Miedź, to pierwiastek chemiczny znany głównie z przewodnictwa cieplnego i wykorzystania w elektryce. A okazuje się, że miedź jest też bardzo istotna dla naszego organizmu. Pierwiastek ten znajduje się w każdej tkance ciała. Miedź wchłaniana jest z jelita cienkiego, skąd przechodzi do wątroby, a wydalamy go wraz z żółcią. W międzyczasie spełnia szereg istotnych funkcji, które pozwalają nam zachować zdrowie i dobre samopoczucie. Odpowiednia ilość miedzi spożywana w codziennych posiłkach zapewnia, między innymi, prawidłową pracę mózgu oraz serca, opóźnia starzenie się organizmu i niszczy bakterie. Czego jeszcze nie wiemy o miedzi?
![Miedź. By Didier Descouens (Own work) [CC BY-SA 4.0], via Wikimedia Commons](http://zasoby.ekologia.pl/artykulyNew/21080/xxl/cuivre-michigan_800x600.jpg)
- Ilość miedzi w ludzkim organizmie
- Miedź - rola dla zdrowia i urody
- Miedź w pożywieniu
- Przedawkowanie miedzi – czym skutkuje?
- Czy niedobór miedzi może być niebezpieczny?
- Wzajemny wpływ miedzi i żelaza
Ilość miedzi w ludzkim organizmie
Miedź (Cu), będąca w ustroju pierwiastkiem śladowym, kumuluje się głównie w wątrobie, nerkach, sercu i mózgu, w mniejszym stężeniu w pozostałych narządach i tkankach ciała. W sumie jej maksymalna ilość w organizmie to 150 mg. Liczne produkty żywieniowe zawierają mniejsze lub większe ilości miedzi, a ponadto jej źródłem jest także miękka woda z wodociągów, w budowie których zastosowano miedziane instalacje. Miedź podnosi jakość wody pitnej w jeszcze jeden sposób – zabijając znajdujące się w niej bakterie.Miedź - rola dla zdrowia i urody
Mimo iż miedź jest mikroelementem, to nasze samopoczucie, kondycja, wygląd oraz zdrowie w dużej mierze zależą od tego, czy zapewniamy organizmowi wystarczającą ilość tego pierwiastka. Na co dzień nie musimy dostarczać go zbyt wiele, bo tylko 3 mg w przypadku osób dorosłych. Wystarczy jeść odpowiednio zbilansowane posiłki, by pokryć to zapotrzebowanie.Miedź zwalcza bakterie, hamuje namnażanie się wolnych rodników, czyli de facto chroni przed rakiem. Bierze udział w syntezie kilkunastu białek, w tym dwóch kluczowych dla wyglądu i kondycji naszej skóry. Pierwszym z nich jest kolagen, którego ubytki, jak wiemy, powodują pogłębianie się zmarszczek; drugim elastyna nadająca skórze sprężystość. Miedź ma też znaczenie w syntezie melaniny, co jeszcze bardziej zaznacza wpływ tego pierwiastka na skórę. Nie te funkcje miedzi są jednak najważniejsze.
Miedź przede wszystkim zapewnia sprawną pracę serca i uczestniczy, wraz z żelazem, w transporcie tlenu po całym organizmie. Potrzebna jest do budowy naczyń krwionośnych oraz bierze udział w produkcji czerwonych krwinek. W znacznej mierze zależy od niej również działanie układu nerwowego, ponieważ wpływa na aktywność neuroprzekaźników i usprawnia pracę mózgu. Ponadto, miedź pomaga chronić odporność i zapobiegać osteoporozie.
Zapotrzebowanie na miedź zmienia się w zależności od wieku, ale nie wiąże się to z dużymi wahaniami. Dzieci od 1 do 3 lat nie powinny spożywać jej więcej, niż 1 mg dziennie, a po tym okresie do 1,5 mg. W diecie nastolatków muszą znaleźć się już 2 mg miedzi, by ostatecznie ilość ta wzrosła do 3 mg na dobę po osiągnięciu dojrzałości.
Miedziany krążek o czystości ≥99,95%. By Alchemist-hp (pse-mendelejew.de) (eigene Arbeit (own work)) [FAL or CC BY-SA 3.0 de], via Wikimedia Commons

Pożywienie
bogate w miedź - ostrygi, nasiona, orzechy brazylijskie, kakao, pieprz,
oliwki, awokado. By Keith Weller, USDA ARS [Public domain], via Wikimedia Commons
Miedź w pożywieniu
Spośród najlepszych źródeł miedzi w pokarmie, warto wymienić w szczególności produkty zbożowe, na przykład chleb pełnoziarnisty, makaron razowy, płatki owsiane czy otręby. Poza tym miedź znajdziemy także w ziarnach słonecznika, soi i innych roślinach strączkowych oraz w orzechach laskowych i włoskich.Inne produkty, które ją zawierają to żółty ser, wątróbka, ryby (szczególnie śledzie), skorupiaki, ziemniaki, pomidory, zielone warzywa liściaste, czosnek, grzyby, gorzkie kakao czy suszone owoce. Miedź można suplementować przyjmując kapsułki z witaminami, jednak nie zastąpi to zrównoważonej, wartościowej diety.
