Ibis siwopióry (Threskiornis melanocephalus)
Biologia
Ibis siwopióry to duży ptak brodzący z rodziny ibisowatych, występujący w południowej i wschodniej Azji. Podobnie jak większość dużych ptaków związanych z siedliskami podmokłymi w Azji, jego liczebność spada, choć w umiarkowanym tempie. Szybki rozwój ekonomiczny tej części świata wywiera negatywny wpływ na siedliska podmokłe (tak jak w przeszłości w Europie czy Ameryce Północnej). Ibis siwopióry jest w stanie częściowo przystosować się do obecności człowieka – korzysta z siedlisk przekształconych, takich jak pola ryżowe. W ogólnym rozrachunku jednak presja wywierana przez ludzi – osuszanie obszarów podmokłych i przekształcanie ich w pola uprawne, zanieczyszczenia, polowania i kłusownictwo, niszczenie kolonii lęgowych, wybieranie jaj i piskląt – powoduje stopniowe zmniejszanie się liczebności i areału ibisa siwopiórego. Lokalnie może być dość liczny (np. w południowych Indiach), w innych miejscach gwałtownie zanika (Indonezja: Sumatra, Chiny: Mandżuria). Łączna populacja światowa nie przekracza 20 tysięcy osobników. W Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych ibis siwopióry ma status bliski zagrożenia (NT).
Wygląd
Ibis siwopióry to duży, jasny ptak brodzący (65-75 cm długości ciała, 130 cm rozpiętości skrzydeł). Pióra na ciele białe poza bardzo małym obszarem czerni na końcówkach lotek I rzędu. Górna część szyi oraz głowa nagie, skóra czarna. Nogi czarne. Dziób długi i zakrzywiony w dół. Wyglądem przypomina ibisa czconego (Threskiornis aethiopicus). Ozdobne pióra barkówek, u siedzącego osobnika przykrywające tył skrzydeł i ogon, u ibisa siwopiórego są szare (u ibisa czczonego są czarne).
Występowanie
Obszar występowania ibisa siwopiórego w Azji jest podzielony na 3 populacje: południowoazjatycką (od Indii po Birmęrozmnażać m.in. w Tajlandii i kontynentalnej Malezji).
Biotop
Ibis siwopióry występuje na bagnach i mokradłach, wzdłuż wybrzeży morskich na plażach, solniskach i w namorzynach, wzdłuż brzegów rzek – wszędzie tam, gdzie znajdują się siedliska podmokłe. Miejscami może być liczny w krajobrazie rolniczym, np. na polach ryżowych czy wzdłuż otwartych kanałów ściekowych. Tam, gdzie występuje, przebywa przez cały rok, w razie złych warunków pogodowych (np. susza) może koczować w poszukiwaniu alternatywnych siedlisk.
Lęgi
Ibis siwopióry rozmnaża się w koloniach (czaplińcach) – liczne gniazda są zlokalizowane w pobliżu siebie, na drzewach rosnących w sąsiedztwie atrakcyjnych dla ptaków terenów podmokłych. Kolonie w Indiach są często zlokalizowane w pobliżu osiedli ludzkich (zmniejsza to ryzyko drapieżnictwa na pisklętach, ale zarazem czyni ibisy siwopióre bardziej narażonymi na kłusownictwo). Jeśli w kolonii poza ibisami siwopiórymi gniazdują też inne ptaki brodzące (np. czapelki złotawe), to ibisy unikają sąsiedztwa innych gatunków i gniazdują w centrum kolonii, tuż obok siebie. Gniazdo jest platformą z gałązek, wyłożoną trawami i miękkimi łodygami, zlokalizowaną w koronie drzewa. Często wykorzystywane są drzewa z cierniami, co zmniejsza zagrożenie ze strony drapieżników naziemnych (np. węży).
Pokarm
Ibis siwopióry jest oportunista pokarmowym, żywi się wszelkiego rodzaju drobnymi zwierzętami znajdowanymi w siedliskach podmokłych: żabami, kijankami, owadami, skorupiakami, pierścienicami, a także żywymi i martwymi rybami. Może także poszukiwać pokarmu na śmietniskach.
Ibis siwopióry, fot. shutterstock
Ibisy, fot. shutterstock
Ibis siwopióry, fot. shutterstock
- BirdLife International (2016); "Threskiornis melanocephalus. The IUCN Red List of Threatened Species 2016: e.T22697516A93618317."; https://www.iucnredlist.org/species/22697516/93618317#habitat-ecology; 2019-11-06;
- Iqbal M (2012); "The rapid decline of the Black-headed Ibis Threskiornis melanocephalus in Indonesia"; BirdingAsia 18:72-75. URL: https://www.researchgate.net/publication/315912383_The_rapid_decline_of_the_Black-headed_Ibis_Threskiornis_melanocephalus_in_Indonesia; 2012-12-01;
- Chaudhury S, Kumar Koli V (2018); "Population status, habitat preference, and nesting characteristics of black-headed ibis Threskiornis melanocephalus Latham, 1790 in southern Rajasthan, India"; Journal of Asia-Pacific Biodiversity 11(2): 223-228. DOI: https://doi.org/10.1016/j.japb.2018.01.013; 2018-07-01;
- Matheu, E., del Hoyo, J., Garcia, E.F.J. & Boesman, P. (2019); "Black-headed Ibis (Threskiornis melanocephalus)."; del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive. Lynx Edicions, Barcelona. URL: https://www.hbw.com/node/52754); 2019-11-06;
- Narayanan SP, Sreekumar B, Vijayan L (2006); "Breeding of the Oriental White Ibis Threskiornis melanocephalusat Kumarakom heronry (Kerala, India)"; Indian Birds Vol. 2 no. 6: 152-153. url: https://www.researchgate.net/publication/255493163_Breeding_of_the_Oriental_White_Ibis_Threskiornis_melanocephalus_at_Kumarakom_heronry_Kerala_India; 2006-10-30;
