Pieprznik żyłkowany (Craterellus lutescens)

Wstęp
Pieprznik żyłkowany to naturalnie rzadki, potencjalnie zagrożony wymarciem w Polsce grzyb z rodziny pieprznikowatych.
Sezon
Pieprznik żyłkowany zawiązuje owocniki od czerwca do października.
Występowanie
Pieprznik żyłkowany preferuje mokre, cieniste lasy liściaste wzdłuż potoków na wyżynach i w górach Europy oraz Ameryki Północnej.
Wygląd
Hymenofor zmienia się z wiekiem owocnika. U najmłodszych jest gładki, u średnich pomarszczony, a u najstarszych z wyraźnymi, choć rzadko rozłożonymi żyłkami, połączonymi anastomozami. Także kolor zmienia się z czasem, od blado ochrowego przez ochrowo-brązowy do ciemnobrązowego.
Kapelusz w postaci głębokiego leja, o płatowatych i postrzępionych brzegach. Barwa kapelusza jest niemal zawsze złocista lub pomarańczowa, nigdy siwo czarna. U młodych owocników na kapelusza widać promieniście wrośnięte łuski bądź włókienka. Kapelusz „złotego świtu” zazwyczaj osiąga 3-6 cm, wyjątkowo do 10 cm średnicy.
Od pokrewnych i podobnych pieprzników i lejkowców różni się głównie barwą. Pieprznik szary Craterellus cinereus odznacza się popielato sinym kolorem dojrzałych owocników, tudzież znacznie ciemniejszymi, brązowo-czarnymi blaszkami. Z kolei pieprznik trąbkowy C. tubaeiformis charakteryzuje się wyraźniejszymi żyłkami hymenoforu oraz czysto siwymi, a nie złoto siwymi blaszkami.
Z perspektywy grzybiarza najważniejsze by nie pomylić „złotego świtu” z zasłonakiem rudym Cortinarius orellanus o ciemniejszym, cynamonowo brązowym, a mniej wklęsłym kapeluszu, rzadkich a grubych blaszkach, zapachu rzodkwi, tudzież o ciemno rdzawym wysypie nieco brodawkowatych, migdałokształtnych zarodników. Zasłonak straszliwie uszkadza nerki powodując zgon lub konieczność przeszczepu albo dializ przez długie lata po spożyciu.
Nieprzyjemnie może się też skończyć pomylenie pieprznika żyłkowanego (bagiennego) z lisówką pomarańczową Hygrophoropsis aurantiaca o cienko mięsistych kapeluszach, lekko matowej i pilśniowej skórce, bardzo gęstych i cienkich blaszkach oraz o nieco mniejszych niż u pieprznika żyłkowanego sporach. Z racji wysokiej zawartości arabitolu omyłkowe spożycie lisówki dla wielu osób kończy się nader przykrymi dolegliwościami żołądkowymi, choć nie śmiercią. Lisówka pomarańczowa preferuje jednak nieco suchsze siedliska, a rośnie głównie pod sosnami, jodłami i bukami.
Właściwości
Pieprznik żyłkowany jest niezły w smaku grzyb jadalny, ceniony za brak „robaków”.
Zastosowanie
Jak u pozostałych, jadalnych pieprznikowatych. Z pieprznika żyłkowanego uzyskuje się selektywne inhibitory trombiny, potencjalnie nadające się do produkcji leków przeciwzakrzepowych.