Sapa (Ballerus sapa)

Występowanie

Naturalnym obszarem występowania sapy są dorzecza Dunaju, Dniepru, Wołgi i Uralu. Sztucznie wprowadzona była do Łaby i Wisły.

Budowa zewnętrzna

Oczy duże. Tęczówka oczna srebrzysta. Otwór gębowy dolny. Pysk tępo zakończony. Zęby gardłowe jednorzędowe. Ciało wydłużone, dwubocznie spłaszczone. Ubarwienie ciała srebrzyste. Grzbiet ciemny. Brzuch białawy. Płetwy szarawe, z ciemnymi skrajami. Płetwa odbytowa długa. Płetwa ogonowa rozwidlona, z dłuższym dolnym płatem. Łuski cykloidalne. Brak widocznych różnic między płciami. Gatunkiem podobnym jest rozpiór, można go odróżnić m.in. po innym położeniu otworu gębowego, skierowanego do góry.

Biologia

Zamieszkuje głównie głębiny dużych rzek o znacznym przepływie, a także partie jezior i zbiorników zaporowych przypominające charakterem rzeki. Spotykana jest również w słonawych ujściach rzek i rzadziej w morzach (Morzu Kaspijskim). Młode ryby preferują przybrzeżne i płytkie siedliska o mniejszym przepływie. Występuje w dwóch formach: półwędrownej i niewędrownej. W większości jest osiadła. Na wiosnę odbywa niewielkie wędrówki w górę rzeki, by odbyć tarło, na jesień wraca na zimowiska. Część populacji zamieszkującej morze Kaspijskie wędruje na tarło w ujścia rzek, po czym większość z nich po tarle wraca do morza. Do rozrodu przystępuje od kwietnia do maja, przy temperaturze wody 10-16 stopni Celsjusza. Samica składa od 4 tys. do ponad 33 tys. ziaren ikry. Ikra składana jest w jednej porcji, głównie na roślinność, ale również w nurcie. Średnica jaj wynosi 1,4 do 2,6 mm. Wylęg następuje po około 6 dniach. Larwa po wykluciu mierzy od 6,5 do 9,5 mm. Dojrzałość płciową osiąga między trzecim a siódmym rokiem życia (samce wcześniej niż samice). Pożywia się dennymi bezkręgowcami (m.in. owadami, ich larwami, mięczakami). Ma status zagrożenia najmniejszej troski (kategoria LC na liście IUCN).