Do czego można wykorzystać zbyt miękkie banany? Drugie życie bananowych skórek
Banany mają zaskakującą zdolność do szybkiego dojrzewania, nawet gdy nie wiszą już na drzewie. Ta zaleta bywa również przekleństwem – już po kilku dniach z apetycznej kiści może się zrobić oślizgła papka. Zbyt miękkie banany nie muszą jednak lądować w koszu na śmieci – sprawdź, jak można je kreatywnie wykorzystać, od miąższu aż po skórki!
Kluczem do sekretu szybkiego dojrzewania bananów jest etylen. Ten prosty gaz pełni u bananowców funkcję hormonu i produkowany jest przez tkanki owoców, nawet po zerwaniu z drzewa. Etylen „wyłącza” kontrolujące proces rozwoju i starzenia się geny, pozwalając bananom dojść najpierw do żółtej perfekcji, a potem mało sympatycznej konsumpcyjnie postaci. W zbrązowiałej skórce pozostaje wówczas bardzo miękki, kleisty miąższ o słodkim, lekko fermentującym smaku.
Kulinarne zastosowania przejrzałych bananów
Zbyt miękkie banany najczęściej wykorzystywane są w kuchni. Doskonale sprawdzają się bowiem jako dosładzający i nawilżający dodatek w różnego typu ciastach. Legendarny stał się już chleb bananowy, który w USA wypieka się od ponad stu lat. Słodkie aromatyczne puree zapewnia bochenkom niezwykle długą świeżość. Tą samą funkcję przejrzałe banany mogą spełniać w różnego typu babkach, muffinach, ale także naleśnikach czy gofrach. Weganie wykorzystują je wręcz jako substytut dla jajek, a liczący kalorie jako zamiennik dla cukru. Za oceanem miękkie banany pojawiają się również w alternatywnych przepisach na tosty francuskie czy domową granolę.
Poza tym z dojrzałych zmiksowanych bananów powstają pyszne i pożywne koktajle, lody i kremy. Zamrożony miąższ można w tym celu wykorzystać w dowolnym terminie, więc kilka paczuszek zawsze warto mieć w zamrażalniku.
Zbyt miękkie banany jako kosmetyk
Miąższ bananów jest zaskakująco bogaty w antyoksydanty, w szczególności związki fenolowe, witaminy, katecholaminy oraz karotenoidy. Nawet w najbardziej przejrzałej formie mogą więc być błogosławieństwem dla skóry, zwalczając wolne rodniki odpowiedzialne za proces starzenia i stany zapalne.
Papkę z bananów można więc wykorzystać do odmładzających, nawilżających i łagodzących maseczek do twarzy, ale także naturalnych peelingów do całego ciała. W połączeniu z oliwą z oliwek i cukrem mogą być wykorzystane do delikatnego masażu, który pozwoli pozbyć się obumarłych komórek naskórka i przywróci skórze ładny koloryt. Z miękkich bananów, oliwy i miodu można też przygotować odżywkę na włosy o działaniu nabłyszczającym, zmiękczającym i regenerującym.
Co ciekawe, nawet jeśli miąższ przejrzałych bananów powędruje do ciasta, same skórki mogą być wykorzystane w domowym spa. Według tajskich badań z 2023 r. mają silne właściwości antyalergiczne i przeciwzapalne, a w 2018 r. naukowcy do listy zalet dodali również potencjał bakteriobójczy. W rezultacie z bananowych skórek można zrobić bardzo łatwy użytek przykładając je po prostu wewnętrzną stroną do twarzy. Takie „okłady” mają działanie przeciwzmarszczkowe, nawilżające i redukujące obrzęki. W połączeniu z delikatnym lokalnym masażem skórka od banana może też łagodzić objawy łuszczycy, zmniejszać widoczność blizn oraz ograniczać nasilenie zmian trądzikowych.
Ogrodnicze triki z przejrzałymi bananami
Skoro odżywiają i wzmacniają skórę to czy nie powinny być również korzystne dla tkanek zielonych? Owszem, zarówno przejrzały miąższ, jak i skórki z bananów można wykorzystać jako delikatny nawóz do roślin doniczkowych i ogrodowych. W szczególności mają one wspomagać kwitnienie róż!
