Zaskroniec zwyczajny to średniej wielkości wąż o smukłym ciele. Ubarwienie grzbietu szare w różnych odcieniach, na tym tle często są dobrze widoczne liczne drobne ciemniejsze plamki, układające się niekiedy w rzędy. Z tyłu głowy uwagę  zwracają charakterystyczne dwie, duże żółte lub kremowe plamy często z czarną obwódką. W zależności od podgatunku jak i populacji można spotkać zarówno węże o dość jednolitym ubarwieniu jak i takie, u których plamisty wzór jest wyraźnie widoczny. Spód ciała początkowo kremowy później ciemniejszy z licznymi  jasnymi plamami. Samce rzadko przekraczają 70 cm i są mniejsze od samic osiągających przeciętnie 100-120 cm.

1. Występowanie
2. Środowisko i tryb życia
3. Rozmnażanie
4. Pokarm
5. Systematyka
6. Galeria zdjęć

Występowanie

Zaskroniec zwyczajny jest gatunkiem o szerokim zasięgu występowania, spotykany jest na obszarze prawie całej Europy (północna granica jego występowania w Europie to 67°N – nie występuje także na Krecie, Balearach oraz w Irlandii, północnej części Płw. Skandynawskiego). Spotykany także w Azji Mniejszej i Środkowej (granica zasięgu to Bajkał) oraz w północnej części Afryki. Nic dziwnego, że na tak dużym obszarze wyodrębniło się kilka podgatunków, różniących się wielkością, ubarwieniem oraz zasięgiem występowania. Jest najczęściej spotykanym krajowym gatunkiem węża, podobnie jak inne gatunki naszych gadów podlega całkowitej ochronie.

Środowisko i tryb życia

Zaskroniec zwyczajny najczęściej jest spotykany nad brzegami różnych zbiorników wodnych – preferuje zarośnięte brzegi starorzeczy i jezior a także różne mokradła, okolice zasobne w strumienie lub oczka wodne. Niekiedy spotykany w dalszej odległości od wody, w lasach mieszanych i na skraju polan, w parkach, ogrodach lub na wilgotnych łąkach. Aktywny w ciągu dnia, przy czym rano przeważnie wygrzewa się na słońcu, później wyrusza na polowanie. Na lądzie szybki i zwinny, w wodzie doskonale pływa i nurkuje. Spośród innych krajowych węży jest najsilniej związany z wodą, chociaż mniej niż inne europejskie gatunki zaskrońców. Zagrożony ucieka, kryjąc się w wodzie lub w gęstych zaroślach a osaczony stara się przestraszyć przeciwnika sycząc i unosząc przednią cześć ciała. Gdy to nie pomaga wyrzuca cuchnącą wydzielinę z gruczołów odbytowych lub udaje martwego przewracając się na grzbiet. Kąsa w ostateczności. W naszej strefie klimatycznej zaskroniec zwyczajny zimuje, przeważnie od końca września lub początku października do przełomu marca i kwietnia. Podobnie jak inne gatunki, najczęściej zimuje w stertach kompostu, w norach pod korzeniami lub w wypróchniałych kłodach pokrytych mchem.

Rozmnażanie

Gody zaskrońca zwyczajnego mają miejsce, w zależności od panujących temperatur od marca do maja. Kilka tygodni po kopulacji, w lipcu lub sierpniu samica składa kilkanaście jaj (przeważnie od 8 do 20, sporadycznie nawet do 50). Często zdarza się, że w jednej norze czy spróchniałym pniu jaja są składane przez wiele samic, w efekcie może się tam znajdować kilkaset (sporadycznie kilka tysięcy) jaj. W zależności od warunków temperatur, inkubacja jaj może trwać od 4 do 8 tygodni. Młode zaskrońce o długości ciała 15-20 cm lęgną się przeważnie w końcu sierpnia lub we wrześniu. Zdarza się że do godów dochodzi w lecie a nawet jesienią, wtedy samice zimują z zapłodnionymi jajami, które są składane wiosna, skutkiem czego młode węże pojawiają się wcześniej, nawet w maju.

Pokarm

Zaskroniec zwyczajny często występuje w pobliżu cieków wodnych dlatego podstawę jego diety stanowią zazwyczaj różne gatunki żab i ich kijanki a także traszki. Dieta ta jest niekiedy uzupełniana o ropuchy, ryby oraz jaszczurki lub drobne gatunki gryzoni. Młode osobniki żywią się przeważnie kijankami, małymi rybami oraz dżdżownicami. Większość ofiar połyka żywcem.