Zapotrzebowanie dobowe ludzkiego organizmu na mikroelementy wynosi mniej niż 100 mg. Do nich zaliczamy te pierwiastki, które stanowią mniej niż 0,01 suchej masy organizmu.
Mikroelementy, choć występują w ilościach śladowych, są niezbędne organizmowi ludzkiemu do prawidłowego funkcjonowania. Warunkują wiele istotnych procesów biochemicznych. Dlatego też zarówno ich nadmiar, jak i niedobór wpływają negatywnie na organizm, zaburzając pracę poszczególnych narządów oraz całego ustroju.
Mikroelementy to pierwiastki śladowe - obecne w organizmie w niewielkich ilościach, ale niezbędne do życia. By ColiN00B via Pixabay CC0.
Żelazo – niegdyś zaliczane do makroelementów. Jako składnik hemoglobiny odgrywa fundamentalną rolę w transporcie tlenu do komórek. Bierze także udział w budowaniu odporności organizmu oraz pełni ważną funkcję w profilaktyce antynowotworowej. Długotrwały niedobór żelaza może prowadzić do anemii (niedokrwistości). Przedawkowane żelazo działa z kolei jak trucizna – powoduje bóle brzucha, zaburzenia pracy serca, a nawet rozwój osteoporozy czy depresji.
Miedź – bierze udział w syntezie kilkunastu białek, w tym kolagenu i elastyny – odpowiedzialnych za prawidłowy stan skóry. Miedź ma również pozytywny wpływ na nasze samopoczucie, uczestniczy w transporcie tlenu do komórek, usprawnia pracę serca i naczyń krwionośnych oraz reguluje aktywność neuroprzekaźników. Niedobór miedzi upośledza proces oddychania komórkowego (czyli prowadzi do niedokrwistości), dereguluje pracę serca, osłabia skórę i włosy oraz pogarsza nastrój.
Cynk – reguluje proces wzrostu, decyduje o właściwej kondycji skóry i włosów, a także wspomaga funkcjonowanie układu rozrodczego. Uczestniczy w przemianie melatoniny przez co wpływa na jakość snu i odpoczynku. Od cynku zależy też sprawne funkcjonowanie tarczycy. Pierwiastek ten należy ponadto do ważnych antyoksydantów. Niedobór cynku powoduje większą podatność organizmu na infekcje i choroby, sprzyja stanom zapalnym skóry oraz przybliża ryzyko depresji.
Mikroskładniki takie jak chrom i jod pomagają utrzymać prawidłową wagę, uczestnicząc w metabolizmie tłuszczy.i yunmai
Bor – reguluje działanie układu hormonalnego i jest szczególnie niezbędny przy wahaniach poziomu testosteronu oraz estrogenów. Bor poprawia ponadto wchłanianie wapnia oraz witaminy D, dzięki czemu dodatkowo chroni organizm przed osteoporozą i wpływa na dobry stan kośćca. Nie zaleca się jednak suplementowania boru – jego dzienne zapotrzebowanie jest stosunkowo łatwe do pokrycia, a skutki ewentualnego przedawkowania szybkie i gwałtowne.
Mangan – aktywator licznych enzymów i ważny czynnik przemian energetycznych. Przyspiesza syntezę cholesterolu i ułatwia przyswajanie witamin. Mangan wpływa korzystnie na pracę mięśni oraz stymuluje układ nerwowy, wzmacnia tkankę łączną oraz wspiera działanie stawów.
Molibden – poprawia wchłanianie żelaza, wpływa na przyswajanie białek, cukrów i tłuszczy. Kumuluje się głównie w wątrobie, nerkach, kościach i zębach. Jego niedobór sprzyja rozwojowi próchnicy i osłabia kości. Poprzez obecność w wątrobie i nerkach, molibden działa na organizm detoksykacyjnie oraz chroni te organy przed chorobami oraz stanami zapalnymi.
Mikroelementy to pierwiastki śladowe - obecne w organizmie w niewielkich ilościach, ale niezbędne do życia. By ColiN00B via Pixabay CC0.
Kobalt – uczestniczy w aktywacji enzymów i jest składnikiem witaminy B12 – kobalaminy. Pełni ważną funkcję w namnażaniu i podziale krwinek czerwonych. Wpływa też na sprawną pracę układu nerwowego i bierze udział w syntezie komórek szpiku kostnego. Długotrwały niedobór kobaltu, a zatem także witaminy B12, prowadzi do rzadkiej, ale poważnej choroby zwanej niedokrwistością megaloblastyczną (anemią złośliwą).
Chrom – reguluje pracę trzustki, uczestniczy w przemianach metabolicznych, jest aktywatorem enzymów trawiennych i przyspiesza spalanie tłuszczu. Długotrwały niedobór chromu zwiększa ryzyko zachorowania na cukrzycę typu II oraz miażdżycę naczyń krwionośnych.
Fluor – jest ważnym składnikiem kości i zębów. Jego niedobór sprzyja tworzeniu się próchnicy oraz rozwojowi osteoporozy. W praktyce jednak trudno doprowadzić do sytuacji zbyt niskiego poziomu fluoru w organizmie. Pierwiastek ten jest bowiem powszechny – obecnie znajdziemy go w wodzie, wielu produktach spożywczych i w kosmetykach.
Zawarty w paście dentystycznej fluor kumuluje się głównie w kościach i zębach. By stevepb via Pixabay CC0.
Bibliografia
- Daryl K. Granner, Robert K. Murray, Victor W. Rodwell, PZWL ; “Biochemia Harpera”; Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2018;
- Eldra Pearl Solomon, Linda R. Berg, Diana W. Martin, Claude A. Villee; “Biologia”; Multico Oficyna Wydawnicza, Warszawa 1996;
- Barbara Bukała; “Biologia. Fizjologia zwierząt z elementami fizjologii człowieka”; Wydawnictwo Szkolne Omega, Kraków 2005;
- Grażyna Łabno; “Ekologia. Słownik encyklopedyczny ”; Wydawnictwo Europa, Warszawa 2006;
- Zdzisława Otałęga (red. nacz.); “Encyklopedia biologiczna T. VI”; Agencja Publicystyczno-Wydawnicza Opres, Kraków 1998;
- promil
