Lisówka pomarańczowa (Hygrophoropsis aurantiaca)

Wstęp

Lisówka to gatunek, który należy do rodziny lisówkowatych. Zawiera znaczne ilości substancji o nazwie arabitol. Z tego powodu zjedzenie lejkówki pomarańczowej może wywołać zaburzenia w pracy układu pokarmowego. Duże spożycie tego gatunku może wywołać nudności, wymioty, a nawet biegunkę. Na pierwszy rzut oka fałszywa kurka przypomina pieprznika jadalnego.

Lisówka pomarańczowa jest grzybem niejadalnym, dlatego bardzo często jest określana jako kurka trująca. W Polsce występuje rzadko, ale w niektórych miejscach lejkówka jest pospolita. W związku z nierównomiernym pojawianiem się tego gatunku na terenie naszego kraju lejkówka nie powinna być zbierana.

Sezon

Lisówka pomarańczowa to grzyb trujący podobny do kurki, który rośnie od września do listopada. Owocniki tego gatunku spotykane są pod jodłami, bukami i sosnami. Czasami można zauważyć pojedyncze osobniki. Z kolei w innych przypadkach lejkówka tworzy gęste kępy.

Występowanie

Warto wiedzieć, że kurki trujące występują w wilgotnych lasach sosnowych, świerkowych lub mieszanych. Rośną również w mchu oraz na spróchniałych pniach i gałęziach.

Charakterystyka

Ten niejadalny gatunek nie ma wyraźnego zapachu ani smaku. Nazwę polską otrzymała w 1968 roku, choć zidentyfikowano go już w 1781 roku. Lejkówka pomarańczowa jest saprofitem, czyli organizmem cudzożywnym. Oznacza to, że pobiera energię niezbędną do życia z martwych szczątków, w tym przypadku – drzew, igliwia i liści.

Wygląd

Kapelusz lisówki pomarańczowej osiąga średnicę od 2 do 8 cm. Jest cienki i elastyczny. U młodych okazów występuje podwinięty brzeg i płowy kolor, który później staje się zapadnięty i  pofałdowany. U starszych kurek trujących brzeg kapelusza blednie. Ponadto skórka owocnika jest gładka lub delikatnie pilśniowa, bądź sucha. Zazwyczaj lejkówka zabarwiona jest na żółto, żółtoczerwono lub pomarańczowo.

Te grzyby podobne do kurek mają blaszki cienkie i gęste, widlasto rozgałęzione, zbiegające po trzonie. Ponadto zabarwione są na pomarańczowożółto lub pomarańczowo, które wraz z wiekiem bledną.

Trzeba zdawać sobie sprawę z tego, że kurka trująca ma trzon o wysokość od 3 do 5 cm i grubość od 0,3 do 1 cm. U dołu jest on walcowaty, u góry rozszerza się i przechodzi w kapelusz. Na początku jest pełny, jednak u starszych okazów jest pusty. Ten niejadalny gatunek ma kolor zbliżony do barwy blaszek, jedynie u nasady jest czerniawa.

Te pomarańczowe grzyby mają miąższ słaby, przyjemny zapach i łagodny smak, który jest gorzkawo-kwaśny. Co więcej, jest on barwy białej lub kremowej.

Zarodniki kurki trującej są jajowato-eliptyczne, gładkie, bezbarwne. Natomiast wysyp zarodników określany jest jako bladożółty lub kremowy.

Lisówkę można pomylić z pieprznikiem jadalnym (Cantharellus cibarius). Jak odróżnić fałszywą kurkę od tej prawdziwej? Lejkówka to grzyb, który ma gęstsze blaszki, cieńszą nóżkę i ciemniejsze owocniki.

Właściwości

Lisówka uznawana jest za gatunek niejadalny, jednak niektórzy uważają, że nie jest ona szkodliwa. Niemniej jednak ten grzyb podobny do kurek zjedzony w większych ilościach może spowodować zaburzenia gastryczne, które przypominają zatrucie. Dlatego warto uważnie przyglądać się zbieranym owocnikom, aby uniknąć nieprzyjemnej sytuacji, jaką jest rozstrój żołądka.

Należy mieć świadomość, że lejkówka różni się od pieprznika jadalnego przede wszystkim blaszkami. U niejadalnego gatunku są one znacznie cieńsze i są gęściej ułożone. Ponadto jego trzonek ma mniejszą średnicę, a cały owocnik jest znacznie jaśniejszy.

Zastosowanie

Ze względu na trujące właściwości nie poleca się spożywać lisówki pomarańczowej pod żadną postacią.

Lisówka pomarańczowa – pytania i odpowiedzi

Gdzie rośnie grzyb lisówka pomarańczowa?

Gatunek ten jest saprofitem, co oznacza, że występuje na martwych szczątkach organicznych. Dlatego spotyka się go na spróchniałych pniach, gałęziach. Ponadto preferuje siedliska wilgotne, głównie w lasach iglastych i mieszanych.

Dlaczego ten gatunek jest nazywany kurką trującą?

Ze względu na swoją budowę, lejkówka niezwykle przypomina pieprznika jadalnego. Największą różnicę widać pod spodem kapelusza – w ułożeniu i budowie blaszek oraz grubości trzonka. Mają również inną barwę.

Czy kurka trująca, czyli lejkówka ma smak lub zapach?

Należy wiedzieć, że ten gatunek grzyba nie wyróżnia się swoją wonią ani walorami smakowymi.