Przedawkowanie miedzi – czym skutkuje?
Miedź w nadmiarze niestety szkodzi. Zbyt duża ilość miedzi skumulowana w organizmie wpływa niekorzystnie przede wszystkim na funkcjonowanie układu nerwowego. Dlaczego? Ponieważ pierwiastek ten odkłada się w neuronach i uszkadza je, prowadząc tym samym do niebezpiecznych zaburzeń psychicznych. Taki stan może powodować po prostu złe samopoczucie – kiepski nastrój, lęki, smutek, zdenerwowanie. Ale może też przerodzić się w depresję lub prowadzić do zaburzeń świadomości i postrzegania.
Miedź.
By Native_Copper_Macro_Digon3.jpg: “Jonathan Zander (Digon3)"derivative
work: Materialscientist (Native_Copper_Macro_Digon3.jpg) [CC BY-SA 2.5, GFDL or CC-BY-SA-3.0], via Wikimedia Commons
Czy niedobór miedzi może być niebezpieczny?
Nieprawidłowa dieta jest główną przyczyną niedoborów miedzi. Poza sporadycznymi przypadkami, w których źródło problemu leży gdzie indziej (na przykład niedobór ceruloplazminy syntezującej miedź lub zaburzenia wchłaniania), niedostatek miedzi bierze się właśnie ze złego odżywiania. Jakie są tego efekty?Walcząc z brakiem miedzi w organizmie, powinniśmy pamiętać o zachowaniu równowagi w spożywaniu innych witamin i minerałów. Wchłanianie miedzi hamuje bowiem zbyt duża ilość witaminy C oraz cynku.
Inne symptomy braku wystarczającej ilości miedzi w organizmie to zaburzenia pracy serca, brak łaknienia, częste drętwienie i mrowienie kończyn czy łamliwość paznokci. Miedź wzmacnia też naczynia krwionośne, więc przy jej niedoborze często dochodzi do pęknięć w ich strukturze. Możemy wtedy zauważyć pojawianie się na ciele charakterystycznych „pajączków”.
Ekologia.pl poleca

Wzajemny wpływ miedzi i żelaza
Trzeba ponadto pamiętać o szczególnym wpływie miedzi na żelazo. Z jednej strony, jest ona niezbędna do prawidłowego procesu oddychania komórkowego, ponieważ bierze udział w tworzeniu krwinek czerwonych i wraz z żelazem uczestniczy w transportowaniu tlenu przez hemoglobinę.Miedź to bardzo istotny pierwiastek, warunkujący sprawność wielu procesów życiowych. Jest ważnym aktywatorem enzymów, zależy od niego prawidłowe utlenienie komórek ciała, wpływa zasadniczo na wygląd skóry, włosów i paznokci; decyduje o prawidłowej pracy układów krążenia i nerwowego. Dzięki właściwościom bakteriobójczym podnosi odporność organizmu.
Szukajmy miedzi w produktach pełnoziarnistych, wątróbce i nasionach roślin strączkowych. Prowadźmy w tym celu zrównoważoną dietę – zarówno bowiem niedobór, jak i nadmiar miedzi niosą ze sobą negatywne konsekwencje. Dotyczą one zwłaszcza zdrowia psychicznego, źle wpływają na odporność i upośledzają pracę układu krwionośnego.
Elżbieta Gwóźdź
Bibliografia
- Agnieszka Matłoka , Sławomir Binkowski , Beata Dudzińska-Bajorek , Jerzy Siepak , Szymon Nowaczyk , Iwona Binkowska; “Miedź - wpływ na rośliny, zwierzęta, zdrowie człowieka i rola mikroorganizmów”; Aura 2017 | nr 6 | 11--14 ;
- Al. Lewis, C.W. Keevil; “Przeciwbakteryjne właściwości miedzi i jej stopów w systemach HVAC&R”; Copper Development Association, Nowy Jork 2004.;
- pod redakcją naukową Jana Gawęckiego; “„Żywienie człowieka. Podstawy nauki o żywieniu”, tom 1 ”; PWN, Warszawa 2010.;
- Araya, Magdalena & Olivares, Manuel & Pizarro, Fernando. (2007).; “Copper in human health ”; International Journal of Environment and Health. 1. 10.1504/IJENVH.2007.018578. ;
- new Hampshire Department of Environmental Services; “Copper: Health Information Summary”; data dostępu: