Qigong ‒ opis, działanie i rodzaje
Tysiące lat temu, w Chinach, powstała pewna praktyka, która kultywowana jest w niektórych regionach do dziś. Uważa się, że połączenie medytacji, ruchu i kontrolowanego oddechu może być remedium na wiele chorób, takich jak nieprawidłowe ciśnienie krwi, problemy z sercem, cukrzycą, chronicznym zmęczeniem, bezsennością, stresem i bólami. I choć badania naukowe nie zawsze potwierdzają uzdrawiające właściwości tej praktyki, ma ona wielu zwolenników i jest owiana pewną legendą. Co to jest Qigong i czy warto tego spróbować?
Qigong – co to jest?
Qigong, które wymawia się jako „czi-gong”, to starożytna chińska technika ćwiczeń. Ma na celu szeroko pojęte uzdrowienie i obejmuje kilka części, a konkretnie medytację, kontrolowany oddech i ćwiczenia ruchowe. Nazwa nie jest przypadkowa. W tradycyjnej kulturze chińskiej słowo „qi” oznacza energię witalną, informację, oddech lub ducha, a z kolei „gong” oznacza kultywację lub mistrzostwo, czasami też „pracę” lub „wysiłek”. Dlatego też Qigong w całości jest czasami tłumaczony jako „kultywacja energii witalnej” lub „opanowanie swojej energii”.
Na świecie praktykuje się różne formy tych ćwiczeń. Niektóre są bardziej nastawione na prawidłowe, oczyszczające oddychanie i medytację, są to bardziej „duchowe” praktyki, podczas gdy inne są trochę bardziej energiczne i obejmują ćwiczenia sztuk walki. Przykładowo szerzej znane tai chi, czyli ćwiczenia ciała i umysłu, jest czasami traktowane jako forma Qigong. Poprzez naukę i praktykę, uczeń dąży do zdrowia, samoleczenia, zapobiegania chorobom i wydłużania życia. Zachodnie nauki medyczne i terapia kliniczna definiują Qigong jako ruch medytacyjny, który jest połączeniem ruchu, ciała, oddechu i medytacji. Istnieje ponad 3600 różnych stylów tych ćwiczeń.
Historia Qigong
Qigong to bardzo stara praktyka, której początki sięgają tysięcy lat, a wszystko zaczęło się prawdopodobnie od ceremonialnych tańców wykonywanych przez plemiona w różnych częściach Chin. Po jakimś czasie te charakterystyczne, żywiołowe ruchy zostały bardziej usystematyzowane i poukładane, co pozwoliło stworzyć pewne systemy czy zestawy ćwiczeń, do praktykowania na co dzień. Istnieją legendy, że jeden z założycieli Chin, czyli Huang Di, zwany Żółtym Cesarzem, codziennie praktykował Qigong, co zapewniło mu bardzo długie życie w zdrowiu. Przez wiele wieków na terenie Chin rozwinęło się wiele różnych filozofii i wierzeń, a także praktyk i ćwiczeń. Niekiedy Qigong mieszano i wypróbowywano wraz z dietami, ziołami, regulowanymi praktykami seksualnymi; wszystko po to, by poznać wzór na długowieczność i zdrowie. W ten sposób wytworzyły się różne systemy Qigong, w tym np. system zwany 8-ma Kawałkami Jedwabnego Brokatu, który do dziś jest jednym z najczęściej praktykowanych zestawów. Przez tysiąclecia, Qigong był praktykowany przez intelektualistów, mnichów, wojowników i zwykłych ludzi, by osiągnąć większą sprawność, zdrowie i spokojny umysł.
Rodzaje Qigong
Istnieje wiele sposobów praktykowania Qigong, ale wszystkie mieszczą się w dwóch wspomnianych już kategoriach: Qigong aktywny (dynamiczny) i Qigong pasywny. Aktywny wykorzystuje kontrolowane, powolne ruchy, a pasywny oznacza raczej bezruch i spokojne oddychanie. Tę praktykę można wykonywać wewnętrznie (samodzielnie) lub zewnętrznie (u specjalisty od Qigong), choć dla większości ludzi jest to technika samoleczenia i należy praktykować ją samodzielnie. Jednak niezależnie od wybranej i najbardziej lubianej formy Qigong, celem praktyki jest umożliwienie swobodnego przemieszczania się energii po całym ciele.
