Olejek pomarańczowy – właściwości i działanie. Jak stosować olejek pomarańczowy?
Olejek pomarańczowy należy do najpopularniejszych preparatów stosowanych w aromaterapii. Mimo to, tak naprawdę jest zaledwie produktem ubocznym gigantycznego przemysłu spożywczego. Dopiero z odpadków pozostałych po wyciskaniu uwielbianego na całym świecie soku, przede wszystkim skórek, produkuje się bowiem dobroczynny olejek pomarańczowy, zwany fachowo olejkiem ze słodkiej pomarańczy.
Do olejków eterycznych należy cała gama produktów cytrusowych – m.in. cytrynowy, limonkowy, grejpfrutowy czy z gorzkiej pomarańczy. Klasyczny olejek pomarańczowy pochodzi jednak z owoców drzewa Citrus chinesis, czyli pospolitych pomarańczy, którymi zajadamy się całą zimę.
Kilka słów o pomarańczy
Jak wskazuje łacińska nazwa, pomarańcze pochodzą z Chin, gdzie zostały udomowione jeszcze przed początkiem naszej ery. W 1987 r. były już najpowszechniej uprawianym owocem na świecie, przy czym prymat w produkcji wiedzie Brazylia z 34%-owym udziałem w globalnym rynku. Co ciekawe, nim pomarańcze dotarły wraz w konkwistadorami do Ameryki Południowej były już od X w. uprawiane w Hiszpanii oraz na Sycylii.
Wiecznie zielone drzewa osiągają ok. 10 m wysokości i rodzą okrągłe zwykle owoce o różnej wielkości i kolorze – do znanych odmian należą np. mandarynka czy czerwona pomarańcz. Warto dodać, że dzisiejsza pomarańcz, jaką znamy ze sklepów – duża, okrągła i idealnie pomarańczowa – nie jest dzikim owocem, ale hybrydą dwóch gatunków: mandarynki i pomelo.
Brazylijskie raporty rynkowe podają, że 60% globalnych zbiorów przeznaczanych jest na konsumpcję, a z pozostałych 40% wyrabia się sok, a w dalszej kolejności także olejek. Aby był on najwyższej jakości konieczne jest zbieranie owoców w pełnej dojrzałości.
Produkcja i charakterystyka olejku pomarańczowego
Resztki pozostałe po odciśnięciu najbardziej popularnego soku na świecie poddawane są działaniu wirówki, która umożliwia wyizolowanie różnych frakcji cytrusowych resztek, m.in. cząsteczek oleju. Ten sposób produkcji określany jest jako tłoczenie na zimno, bowiem nie wymaga zmiany temperatury surowca.
Czysty olejek pomarańczowy odznacza się żółto-pomarańczową barwą, która w zależności od jakości surowca może przechodzić nawet w głęboko pomarańczową. Zapach jest bardzo silny, świeży zarazem lekko gorzkawy, z wyraźnymi słodkimi nutami. Większość ludzi określa go jako pobudzający, dodający wigoru, optymistyczny.
Skład chemiczny olejku pomarańczowego
Egipscy uczeni badający kompozycję olejku pomarańczowego doszukali się w nim ponad 200 związków fitochemicznych. Większa część z nich ma jednak minimalne znaczenie – dominującym i najbardziej istotnym związkiem czynnym jest d-limonen, którego zawartość w olejku sięga 80-96%!
D-limonen zdaniem naukowców jest silnym antyutleniaczem o działaniu przeciwzapalnym. Jego działanie prozdrowotne rozpatrywane jest przede wszystkim w kontekście zdolności do obniżania cholesterolu we krwi oraz potencjału przeciwrakowego. Ponadto w olejku pomarańczowym znajdują się:
- Mircen – związek zaliczany do grupy terpenów o potencjalnym działaniu przeciwzapalnym, przeciwbólowym i wspomagającym system odpornościowy;
- Alfa-pinen – związek eteryczny o drzewiastej nucie zapachowej i działaniu przeciwbakteryjnym, przeciwreumatycznym, rozszerzającym oskrzela oraz wspomagającym procesy mózgowe;
- Geraniol – terpen nienasycony o działaniu odkażającym przeciwzapalnym i przeciwbólowym;
- Cytronelol – silnie pachnący monoterpen o szerokim spektrum działania, m.in. przeciwzapalnym, antydepresyjnym, stymulującym i tonizującym;
- Nerol – terpen o zapachu róży, działający rozkurczowo, usypiająco i przeciwbólowo;
- Linalol – nienasycony alkohol obecny w wielu roślinach; przypisuje się mu znacznie uspokajające, nasenne, stymulujące produkcję witaminy E, a także przeciwbakteryjne i przeciwgrzybiczne.
Właściwości terapeutyczne olejku pomarańczowego
Same pomarańcze już od wieków wykorzystywane były jako środek leczniczy. W tradycyjnej medycynie Bliskiego Wschodu, Chin i Indii polecano je głównie na przeziębienia, zmęczenie, kaszel, niestrawność, słabe krążenie oraz stany zapalne skóry.
