Indeks nazw
Szukaj lub wybierz według alfabetu
Mleczaj różowoblaszkowy (Lactarius controversus)
Spis treści
Wstęp
Mleczaj różowoblaszkowy jest bardzo rzadkim w Polsce, bliskim wymarcia, grzybem niejadalnym z rodziny gołąbkowatych (Russulaceae).
Sezon
Owocniki mleczaja różowoblaszkowego można znaleźć w grupach, czarcich kręgach lub wiązkach, od sierpnia po października.
Występowanie
Preferuje wilgotne, cieniste lasy liściaste i mieszane o bogatym, trawiastym lub turzycowym runie, ale trafia się także w miejskich alejach i parkach. Mikoryzę formuje najczęściej z topolami (głównie sokorą i osiką), rzadziej z białodrzewem, wierzbami i dębami. Lubi gleby bogate w azot, bez względu na ich odczyn.
Wygląd
Owocniki mleczaja różowoblaszkowego za młodu niemal czysto białe, starsze kremowo siwe, upstrzone ochrowymi cętkami, ze sporym kapeluszem o 80-200 mm (czasem 250 mm) średnicy i króciutką (30-90 mm), masywniejszą niż u większości mleczajów nóżką.
Kapelusz za masywny lecz kruchy, za młodu wypukły, później rozpostarty, wreszcie miseczkowaty, z gładką powierzchnią barwy kości słoniowej, ale różowo lub karminowo nabiegły, o mało wyraźnych, koncentrycznych, ciemniejszych, różowo lub karminowo siwych smugach. Skraje podwinięte. W dni suche błyszczący i suchy w dotyku, w dni dżdżyste niezmiernie tłusty i lepki.
Blaszki częściowo przyrosłe, a częściowo zbiegające na trzon, nierzadko z ząbkiem przechodzącym na nóżkę w postaci niedługiej listewki, dość cienkie i gęste, z rzadka tylko rozwidlone. U najmłodszych owocników koloru białego, u średnich różowawe, czasem wpadające w oranż, u najstarszych siwo różowe.
Nóżka mleczaja różowoblaszkowego jest centralna, krępa, niemal cylindryczna, a jedynie u podstawy zwężona, matowa oraz gładka w dotyku, u młodych owocników jędrna i pełna, u starszych sparciała i łamliwa, niekiedy z małymi komorami. Osiąga 2-5 cm wysokości przy 1,5-4,5 cm grubości. W miejscach nadgniecionych żółknie, potem staje się szaro buro różowa. Pochwy i pierścienia nie ma.
Miąższ mleczaja różowoblaszkowego jest solidny, białawy, tylko u najdojrzalszych owocników pod samą skórką różowy, a w trzonie żółknący. Aromat zgoła niewyczuwalny lub ledwo wyczuwalny. Smak początkowo „tylko” gorzki, potem straszliwie palący w język i przełyk.
Mleczka (lateksu) wydziela sporo. Lateks tego gatunku charakteryzuje się obrzydliwym smakiem, gorzko palącym, a jednocześnie ściągającym i cierpkim. W kolorze biały. Nie reaguje z ługiem potasowym.
Wysyp spor mleczaja różowoblaszkowego jest kremowo złocisty, niekiedy z różowym odcieniem. Zarodniki są jajowate, mniejsze jak u pokrewnych mleczajów. Brodawki albo tępe i wolne, albo tworzą wyraźną siateczkę. Osiągają zwykle 6-7 na 4,5-6,0 μm.
Mleczaj różowoblaszkowy najpodobniejszy jest do mleczaja chrząstki L. vellereus. Różni się odeń jak sama nazwa wskazuje bardziej różowymi, poza tym cieńszymi i gęstszymi blaszkami, tudzież takimi samymi przebarwieniami kapelusza. Ponadto chrząstka jest znacznie pospolitsza w Polsce. Dość podobny bywa również mleczaj biel L. piperatus. Z kolei gołąbek smaczny Russula delica nie produkuje mleczka, poza tym ma krótszą nóżkę.
Właściwości
Mleczaj różowoblaszkowy jest grzybem niejadalnym z powodu ohydnego, cierpko palącego smaku.
Zastosowanie
Choć mleczaj różowoblaszkowy w USA i Europie klasyfikowany jest jako gatunek niejadalny, to jednak bywa zbierany i jadany w Turcji. Grzyb ten rośnie tam obok mleczaja leszczynowego nierzadko bardzo obficie w sadach leszczynowych oraz lasach różnego typu. W Polsce i krajach sąsiednich jako rzadki zasługuje na ochronę.
Mleczaj różowoblaszkowy, fot. shutterstock
Mleczaj różowoblaszkowy, fot. shutterstock
Indeks nazw
Szukaj lub wybierz według alfabetu
Bibliografia
- Bessette A.R., Bessette A., Harris D. 2009.; "Milk Mushrooms of North America: A Field Identification Guide to the Genus Lactarius."; Syracuse University Press, Syracuse.;
- Breitenbach J., Kränzlin F. 2005.; "Pilze der Schweiz. Beitrag zur Kenntnis der Pilzflora der Schweiz. Band 6: Russulaceae. Milchlinge, Täublinge."; Mykologia, Luzern.;
- Buyck B, Hofstetter V, Eberhardt U, Verbeken A, Kauff F (2008).; "Walking the thin line between Russula and Lactarius: the dilemma of Russula subsect. Ochricompactae."; Fungal Diversity 28: 15-40.;
- Fluck M. 1996.; "Jaki to grzyb? Oznaczanie, zbiór, użytkowanie."; Oficyna Wyd. „Delta W-Z”, Warszawa – Mladijska Knjiga, Lubljana, Słowenia.;
- v; "Grzyby. Wielki ilustrowany przewodnik. Ponad 1000 opisanych gatunków."; Wyd. Klub dla Ciebie, Warszawa.;
- Gumińska B., Wojewoda W. 1985.; "Grzyby i ich oznaczanie."; PWRiL, Warszawa.;
- Kibar B., Pekşen A. 2011.; "Mycelial growth requirements of Lactarius pyrogalus and Lactarius controversus."; African Journal of Microbiology Research, 5(28): 5107-5114.;
- Lohmeyer T., Kũnkele U. 2006.; "Grzyby. Rozpoznawanie i zbieranie."; Wyd. Parragon, Warszawa.;
- Mirek Z. 2006. (ed.); "Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski."; Instytut Botaniki PAN im. W. Szafera, Kraków.;
- Skirgiełło A. 1998.; "Mleczaj (Lactarius). w: Grzyby (Mycota), tom 25. Podstawczaki (Basidiomycetes), gołąbkowce (Russulales), gołąbkowate (Russulaceae), gołąbek (Russula)."; Wyd. Naukowe PWN, Warszawa-Kraków.;
- Wojewoda W. 2003.; "Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski."; Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, Kraków.;
Subscribe
0 komentarzy
Ekologiczny dom
