Żako (Psittacus erithacus)

Wygląd
Żako należy do rodziny papugowate (Psittacidae). Ubarwienie ciała jest szare, z jaśniejszymi krawędziami. Końce skrzydeł są ciemne. Tęczówka oczna jest jasno żółta. Dziób jest masywny, czarny, hakowato zakończony. Wokół oczu znajduje się naga, biaława skóra. Tułów jest krępy. Nogi są szarawe. Ogon jest czerwony i krótki. Dymorfizm płciowy nie jest wyraźny. Osobniki młodociane są podobne do dorosłych choć mają ciemniejszą tęczówkę oczną.
Występowanie
Żako zamieszkuje rozległy obszar tropikalnej Afryki od Wybrzeża Kości Słoniowej na zachodzie, przez Ghanę, południową Nigerię, Kamerun, Kongo, po Kenię i Tanzanię na wschodzie.
Biotop
Żako zamieszkuje rozległe nizinne lasy wilgotne. Preferuje lasy naturalne i pół naturalne. Występuje również w suchych lasach sawannowych, na skrajach lasów, w lasach namorzynowych, galeryjnych, na terenach rolniczych, w ogrodach, a nawet uprawach palmy oleistej. Jest spotykana do 2200 m n.p.m. Prowadzi dzienny tryb życia, ze szczytem aktywności przypadającym rano i po południu. Żako jest towarzyska, żyje w stadach. Popularny ptak domowy. Jej liczebność maleje. Zagraża jej utrata siedlisk oraz nielegalny handel. Na liście IUCN jest gatunkiem zagrożonym wymarciem (kategoria EN). Wpisana jest do konwencji CITES (załącznik I).
Lęgi
Żako gnieździ się w dziuplach drzew, na wysokości 10-30 metrów nad ziemią. Jest monogamiczna. Samica składa od 2 do 5 jaj, o masie 13 gram. Czas wysiadywania wynosi od 20 do 30 dni. Opiekę nad potomstwem pełnią oboje rodzice. Wysiadywaniem zajmuje się samica. W tym czasie samiec dostarcza pożywienie. Młode po wykluciu ważą około 12 gram. Po upływie trzech miesięcy osobniki młodociane opuszczają gniazdo. Żako osiąga dojrzałość płciową miedzy trzecim a piątym rokiem życia. Ptak długowieczny, żyje do ponad 50 lat.
Pokarm
Żako jest w głównej mierzę roślinożerna. W jej diecie znaleźć można owoce, nasiona, pędy, korę, kwiaty oraz liście. Swoją dietę uzupełnia bezkręgowcami (owadami i mięczakami).