Blaszkowiec drobnozarodnikowy (Lenzites betulina)

Wstęp

Blaszkowiec drobnozarodnikowy to jedna z pospolitszych w Polsce, niejadalnych hub o jednorocznych owocnikach, należąca do żagwiowatych Polyporaceae. Rzadko poraża wciąż żywe drzewa, ale bywa szkodliwy dla gospodarki. Powoduje bowiem białą zgniliznę drewna. W Europie nie był nigdy wykorzystywany, natomiast tradycyjna medycyna chińska uważa go za lekarstwo na przeziębienia, problemy z kośćmi (zwłaszcza udowymi), a nawet udary.

Sezon

Blaszkowiec drobnozarodnikowy tworzy owocniki jednoroczne.

Występowanie

Blaszkowiec drobnozarodnikowy to grzyb niemal kosmopolityczny, znany ze wszystkich kontynentów i wielu wysp, aczkolwiek częstszy w klimacie chłodnym i umiarkowanym niż zwrotnikowym czy równikowym. Podawano go z całej Eurazji (Europa, Azja Mniejsza, Persja, Kamczatka, Syberia, Daleki Wschód), obu Ameryk (w Północnej od Kanady po Meksyk, w Południowej głównie Peru), Afryki (Maroko, RPA), Nowej Zelandii oraz Australii.

Hubę tą obserwuje się na obumarłych pniakach oraz różnych przedmiotach i konstrukcjach (mostkach, płotkach) z drewna brzozowego lub bukowego, rzadziej na drewnie olchowym bądź dębowym. Trafia się w najrozmaitszych ekosystemach, od lasów (zwykle widnych i suchych, na zrębach, koło szlaków ppoż albo szos) po parki miejskie, cmentarze, sady i ogrody. Rozwija się na pniakach ściętych lub złamanych drzew, przez wszystkie fazy rozkładu na drodze białej zgnilizny.

Wygląd

Owocniki blaszkowca drobnozarodnikowego wyrastają gromadnie, nachodząc na siebie niczym dachówki, zrastając się bokami lub nasadami. Pojedynczy owocnik tej huby wykształcać się może bardzo różnie, przyrastając do pniaka albo bokiem, albo centralnie.

Kapelusz ma półokrągły lub kształtu konsoli, grubości 30-150 mm, a szerokości 200-800 mm.

Hymenofor (obłócznia) blaszkowaty, o gładkich, rzadziej nieco poszarpanych blaszkach, u nasady połączonych licznymi anastomozami. Na jeden cm przypada po 12-15 blaszek, stąd współczesna polska nazwa rodzajowa tejże huby. Kolory obłóczni mogą być rozmaite, od niemal białych przez jasno brunatne, podobne do orzecha po szarawe.

Wysyp zarodników u tego blaszkowca jest biały. Okres sporulacji trwa 7-8 miesięcy, z najintensywniejszym rozsiewaniem zarodników zimą. Zaczyna się w połowie lata, jak tylko temperatury zaczynają opadać. Spory są gładkie, cylindryczne o zaostrzonych podstawach (co upodabnia je do przecinka), bezbarwne. Mierzą najczęściej po: 2-3 × 4,5-6,5 μm. Cystydy w hymenium są mało liczne, żółto słomkowe w kolorze, o grubych ścianach a wrzecionowatym kształcie.

Blaszkowiec drobnozarodnikowy nawet doświadczonym drwalom i leśnikom może się mylić z najróżniejszymi wrośniakami Trametes albo pozostałymi blaszkowcami Lenzites. Oba rodzaje hub prosto jednak odróżnić po spodzie kapeluszy, albowiem, jak sama nazwa rodzajowa wskazuje – konsolowaty owocnik blaszkowca wykształca blaszki, a wrośniaka rurki.

Właściwości

Blaszkowiec drobnozarodnikowy to grzyb niejadalny. Stosunkowo szkodliwy gospodarczo. Trwają badania nad jego domniemanymi właściwościami leczniczymi.

Zastosowanie

Blaszkowiec drobnozarodnikowy nie znalazł jakichkolwiek zastosowań w Europie, Rosji, Kanadzie ani USA. Od wieków stosowany jest jednak w tradycyjnym lecznictwie chińskim.