Jak przygotować bananową odżywkę? W wersji minimalistycznej zalej skórkę z jednego banana wodą w proporcji objętościowej 1:5. Odstaw mieszankę na kilka godzin, a następnie wykorzystuj do podlewania. Bardziej skoncentrowany „nawóz” otrzymasz miksując cały rozmiękły banan z ½ szklanki wody. Taką miksturę można raz na dwa tygodnie domieszać do ziemi na zagonie, zwłaszcza pod roślinami kwitnącymi.
Bananowe ostatki pomogą jednak nie tylko roślinom, ale i owadom. Coraz więcej mówi się o dokarmianiu sympatycznych zapylaczy, których populacje dziesiątkowane są wskutek zmian krajobrazu, ale także nadużycia pestycydów. Aby pomóc pszczołom i motylom możesz wyłożyć w ogrodzie „poczęstunek” np. w postaci zmiksowanych bananów z miodem i sokiem owocowym.
Zdrowotne zastosowania bananowych skórek
Wspomniane wyżej właściwości przeciwzapalne i antymikrobiotyczne bananów mogą być wykorzystane także dla zdrowia. W medycynie ludowej krajów afrykańskich wszystkie części bananowca służyły celom leczniczym, łącznie z kwiatami i liśćmi. Dziś z badań naukowych wiemy, że dojrzały miąższ i skórki bananów zwalczają wiele szczepów bakterii oraz niektóre gatunki grzybów chorobotwórczych. W szczególności są skuteczne przeciwko A. actinomycetemcomitans and P. gingivalis, czyli patogenem odpowiedzialnym stany zapalne dziąseł i paradontozę.
Poza tym w ramach łatwo dostępnej pierwszej pomocy skórki z bananów przynoszą ulgę w przypadku poparzeń toksycznymi roślinami, ugryzień owadów, ale także oparzeń posłonecznych. Jako kompres łagodzą świąd i ograniczają stan zapalny.
Wysuszone skórki z bananów możesz też użyć do przyrządzenia herbaty. Zalane wrzątkiem i odstawione do zaparzania na 10 minut, należy przed wypiciem odcedzić. Otrzymany napar ma właściwości uspokajające i pomaga zasnąć.
Jeszcze kilka pomysłów na użycie skórki z bananów
Na tym jednak nie kończą się kreatywne zastosowania skórek z bananów. Paradoksalnie można je bowiem wykorzystać do… czyszczenia! Skórzane buty otarte wnętrzem skórki i wypolerowane do sucha czystą ściereczką zyskają fantastyczny połysk. Podobny efekt ma skórka od banana na sztućcach oraz liściach tropikalnych roślin domowych, które łatwo matowieją pod warstwą kurzu.
W 2011 r. opublikowano też ciekawe badanie dowodzące, że zmielone skórki od bananów wyjątkowo skutecznie usuwają z wody metale ciężkie, takie jak miedź i ołów. Według brazylijskich naukowców może to być atrakcyjna, bo wyjątkowo tania i ekologiczna, alternatywa dla industrialnych filtrów do wody.
Jak przechowywać banany?
Jeśli mimo wszystko wolisz banany nadające się do bezpośredniej konsumpcji, zadbaj o odpowiednie warunki ich przechowywania. Aby owoce nie dojrzewały zbyt szybko, należy je trzymać w temperaturze ok. 12 °C z dala od światła słonecznego. Możesz je włożyć do lodówki, ale wówczas nie będą dojrzewać wcale, więc na 1-2 dni przed spożyciem warto je wyjąć!
- Hana Mohd Zaini, Jumardi Roslan, Suryani Saallah, Elisha Munsu, Nurul Shaeera Sulaiman, Wolyna Pindi; "Banana peels as a bioactive ingredient and its potential application in the food industry"; Journal of Functional Foods, Volume 92, 2022;
- TIMESOFINDIA.COM ; "8 Ways to Use Banana Peels"; https://timesofindia.indiatimes.com/life-style/food-news/8-ways-to-use-banana-peels/articleshow/105811612.cms;
- Scott Frothingham; "23 Uses of Banana Peels for Skin Care, Hair Health, First Aid, and More"; https://www.healthline.com/health/banana-peel-uses;
- JACKIE SCHINDLER; "7 Surprising Banana Peel Uses"; https://www.goodnet.org/articles/7-surprising-banana-peel-uses;
