runo leśne
Runo leśne — Runo leśne – stanowi najniższą warstwę roślin w lesie, poniżej warstwy podszytu. W skład runa leśnego wchodzą rośliny zielne, siewki drzew, grzyby, porosty i krzewinki. Jest miejscem schronienia wielu gatunków małych ssaków, owadów i ptaków. Runo leśne często jest wykorzystywane gospodarczo.
Skład runa leśnego
Na początku należy wspomnieć, że różnorodność i złożoność ekosystemów leśnych sprawia, że wykształcają się specyficzne powiązania pomiędzy światem roślin, zwierząt, klimatem oraz glebą. Pionowa struktura lasów, w której dominują drzewa powoduje wykształcenie się wielu pięter roślinności, w której można wyróżnić cztery podstawowe warstwy tworzące las:
Warstwa roślin zielnych i krzewinek, mszaków i porostów stanowi wspólnie runo leśne.
Wiele z tych organizmów pełni bardzo ważne funkcje w ekosystemie leśnym. Przykładem mogą tu być niepozorne porosty, które są ważnym elementem ekosystemów leśnych, stanowiąc nie tylko pożywienie, ale także schronienie dla wielu organizmów. Dzięki niezwykłej wrażliwości na zanieczyszczenie środowiska, są także nieocenionym wskaźnikiem czystości powietrza. W miejscach, w których jest ono bardzo zanieczyszczone, porosty będą słabo lub bardzo słabo rozwinięte, wręcz mogą przypominać nalot. Natomiast w miejscach, w których powietrze jest czyste będą rosły bujne i wielkie.
Na uwagę zasługują również mchy. Rosną one głównie w miejscach wilgotnych i zacienionych, gdzie tworzą gęste darnie. Mają zdolność do gromadzenia w swoim wnętrzu pewnych ilości wód opadowych, dzięki czemu w pewnym stopniu zmniejszają niebezpieczeństwo zalania terenów na których występują. Ze względu na te umiejętności mają ogromny wpływ na regulowanie stosunków wodnych. Tak jak porosty są doskonałymi, bardzo czułymi wskaźnikami czystości powietrza, tak mchy są bardzo czułymi wskaźnikami zmian poziomu wód gruntowych, a także odczynu gleb. Ponieważ rozrastają się bardzo intensywnie, dodatkowo przyczyniają się do zmniejszenia erozji gleb.
Kolejną grupą roślin wchodzących w skład runa leśnego są borówki i wrzosy. Te dwie grupy roślin odgrywają istotną rolę w gospodarce leśnej. Borówki stanową pokarm dla dziko żyjących zwierząt oraz są wykorzystywane przez człowieka w celach spożywczych, kosmetycznych i leczniczych. Wrzosy natomiast, szczególnie w miejscach gdzie tworzą duże skupiska roślinne nazywane wrzosowiskami, są wykorzystywane jako rośliny miododajne.
Rośliny zielne tworzą na dnie lasu zielone lub kwitnące kobierce. Wśród nich znaleźć można wiele roślin leczniczych i wiele roślin chronionych. Najbardziej znaną chronioną rośliną runa leśnego jest konwalia majowa, której kwiaty kuszą wczesną wiosną słodkim zapachem. Mniej znane rośliny chronione to na przykład lilia złotogłów, orlik pospolity czy tojad pstry.
Występowanie traw w runie jest związane między innymi z wilgotnością gleby i ilością azotu w niej zawartą, dostępem światła, strukturą gatunkową drzewostanu i typem siedliskowym lasu.
Czynniki abiotyczne kształtujące runo leśne
Warstwowy układ roślinności w lesie powoduje powstanie zróżnicowanych warunków ekologicznych i klimatycznych w jego wnętrzu. Im większy i bardziej zróżnicowany jest obszar zajmowany przez las, tym warunki klimatyczne w jego wnętrzu są bardziej stałe. Bardziej różnorodna będzie stawała się także ilość gatunków występujących w runie leśnym, która będzie porastała bardziej zróżnicowane gleby. Izolacja lasów tworzących w krajobrazie wyspy sprawia, że runo leśne jest uboższe w gatunki i często pojawiają się w nim rośliny, które typowo do roślinności leśnej nie należą.
Na rozwój najniższej warstwy lasu ma wpływ wiele czynników, do których oprócz wielkości obszaru leśnego i zróżnicowania drzewostanu należą czynniki takie jak natężenie i ilość światła docierającego do dna lasu, opady, wilgotność względna i temperatura powietrza, szerokość geograficzna i wysokość nad poziomem morza.