Współczesna medycyna rozwinęła dość znacznie spektrum potencjalnych oddziaływań skoncentrowanego preparatu, jakim jest olejek pomarańczowy. Przede wszystkim wskazuje się jego oddziaływanie na strefę emocji i psychologicznego postrzegania. Olejek pomarańczowy ma bowiem działanie uspokajające, ułatwiające zasypianie i łagodzące stany niepokoju. Jednocześnie, w badaniach przeprowadzonych na ochotnikach wdychanie olejku pomarańczowego wprowadza w dobry nastrój, obniża podwyższone tętno oraz ciśnienie krwi, a nawet ogranicza wydzielanie kortyzolu – hormonu stresu. Istnieją wręcz studia dowodzące, że inhalacja olejkiem ze słodkiej pomarańczy w czasie porodu pomaga kobietom przezwyciężyć stres i podenerwowanie. Uważa się także, że odpowiednia stymulacja może zapobiegać rozwojowi choroby Alzheimera i poprawiać funkcje kognitywne, zwłaszcza u starszych osób.
Ale olejek pomarańczowy to nie tylko wesoły nastrój i błogi sen. Do jego potwierdzonych badaniami właściwości należy także przeciwdziałanie spazmom mięśni, co znajduje zastosowanie w leczeniu chronicznego kaszlu, skurczy mięśni i konwulsji. Jako olejek o działaniu antybakteryjnym może być też sprzymierzeńcem w okresie przeziębień, ograniczając procesy zapalne toczące się w organizmie. Przeciwbólowe działanie aktywnych terpenów z kolei przynosi korzyści przy chorobach reumatycznych.
Poza tym olejek pomarańczowy kojarzony jest z właściwościami stymulującymi pracę gruczołów wydzielniczych. Stąd wskazania do stosowania przy problemach z miesiączkowaniem, laktacją, a także wydzielaniem żółci oraz niestrawnością w ogóle. Dodawanie kilku kropel olejku do napojów stymuluje układ trawienny i pozwala pozbyć się gazów. Gdyby tego było nie dość, przypisuje się mu moc afrodyzjaku – ponoć ma pomagać przy zaburzeniach erekcji, niskim libido i seksualnej oziębłości.
Inne zastosowanie olejku pomarańczowego
W świecie aromaterapii olejek pomarańczowy uchodzi także za silny repelent na owady. Można go wykorzystywać zarówno w domu, jak i w ogrodzie – na cytrusowy zapach szczególnie wrażliwe są muchy oraz mrówki.
Ze względu na właściwości przeciwbakteryjne i przeciwgrzybiczne olejek z Citrus chinesis może być również stosowany do mycia podłóg, kuchennych blatów i armatury łazienkowej. Badania dowodzą, że jest on w stanie zniszczyć nawet pałeczki E. coli, zaś dodatkową korzyścią jest przyjemny zapach.
Wreszcie, olejek pomarańczowy odgrywa znaczącą rolę w kosmetyce, nie tylko aromatyzując kremy, szampony i wody tonizujące, ale przede wszystkim łagodząc stany zapalne skóry. Można go również dodawać w małych dawkach (1-2 krople) do napojów i deserów, aby nadać im egzotycznego aromatu.
Środki ostrożności przy stosowaniu olejku pomarańczowego
Olejek pomarańczowy należy do ogólnie bezpiecznych produktów aromaterapeutycznych, ale ma swoje obostrzenia. Przede wszystkim nie należy aplikować go na skórę przed ekspozycją na słońce – wszystkie olejki cytrusowe mają bowiem właściwości fotouczulające.
Główny składnik olejku pomarańczowego, d-limonen, jest również związkiem umiarkowanie drażniącym i może wywoływać reakcje skórne. Udokumentowane przypadki dotyczą co prawda najczęściej długotrwałej ekspozycji na nierozcieńczony preparat, ale osoby o wrażliwej skórze powinny mimo to zachowywać ostrożność w użyciu.
Olejek pomarańczowy można stosować wewnętrznie, ale tylko w małych dawkach (1 kropla na szklankę wody). Nie należy go jednak podawać maluchom do lat 3, kobietom ciężarnym oraz karmiącym ze względu na brak szczegółowych badań.
Na koniec warto dodać, że olejek pomarańczowy jest łatwopalny, więc powinien być przechowywany z dala od źródeł ognia i zasięgu małych dzieci.
- Ultra International B.V. Market Report; "Product: Orange Oil CP"; https://ultranl.com/products/orange-oil-brazil/; 2019-05-29;
- Susan Patterson; "19 Reasons Why Every Home Needs A Bottle Of Orange Essential Oil"; https://www.naturallivingideas.com/orange-essential-oil-benefits-uses/; 2019-05-29;
- Cathy Wong; "The Benefits of Orange Essential Oil"; https://www.verywellhealth.com/the-benefits-of-orange-essential-oil-88788; 2019-05-29;
- Fahimeh Rashidi-Fakari, Mahbubeh Tabatabaeichehr, Hamed Mortazavi; "The effect of aromatherapy by essential oil of orange on anxiety during labor: A randomized clinical trial"; https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4700683/; 2019-05-29;
- B.J. Park, K. Ono, Y. Yoshinami, Y. Miyazaki; "Physiological effects of orange essential oil inhalation in humans"; Advances in Horticultural Science Vol. 28, No. 4 (2014);







Ok dobry opis