Suhak stepowy (Saiga tatarica)

Suhak stepowy to parzystokopytny ssak z podrodziny antylop. Jego najbardziej charakterystyczną cechą jest wydłużony nos przypominający trąbę. Gatunek ten w Azji i jest krytycznie zagrożony wyginięciem.

Występowanie

Suhak stepowy występuje w centralnej Azji. Obecnie zamieszkuje trzy rejony: Mongolię, Kałmucję i Kazachstan, ale jego populacja regularnie spada. Na przełomie XIX i XX wieku intensywność polowań na suhaki prawie doprowadziła do ich wyginięcia. W 1919 roku gatunek ten został objęty ochroną, ale nie zmniejszyło to ilości nielegalnego kłusownictwa, więc obecnie suhaki stepowe są zaklasyfikowane w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych jako krytycznie zagrożone (CR). Kłusownicy pozyskują głównie skóry i rogi zwierząt, które są używane w tradycyjnej medycynie chińskiej i mają wysoką wartość na czarnym rynku. Pod koniec XX wieku na przestrzeni zaledwie 20 lat populacja suhaków na wolności spadła z ponad 1,5 mln do 200 tys. osobników. W 2015 roku już i tak niewielką populację zdziesiątkowała epidemia pasterolozy, ciężkiej choroby bakteryjnej. Śmiertelność zarażonych stad osiągała do 100%. Obecnie szacuje się, że na wolności pozostaje około 123-124 tys. dorosłych suhaków. Jak sama nazwa wskazuje, suhaki stepowe żyją na stepach i półpustyniach, chociaż można je także spotkać na trawiastych równinach.

Wygląd

Suhak stepowy ma niezwykły wygląd za sprawą ruchomego, wydłużonego nosa, który zwisa nad ustami i przypomina wyglądem trąbę słonia. Struktury nosowe suhaków są elastyczne. Pełnią ważną funkcję – pozwalają filtrować wdychane powietrze z piasku i pyłu. Ma to szczególne znaczenie ze względu na środowisko życia tych zwierząt. Gdy biegną one po pustyniach lub stepach, w powietrzu unoszą się tumany kurzu. Dodatkową funkcją specyficznego nosa suhaków jest ogrzewanie i nawilżanie wdychanego powietrza. Długość ciała suhaków stepowych wynosi zazwyczaj od 60 do 70 cm. Osiągają wysokość od 1 do 1,5 m, ważą około 30-45 kg. Mają długie, cienkie nogi, dość krępe ciało i krótki ogon. Zmieniają sierść w zależności od pory roku. Latem jest krótka, ma płowy kolor, z bardziej czerwonym odcieniem na grzbiecie i jaśniejszym spodem ciała. Zimą sierść staje się grubsza i dłuższa oraz przyjmuje szary kolor. Wtedy też dłuższe futro tworzy charakterystyczną grzywę na grzbiecie. Wymiana sierści następuje dwa razy w roku, wiosną i jesienią. Samce suhaków stepowych mają długie, prążkowane rogi w cielistym kolorze.

Tryb życia

Suhaki stepowe to zwierzęta socjalne. Poza sezonem rozrodczym łączą się w stada liczące od kilkudziesięciu do kilkuset osobników. Regularnie migrują w grupach, by uniknąć suszy lub śnieżyc. Mogą pokonać nawet 1000 km w ciągu roku. Są aktywne za dnia, pasą się i odwiedzają wodopoje. W nocy śpią i odpoczywają w wykopanych przez siebie niewielkich zagłębieniach w ziemi. Suhaki stepowe są narażone na drapieżnictwo ze strony wilków. Młode mogą być także zaatakowane przez lisy, orły, psy lub kruki.

Odżywianie

Suhaki stepowe są roślinożerne. Mają bardzo szeroki wachlarz zdobywanego pożywienia – mogą jeść ponad sto różnych gatunków roślin. Najważniejszymi składnikami ich diety są trawy, bylice i porosty.

Rozmnażanie i rozwój

Samice suhaka stepowego osiągają dojrzałość płciową wcześniej niż samce, w wieku 7-8 miesięcy. Samce są dojrzałe płciowo dopiero w drugim roku życia. Sezon rozrodczy trwa około dwóch miesięcy (od końca listopada do końca grudnia). Zwierzęta te są poligamiczne, a więc jeden samiec kopuluje z wieloma samicami. W okresie godowym samce gromadzą wokół siebie haremy, składające się z 5-50 samic. Każdy samiec pilnuje swojego haremu i agresywnie broni go przed innymi samcami. Walki samców o dostęp do samic są bardzo brutalne i czasem kończą się śmiercią jednego z nich. Przez cały sezon rozrodczy samce poświęcają prawie cały czas na pilnowanie haremu, więc często padają na koniec z wycieńczenia i braku pożywienia. W tym czasie umiera nawet 80-90% dorosłych samców na danym terenie. Ciąża samic trwa 5 miesięcy, a na wiosnę rodzą od jednego do trzech młodych (najczęściej dwa). Matka karmi je mlekiem przez około cztery miesiące, ale już w pierwszych dniach życia młode zaczynają samodzielnie jeść trawę. Suhaki stepowe żyją na wolności średnio od 10 do 12 lat.