afryce można spotkać również ptaki całkowicie czarne (za wyjątkiem białych plam na skrzydłach). Długość ciała kukułki czarno-białej nie przekracza 35 centymetrów (ptaki z północnych Indii są zazwyczaj nieco większe od tych z południa subkontynentu).

Występowanie

Kukułka czarno-biała występuje zarówno w Afryce na południe od Sahary, jak i na subkontynencie indyjskim. Na przelotach można ją spotkać również na Półwyspie Arabskim. Wydziela się 3 podgatunki kukułki-czarno białej. Dwa podgatunki są osiadłe, występując odpowiednio w południowych Indiach oraz w południowej Afryce (ptaki wędrują tylko w obrębie swoich zasięgów). Trzeci, największy podgatunek podejmuje migracje długodystansowe: rozmnaża się w północnych Indiach, a zimuje w środkowej i wschodniej Afryce.

Biotop

Kukułka czarno-biała występuje najczęściej na obszarach porośniętych krzewami, na sawannach i w rzadkich lasach, również w krajobrazie rolniczym. Unika natomiast gęstych, pierwotnych lasów (w Afryce brak jej np. w lasach deszczowych nad rzeką Kongo).

Lęgi

Kukułka czarno-biała jest, podobnie jak wiele innych gatunków ze swojej rodziny, pasożytem lęgowym, podrzucającym swoje jaja do gniazd innych gatunków ptaków. Kukułka czarno-biała pasożytuje na różnych gatunkach bilbili, tymali oraz dzierzb. W przeciwieństwie do np. europejskiej kukułki, wykluwające się z podrzuconego przez kukułkę czarno-białą jaja pisklę nie wyrzuca z gniazda jaj gospodarzy. Pomimo tego, ze względu na swój szybszy wzrost i głośne żebranie, pisklę kukułki czarno-białej przechwytuje większość pokarmu znoszonego przez przybranych rodziców, często (choć nie zawsze) doprowadzając przybrane rodzeństwo do głodowej śmierci.

Pokarm

Kukułka czarno-biała jest gatunkiem owadożernym. Podobnie jak wiele innych gatunków kukułek, ważnym elementem jej diety są duże, owłosione gąsienice, omijane przez inne gatunki ptaków.