Ilość światła docierającego do dna lasu znacznie wpływa na charakter runa leśnego, które ulega zmianom w czasie nastawania kolejnych pór roku. Zmienia się również w zależności od tego w jakim zespole roślinnym występuje. W lesie czynnikiem limitującym dostęp światła są korony drzew, które sprawiają, że rośliny najniższej warstwy muszą się dostosować do wciąż zmieniających się warunków oświetlenia. W lasach liściastych strefy umiarkowanej, gdzie na jesieni następuje opadanie liści, a na wiosnę ich ponowny rozwój, szata roślinna dna lasu będzie najbardziej bujna bardzo wczesną wiosną, gdy rośliny runa mają nieograniczony dostęp do światła słonecznego. Rośliny występujące w runie lasów liściastych są bardziej odporne na zacienienie, niż rośliny runa lasów iglastych. Wynika to z ilości światła docierającego do dna lasu liściastego w porównaniu z lasem iglastym, gdzie zmiany te są mniej zróżnicowane w czasie. Przekłada się to w sposób oczywisty na różnorodność gatunkową runa leśnego.
Niemałe znaczenie ma też temperatura powietrza i jej zmiany dobowe oraz opad i wilgotność powietrza, które wpływają na różnorodność występowania gatunków w ciągu roku.
Runo leśne wskaźnikiem wieku lasu?
Wiele mówi się o tym, w jaki sposób można określić wiek pojedynczego drzewa. Ale czy wiadomo w jaki sposób można określić wiek lasu? Okazuje się, że wiek lasu można określić na podstawie roślin runa, które są roślinami typowo leśnymi, występującymi stale w danych zbiorowiskach leśnych. Na tej podstawie określa się czy jest to las stary czy młody. Przykładem takich roślin mogą być tu wegetatywnie rozmnażające się gatunki roślin lasów liściastych w strefie umiarkowanej, które występują głównie w starych zbiorowiskach leśnych, a niespotykane są w lasach młodych. Rośliny te, nawet pomimo zmieniających się warunków przyrodniczych, o ile nie są one drastyczne, są w stanie długo utrzymywać się w starych lasach o nawet niewielkiej powierzchni.
Negatywne oddziaływanie człowieka na runo leśne
Antropopresja, czyli wszelkie działania człowieka mające wpływ na środowisko przyrodnicze, sprawia, że znacznie zmniejsza się liczba i wielkość populacji wielu gatunków roślin leśnych. Przekształcanie środowiska leśnego (na przykład budowanie utwardzonych dróg) lub znaczny wpływ na nie (na przykład wydeptywanie roślin, szczególnie blisko szlaków turystycznych) powoduje, że zaczyna zanikać bogactwo gatunków oraz ich zróżnicowanie genetyczne, a także zróżnicowanie zbiorowisk roślinnych. Działalność człowieka powoduje często silne zaburzenia w środowisku przyrodniczym, prowadzące do wyraźnego zubożenia szaty roślinnej, przekształcenie kompozycji roślinnych i zanikanie gatunków roślin wyspecjalizowanych.
Gospodarcze wykorzystanie runa leśnego
Runo leśne znajdowało dawniej szerokie zastosowanie w gospodarstwach wiejskich. Wczesną wiosną, zanim zwierzęta mogły skorzystać z pastwisk, gospodarze dokarmiali je młodymi pędami wrzosów. Jesienią zaś, w lesie odbywało się grabienie ściółki leśnej, która wraz z elementami runa używana była do ocieplania chałup oraz kopców z ziemniakami. W ciągu roku wykorzystywano runo, jako podściółka dla zwierząt gospodarskich oraz jako podpałka w piecach i kominach. W lasach prowadzony był także intensywny wypas zwierząt. Wysuszony mech służył do ocieplania chałup, a gałązki rośliny o nazwie bagno zwyczajne odstraszały mole w szafach.
W obecnych czasach ludzie wciąż korzystają z zasobów runa leśnego. Zbierane są głównie grzyby, owoce leśne oraz zioła lecznicze. Na obszarach wiejskich, zbiór surowców leśnych jest niekiedy istotnym źródłem dochodu rodziny, natomiast w miastach i małych miejscowościach zbieranie grzybów czy jagód jest formą rekreacji. Ze względu na brak możliwości pozyskania jagód w sposób inny niż zebranie w lesie, uzyskują one na rynku dość wysoką cenę. Powoduje to, że owoce zaczyna pozyskiwać się w sposób niezrównoważony, przybierający formę nadmiernej i przebiegającej w sposób niekontrolowany eksploatacji.
jak dla mnie za dużo czytania
Jak dla mnie dużo pomogło. Wiele się dowiedziałam o runie leśnym. Naprawdę super.
Jak dla mnie, dość dużo pomogło. Dowiedziałam się wiele o runie leśnym.
Ja Potrzebuje Warst leśnych