Aktywny (dynamiczny) Qigong, czasami zwany także dong gongiem, obejmuje aktywny, dynamiczny ruch oraz pracę z oddechem, w celu wzmocnienia energii yang, reprezentującej energię, siłę i witalność. Druga z nich, energia ying, reprezentuje spokój, łagodność i pasywność. Dong gong to powtarzanie delikatnych, skoordynowanych ruchów, wzmacnianie siły, pobudzenie krwi i limfy, wzmocnienie elastyczności mięśni i świadomości ciała. W wersji dynamicznej równie ważna jest prawidłowa postawa, miarowy i kontrolowany oddech, koncentracja, relaksacja i wizualizacja.
Z kolei Qigong pasywny oznacza bezruch ciała i wzmacnianie energii poprzez umysł. Podczas tej formy ćwiczeń, ciało nie porusza się na zewnątrz, ale to umysł intensywnie pracuje nad przemieszczaniem energii po całym ciele. Taka praktyka przypomina medytację.
Korzyści i zalety Quigong
Qigong i inne praktyki medytacyjne są wykonywane przez miliony ludzi na całym świecie w celu poprawy zdrowia fizycznego i psychicznego oraz promowania długowieczności.
Można powiedzieć, że Qigong łączy w sobie dbałość o ciało, oddech i umysł. Na poziomie fizycznym, cielesnym, ta praktyka wykorzystuje delikatne, płynne ruchy, które mają na celu przemieszczanie krwi i tlenu po całym ciele, ułatwiając uwolnienie napięcia i tarcia w mięśniach, stawach i tkance łącznej. Ruchy te łączą się z długimi, powolnymi, głębokimi i równymi oddechami z przepony. Odpowiednie skupienie się na ciele i oddechu, ma sprzyjać w „osadzaniu się” w chwili obecnej i ćwiczyć skupienie. Ostatnim punktem jest połączenie tego z odpowiednią wizualizacją lub intencją, która również ma służyć większemu skupieniu podczas praktyki. Takie nastawienie sprawia, że jest to w pewnym sensie medytacja w ruchu. Uważa się, że takie połączenie może powodować bardzo silne korzyści.
Dużą zaletą Qigong jest to, że odpowiada osobom w każdym wieku i na każdym poziomie sprawności, można go bowiem wykonywać nawet na leżąco. Qigong rozwija świadomość postawy i ogólnie świadomość własnego ciała, a także poprawia zdolność reagowania na bodźce zewnętrzne, takie jak garbienie się, potknięcia, upadki lub utrata równowagi. Warto podkreślić, że te ćwiczenia zwiększają krążenie i obniżają ciśnienie krwi, a także odżywiają tkanki. Jest też doskonałym sposobem, by poczuć się lepiej, ponieważ zwiększa ilość naturalnych hormonów, takich jak serotonina i dopamina, a jednocześnie obniża tak zwany hormon stresu, czyli kortyzol. Jak wszystkie praktyki medytacyjne, Qigong ma niesamowicie uspokajający wpływ na centralny układ nerwowy i wprawia w stan odprężenia.
| PIĘĆ GŁÓWNYCH ZALET PRAKTYKI QIGONG |
|---|
|
Qigong może więc harmonizować ciało i ducha, wzmacniać, uzdrawiać, zwiększać przepływ energii, wywoływać spokój i usuwać napięcia psychiczne i emocjonalne.
Jak zacząć praktykować Qigong?
Jak już wiemy, Qigong ma mnóstwo odmian, ale w skrócie można powiedzieć, że dzieli się na odmianę dynamiczną i statyczną. Praktyka Qigong pozwala zaktywizować organizm, poprawić samopoczucie i zwiększyć przepływ energii. W Chinach częstym miejscem praktyki jest wspólna lekcja (czasami są to nawet setki osób naraz), zazwyczaj w parku lub na łonie natury, wraz z nauczycielem, którego ruchy się naśladuje. W założeniach Qigong jest również to, że jest on praktyką społeczną, potrafi wzmacniać więzi między ludźmi, co przyczynia się do poprawy stanu zdrowia. Wspólny trening nie jest oczywiście wymagany, często wystarczy nawet kurs na YouTube lub na DVD.
