Grzybówka krwista (Mycena haematopus)

Nazywana/y także: bedłka krwista, grzybówka burgundowa

Tagi

Grzyby niejadalne

Spis treści

Wstęp
Sezon
Występowanie
Wygląd
Właściwości
Zastosowanie
Galeria zdjęć

Wstęp

Grzybówka krwista to częsty w Polsce oraz krajach sąsiednich, malutki grzyb rozkładający martwe drewno, należący do grzybówkowatych Mycenaceae. Słynie ze swej niesamowitej wydzieliny, przypominającej ludzką krew.

Sezon

Grzybówka krwista produkuje owocniki bardzo długo od maja do listopada–grudnia.

Występowanie

Grzybówka krwista to pospolity saprofit, rozpowszechniony w Eurazji, Ameryce Północnej i Południowej (Wenezuela). Rozkłada opadłe gałęzie oraz pniaki ściętych drzew i krzewów liściastych, szczególnie buków, grabów, dębów, ponadto jaworu, jesionów, leszczyny, lip, wierzb, śliw, wiśni, czeremch, głogów, olch, brzóz, robinii czy dereni. Powoduje białą zgniliznę drewna.

Wygląd

Zarówno owocniki jak i grzybnia grzybówki krwistej wykazują słabą zdolność do świecenia (bioluminescencję).

Kapelusz mierzyć może 1-3 cm średnicy, o powierzchni do połowy żłobionej, potem gładkiej. Kształt kapelusza wyraźnie zmienia się z wiekiem grzybówki: początkowo półokrągły, potem dzwonkokształtny, wreszcie stożkowaty z garbem. Brzegi kapelusza g. krwistej z ząbkami, jakby obwieszone lamówką za sprawą bezbarwnych strzępek.

Blaszki przyrośnięte do nóżki albo zbiegające na nią ząbkiem, o gładkich ostrzach. U młodych owocników białawe lub różowe, u starszych ciemne.

Trzon z filcowatą nasadą, cały mocno oszroniony (obsypany małymi płatkami, ważna cecha diagnostyczna odróżniająca od pokrewnych grzybówek), cylindryczny, wysoki na 3-8 cm, a szeroki do 3,5 cm.

Miąższ grzybówki krwistej jest niezwykle cienki, o miłym smaku, niemal pozbawiony zapachu. Bardzo charakterystyczną cechą gatunkową jest wydobywanie się cieczy łudząco podobnej do ludzkiej krwi z uszkodzonego miąższu.

Wysyp spor biały. Zarodniki gładkie, szeroko eliptyczne, lekko amyloidalne, osiągają 8-11 x 5-7 µm. Cheilocystydy u g. krwistej kształtu wrzecionowatego, z ostrym wierzchołkiem, mierzą 80 × 12 µm. Pleurocystydy nieliczne lub całkiem ich brak.

Grzybówkę krwistą najłatwiej pomylić z jej kuzynkami, jakie także wydzielają krwistą ciecz po uszkodzeniu owocnika np. z g. krwawiąca Mycaena sanguolenta. Najwybitniejsze cechy odróżniające g. krwistą od innych grzybówek to strzępiaste brzegi kapelusza oraz oszroniona nóżka. Kolejne wyraźne różnice między g. krwistą a g. krwawiącą to zasiedlane podłoża (drewno liściastych u M. haemotopus</i>; liście i mchy u M. sanguolenta) oraz ciemniejsze blaszki u M. sanguolenta.

Podczas długo utrzymującej się suszy g. krwista przestaje „krwawić”, toteż możliwe staje się pomylenie jej z grzybówkami nie wydzielającymi żadnych cieczy oraz wieloma innymi, małymi grzybami podobnej barwy i kształtów, chociażby z płomiennicą zimową (monetką aksamitną) Flammulina velutipes bądź łuskwiakiem zmiennym (Kuehneromyces mutabilis).

Właściwości

W Stanach Zjednoczonych niektórzy jadają grzybówkę krwistą, jednak i oni uznają ją za niesmaczną i nie wartą zbierania z uwagi na małe rozmiary. W Europie grzybówka krwista uznawana jest za grzyb niejadalny.

Zastosowanie

Barwniki z grzybówki krwistej budzą wielkie zainteresowanie z uwagi na swoją niespotykaną strukturę chemiczną oraz wiele potencjalnych zastosowań w lecznictwie i syntezie chemicznej. Wyodrębniona z grzybówki krwistej hematopodyna B była pierwszym, znanym nauce alkaloidem łączącym w sobie struktury chinoliny i pirolu. Przedtem wielu uczonych uważała istnienie tego typu metabolitów za niemożliwe, potem długo znano je tylko u morskich gąbek, nie podejrzewano natomiast ich obecności u grzybów wielkoowocnikowych i w ogóle u organizmów lądowych.

Okres występowania

III