Czajka stepowa (Vanellus leucurus)

Czajka stepowa to średniej wielkości ptak wędrowny zamieszkujący Azję Mniejszą, Środkową i Południową. Należy do rodziny sieweczkowatych (Anatidae), do której zaliczają się również siewki, sieweczki i czajki. Gatunek pokrewny do czajki towarzyskiej, oba należą do rodzaju Vanellus. Oba te gatunki są w Polsce objęte ścisłą ochroną, lecz czajka stepowa nie jest obecnie zagrożona wyginięciem.

Występowanie

Czajka stepowa występuje głównie na terenie Azji, stamtąd też pochodzi. Spotkać ją można przede wszystkim w Azji Mniejszej i Środkowej. Zasięg występowania tego gatunku obejmuje również południową Rosję, Irak, Iran oraz Pakistan. Jest to ptak wędrowny, więc zimę spędza poza obszarem lęgowym. Migruje wtedy do Indii, Sudanu oraz południowo-wschodniej Afryki. Gatunek ten został kilkukrotnie odnotowany w Polsce i innych krajach europejskich.

Wygląd

Czajka stepowa jest ptakiem średniej wielkości. Długość ciała wraz z ogonem wynosi od 25 do 30 cm, a szerokość skrzydeł to średnio od 60 do 70 cm. Masa ciała wynosi zazwyczaj około 100-200 g. Czajka stepowa jest nieco mniejsza od czajki towarzyskiej. Nie widać wyraźnego dymorfizmu płciowego między samcami a samicami, są one zbliżone wielkością i wyglądem. Czajka towarzyska jest smukłym ptakiem o brązowo-beżowym upierzeniu. Ma długie, chude nogi o intensywnie żółtej barwie. Dziób jest wąski, dość krótki i czarny. Pióra na wierzchu ciała są jasnobrązowo-popielate i mają delikatnie różowe zabarwienie. Brzuch jest jasny, płowoszary, a pierś ciemnoszara, ciemniejsza u dołu. Lotki drugorzędowe i część pokryw skrzydłowych jest biała, a końce skrzydeł czarne. Ogon jest również biały. Głowa jest brązowo-beżowa, podobnie jak wierzch ciała i ma delikatnie jaśniejszą czapeczkę. Oczy są stosunkowo duże i ciemnobrązowe z okrągłymi, czarnymi źrenicami.

Biotop

Czajki stepowe żyją pojedynczo, w parach lub, rzadziej, w niewielkich grupach. Ich naturalnym siedliskiem są tereny podmokłe i bagniste. Można je spotkać na otwartych terenach w pobliżu bagien lub na mieliznach brzegów płytkich zbiorników wodnych lub wolno płynących rzek. Preferują zbiorniki słodkowodne, ale mogą również bytować na brzegach słonych wód. Czasem gniazdują także w pobliżu stawów hodowlanych i starorzeczy.

Rozród

Czajki stepowe po powrocie z zimowej migracji gniazdują w Azji, Rosji i Pakistanie. Na wiosnę rozpoczyna się ich sezon godowy. Gatunek ten jest monogamiczny, pary łączą się ze sobą na stałe i wspólnie budują niezbyt skomplikowane gniazda na ziemi. Zazwyczaj przyjmują one formę płytkich dołków wygrzebanych w mokrej ziemi w pobliżu zbiornika wodnego. Czasem są one wyścielone fragmentami roślin i piórami. Samica w jednym lęgu składa od trzech do czterech jaj. Są one owalne, mają jasnokremowy kolor z nierównomiernie rozmieszczonym nakrapianiem w dwóch odcieniach brązu – jasnym i brunatnym. Okres inkubacji jaj wynosi od 21 do 24 dni. Są one przez ten czas wysiadywane przez samca i samicę z danej pary. Ptaki wymieniają się w pełnieniu tej funkcji, gdy jedno wysiaduje jaja, drugie dostarcza pożywienie i zajmuje się obroną gniazda. Po okresie inkubacji wykluwają się młode, które są w stanie samodzielnie latać po upływie około trzydziestu dni. Ptaki te komunikują się za pomocą sygnałów dźwiękowych. Głos czajki stepowej ma wysokie i skrzekliwe tony, wydawane w regularnych odstępach.

Odżywianie

Czajki stepowe są wszystkożerne. Jedzą głównie owady i ich larwy, ale uzupełniają dietę także pierścienicami, mięczakami i skorupiakami, sporadycznie również pokarmem roślinnym. Żerują w ciągu dnia, brodząc w płytkiej wodzie.

Biologia

Czajka stepowa nie jest obecnie zagrożona wyginięciem. Liczebność populacji tego gatunku wynosi około 20-130 tysięcy dorosłych osobników. Gatunek ten ma status gatunku najmniejszej troski według Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody (IUCN). W Polsce czajki stepowe podlegają ścisłej ochronie gatunkowej, ale bardzo sporadycznie pojawiają się na terenie naszego kraju.