Rozpoczęcie praktyki w domu może być całkiem proste i wystarczy zacząć od podstawowych technik i medytacji. Warto rozpocząć ćwiczenia od utrzymania prawidłowej postawy i oddychania, a potem medytować. Co ważne, Qigong można wykonywać siedząc, leżąc, stojąc lub też poruszając się. Jedną z form tej praktyki może być pojedynczy ruch powtarzany kilka razy (wtedy często nazywana jest„Tai Chi Qigong”). Może to być też krótka lub dłuższa sekwencja ruchów. Ruchy mają różny stopień trudności, od łatwych do już bardziej złożonych, które są kombinacją lub sekwencją wielu różnych ruchów, a ich wykonanie potrafi zająć nawet kilkanaście minut. Natomiast wszystkie, zarówno proste, jak i złożone formy, pozytywnie wpływają na uważność, relaksację, obniżenie stresu, zwiększoną świadomość ciała i wiele innych.
Qigong składa się z trzech głównych podstaw praktyki – jest to połączenie postawy i ruchu, oddechu oraz uważności i medytacji. Zaczynając od początku – nieprawidłowa postawa skutkuje zmniejszonym lub zablokowanym przepływem energii w ciele, spadkiem wytrzymałości i siły czy na przykład większą podatnością na kontuzje lub choroby. Druga część polega na oddychaniu, co jest bardzo ważne, ponieważ wiele ludzi oddycha w sposób nieoptymalny i nieefektywny. Złe i niewłaściwe oddychanie polega na tym, że przy wdechu klatka piersiowa wypełnia się powietrzem, za to niewiele powietrza znajduje się w brzuchu (w przeponie). Natomiast Qigong uczy oddychania prawidłowego, czyli takiego z brzucha; podczas wdechu jego dolna część rozszerza się i wypełnia powietrzem jeszcze przed klatką piersiową, a przy wydechu brzuch się kurczy. Trzecia podstawa praktyki dotyczy stanu psychicznego lub inaczej: świadomości. Dzięki panowaniu nad umysłem można znacząco zmniejszyć stres, pozbyć się niewłaściwych myśli i emocji, które ułatwiają codzienne życie. Qigong proponuje różne techniki medytacyjne, np. praktykę uważności, którą łączy z powolnym, głębokim oddychaniem i delikatnymi ruchami ciała.
Obecnie w Internecie znajduje się sporo materiałów dotyczących praktyki Qigong, a doświadczeni nauczyciele bardzo często oferują je za darmo, natomiast zazwyczaj wymagana jest znajomość języka angielskiego, ponieważ w Polsce wciąż nie jest to jeszcze popularna praktyka. Jednakże w sezonie letnim, zwłaszcza w większych miastach, warto szukać wspólnych kursów w plenerze, ponieważ oferuje je coraz więcej szkół, np. tai-chi lub jogi. Warto poszukać dobrego nauczyciela/mistrza, który sprawnie i poprawnie przeprowadzi uczniów przez tę uzdrawiającą praktykę.
- https://www.yogajournal.com/yoga-101/what-is-qi-gong/; 2021-05-17;
- https://www.livescience.com/38192-qigong.html; 2021-05-17;
- https://taichinews.com/about-qigong; 2021-05-17;
- https://www.takingcharge.csh.umn.edu/qigong; 2021-05-17;
- https://www.qigonginstitute.org/category/5/what-is-qigong; 2021-05-17;
- https://www.healthline.com/nutrition/qigong-meditation; 2021-05-17;
- https://theecohub.ca/5-healing-benefits-of-qigong/; 2021-05-17;
- https://betterhumans.pub/qigong-101-how-to-get-started-2118c3f4d38d; 2021-05-17;
