Gorzyk szkarłatny to jeden z ok. 60 przedstawicieli endemicznej dla Ameryki Środkowej i Południowej rodziny gorzykowatych. Ptak ten maj bardzo kolorowe upierzenie (choć dotyczy to wyłącznie samców) i słynie ze swoich bardzo złożonych rytuałów godowych. Gorzyk szkarłatny żyje w gęstych, bagnistych, okresowo zalewanych lasach tropikalnych, ale odnajduje się również w gęstych, wtórnych zakrzaczeniach porastających miejsca po wykarczowanym lesie - z tego powodu dobrze sobie radzi w miejscach przekształconych przez człowieka. Z tego powodu nie jest obecnie uznawany za gatunek zagrożony wyginięciem, chociaż wydaje się, że jego liczebność powoli się zmniejsza.

1. Wygląd
2. Występowanie
3. Biotop
4. Lęgi
5. Pokarm
6. Systematyka
7. Galeria zdjęć

Wygląd

Gorzyk szkarłatny to niewielki, krępo zbudowany ptak z krótkimi skrzydłami i ogonem. Długość ciała gorzyka szkarłatnego nie przekracza 11 cm przy wadze od 14 do 18 gramów. Przód głowy samca jest jaskrawo żółtopomarańczowy, na tyle głowy, karku, szyi i piersi przechodzący w kolor szkarłatny. Reszta ciała jest głęboko czarna. Zasięg koloru żółtego na głowie różni się w zależności od podgatunku (wyróżnia się 4 podgatunki gorzyka szkarłatnego). Dziób jest czarniawy, a tęczówki oczu białe. W przeciwieństwie do samca, samica gorzyka szkarłatnego ma ubarwienie maskujące: jest cała jednolicie oliwkowozielona.

Występowanie

Gorzyk szkarłatny występuje wzdłuż północno-wschodnich wybrzeży Ameryki Południowe, od Wenezueli po północną Brazylię, oraz wzdłuż doliny Amazonki. Stosunkowo najliczniejszy wydaje się być w Gujanie, Gujanie Francuskiej i Surinamie.

Biotop

Gorzyk szkarłatny żyje w gęstych, zabagnionych lasach tropikalnych, najchętniej tych okresowo zalewanych przez rzeki. Można go spotkać też w nadmorskich lasach namorzynowych oraz w gęstym, wtórnym lesie tropikalnym wyrastającym po wycięciu lasu pierwotnego. Gorzyka szkarłatnego spotyka się zasadniczo na obszarach nizinnych (do 300 m n.p.m.), lokalnie wyżej, do 1200 m n.p.m.

Lęgi

Gorzyk szkarłatny, podobnie jak większość gorzyków, nie tworzy stałych par. Samce tokują, popisując się przed samicami na znajdujących się na ich terytoriach specjalnych arenach do popisów. Samice wybierają najatrakcyjniejszego samca, z którym kopulują, a następnie samodzielnie opiekują się jajami i pisklętami. Wiadomo, że samice gorzyka szkarłatnego składają dwa jaja, natomiast brak szczegółowych informacji o przebiegu lęgów u tego gatunku. Podobnie jak u większości ptaków o takim systemie rozrodczym, najbardziej atrakcyjne samce monopolizują większość kopulacji. Samce gorzyka szkarłatnego tokują w zespołach, aczkolwiek nie aż tak dużych i spektakularnych jak np. u spokrewnionego modrogrzbiecika tęposternego. Zazwyczaj wspólnie tokują dwa samce - samiec alfa jest samcem "wiodącym", i to on kopuluje z samicami. Drugi samiec jest młodszy, mniej atrakcyjny i doświadczony. Współpraca ze starszym samcem opłaca mu się jednak - zdobywa doświadczenie i sprawność w tokach, a w przyszłości może odziedziczyć arenę i status atrakcyjnego samca. Występ samców gorzyka szkarłatnego rozpoczyna się od powtarzanych głosów, po którym następuje błyskawiczna sesja dreptania w lewo i prawo po gałązce, z dziobem wyciągniętym w górę. Następnie ptak ustawia ciało równolegle do gałęzi, wyciąga ciało w poziomie i drepce w tył i w przód (podobnie jak Michael Jackson wykonujący słynny 'moonwalk'). Kolejnym etapem jest potrząsanie skrzydłami, a występ kończy się szybkim lotem kilka metrów w górę i lądowaniem na wyższej gałęzi. Następnie samiec zlatuje na gałązkę, na której wcześniej wykonywał występ, a lot i lądowanie na wyższej gałęzi wykonuje samiec towarzyszący. Głosy wydawane przez oba samce w trakcie występu są tak doskonale skoordynowane, że dla postronnego obserwatora wydaje się, że odzywa się tylko jeden osobnik.

Pokarm

Gorzyk szkarłatny żywi się owocami (szczególnie roślin z rodziny obrazkowatych) oraz owadami i pająkami, które chwyta po krótkim locie z gałęzi.