Drewniak pierzasty (Hypoxylon howeanum)
Wstęp
Drewniak pierzasty to rozpowszechniony na całej kuli ziemskiej przedstawiciel rodziny próchnilcowatych Xylariaceae, rozkładający drewno obumarłych niedawno drzew liściastych, o półokrągłych, rdzawych podkładkach.
Sezon
Drewniak pierzasty tworzy wieloletnie owocniki.
Występowanie
Drewniak pierzasty rozkłada świeżo obumarłe drewno wielu gatunków drzew liściastych i krzewów. W Europie nader często notowano go na: dębach, leszczynach, olchach oraz wierzbach. Nieco rzadziej rozwijał się na: dzikich różach, wiśniach, pigwach, bukach czy brzozach.
Wygląd
Owocnik drewniaka pierzastego to okrągława bądź półokrągła podkładka, wysoka na 3-8 mm, a szeroka na 3-8 mm, o dość charakterystycznym, rdzawym kolorze, z zatokami barwy ciemno ceglastej. Młode osobniki tego drewniaka pokryte są białawymi grudkami. Pojedyncze podkładki podobnie jak u pozostałych próchnilcowatych często zlewają się ze sobą.
Otocznie (perytecja) zanurzone w podkładce, jajowate w kształcie. Ujścia otoczni, zwane ostiolami, są albo czarne, albo tak samo rdzawe jak reszta podkładki. Wewnątrz otoczni powstają worki, mierzące 93-145 μm.
Miąższ (rdzeń) podkładki czarniawy.
Wysyp askospor brązowy. Zarodniki workowe tego drewniaka są nierównoboczne, kształtem zbliżone nieco do elipsy. Osiągają 6,8-8,8 × 3,4-5 µm, zatem są mniejsze niż u d. szkarłatnego.
Drewniak pierzasty tworzy bardzo charakterystyczną anamorfę czyli stadium bezpłciowe. Przybiera ona postać powrózków, wyrastających promieniście ze stadium płciowego (podkładki). Powrózki tworzące anamorfę tego drewniaka osiągają 0,15-0,2 mm średnicy. Są w różnych odcieniach ciemnej żółci lub jasnego brązu: miodowe, ochrowe, płowe lub brązowawe. Niemal zawsze mają też białawe wierzchołki. Anamorfa drewniaka produkuje zarodniki konidialne, mierzące 4,0-4,5 (sporadycznie aż 6,0) × 2,5-3,5 µm.
Drewniaka pierzastego najłatwiej pomylić z blisko spokrewnionym drewniakiem szkarłatnym Hypoxylon fragiforme. Oba gatunki mają niemal identyczne chemotypy (czyli skład i stężenie metabolitów wtórnych), mogą też przybierać zbliżony kształt i kolor. Obydwa drewniaki można jednak dość precyzyjnie odróżnić po: wielkości zarodników (u pierzastego są mniejsze), budowie anamorfy (u szkarłatnego brak lub nie tak swoista jak u pierzastego), kształcie perytecjów (u szkarłatnego perytecja wyraźniej się zaznaczają) oraz po preferowanych podłożach (drewniak szkarłatny niemal zawsze rośnie na bukach, drewniak pierzasty na wielu innych roślinach liściastych).
Właściwości
Drewniak pierzasty to grzyb niejadalny, saprofit psujący drewno.
Zastosowanie
Brak danych na temat zastosowania drewniaka pierzastego w dostępnych źródłach.
Jerzy Opioła [CC BY-SA 4.0], via Wikimedia Commons
- Błaszkowski J., Tadych M., Madej T. 1999.; "Przewodnik do ćwiczeń z fitopatologii."; Wyd. AR w Szczecinie, Szczecin.;
- Chmiel M. 2006.; "Checklist of Polish Larger Ascomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów workowych Polski."; Instytut Botaniki PAN im. W. Szafera, Kraków.;
- Gams W., Humber R.A., Jakletsch W., Kieschner R., Stadler M. 2012.; "Minimizing the chaos following the loss of Article 59: suggestions for a discusion."; Mycotaxon 119 (1): 459.;
- Gerhart E. 1985.; "Pilze: Röhrlinge, Porlinge, Bauchpilze, Schlauchpilze und andere. Spektrum der Natur BLV Intersivführer. Band 2."; BLV Verlagsgesellschaft, München-Wien- Zürich.;
- Gminder A. 2011.; "Atlas grzybów. Jak bezbłędnie oznaczać 340 gatunków grzybów Europy Środkowej?"; Wyd. Weltbild, Warszawa.;
- Gumińska B., Wojewoda W. 1985.; "Grzyby i ich oznaczanie."; PWRiL, Warszawa.;
- Mułenko W., Majewski T., Ruszkiewicz-Michalska M. 2008.; "A preliminary checklist of micromycetes in Poland. Wstępna lista grzybów mikroskopijnych Polski."; Instytut Botaniki PAN im. W. Szafera, Kraków.;
