Wstęp
Koźlarz ałtajski (borowik ałtajski) to typowy dla Dalekiej Północy , o niesamowitym, trupio bladym wyglądzie, zaliczany do rodziny borowikowatych Boletaceae. Jeden z nielicznych przedstawicieli rodzaju Leccinum, u jakich trzon nie robi się błękitny po uszkodzeniu, lecz żółknie.
Sezon
Koźlarz ałtajski tworzy owocniki krócej od polskich borowikowatych, z uwagi na surowsze warunki klimatyczne. Można je zbierać tylko od lipca do października.
Występowanie
Najwięcej stanowisk koźlarza ałtajskiego notuje się w strefach klimatycznych
tundry i tajgi, w
Federacji Rosyjskiej, krajach skandynawskich, na Alasce i płn.
Kanadzie. Koźlarz ałtajski wchodzi w związki
mikoryzowe z tamtejszymi
gatunkami brzóz: karłowatą i omszoną.
Wielu mikologów uważa, iż w
Polsce brak zupełnie tego arktycznego gatunku, mimo, że wymieniają go: Checklista Wojewody oraz Czerwona Lista gatunków ginących grzybów wielkoowocnikowych Polski. Jest on jednak co raz chętniej zbierany przez Polaków osiadłych w krajach skandynawskich, Rosji, na Alasce i w Kanadzie. Podano go także na Czerwonej
Liście gatunków ginących Polski, z kategorią E czyli krytycznie zagrożony wymarciem. Może zatem rosnąć jako ekstremalnie rzadki
relikt glacjalny, w nielicznych polskich ostojach bioty arktyczno-górskiej jak wyższe pasma Tatr, Babiej
Góry, Karkonoszy, Gór Izerskich lub
torfowiska wysokie Polesia Lubelskiego, Podlasia i Mazur.
Wygląd
Owocników koźlarza ałtajskiego nie da się pomylić z pospolitszymi w Polsce gatunkami
koźlarzy z racji ich upiornego, dość jasnego wyglądu kapelusza i trzonu. Spośród grzybów Dalekiej Północy łudząco podobny do ałtajskiego bywa
koźlarz białawy (
Leccinum holopus).
Rurki wycięte przy nóżce, bardzo jasne: kremowobiałe, biało-szare lub biało-brązowawe. Pory niewielkie, kanciaste, jasno ochrowo siwe lub jasno beżowe.
Kapelusz do 6 cm średnicy, u młodych owocników półokrągły, u dojrzalszych poduszkowaty a przynajmniej lekko wypukły, jaśniejszy niż u polskich gatunków koźlarzy ale ciemniejszy niż u koźlarza białawego, zwykle blado brązowy. Po
mgle lub
deszczu, tudzież u starych egzemplarzy kapelusz lepki, w innych warunkach matowy i suchy w dotyku, jak przystało na członka rodzaju Leccinum. Mleczka brak.
Nóżka cylindryczna, obrośnięta kremowobiałymi lub jasno szarymi łuskami, barwy białawej. Pierścienia nie wytwarza.
Miąższ, o miłym
smaku i całkiem przyjemnym
aromacie, określanym jako owocowy lub słabo grzybowy.
Wysyp spor w różnych odcieniach zieleni przechodzącej w brąz.
Zarodniki wrzecionowate, mierzą około 6 x 14-20 μm. Podstawki z czterema zarodnikami.
Koźlarza ałtajskiego najłatwiej pomylić z drugim, arktyczno-alpejskim koźlarzem, mianowicie koźlarzem białawym. Podstawowe różnice: koźlarz ałtajski zasiedla suchsze
ekosystemy
Właściwości
Koźlarz ałtajski, jak większość koźlarzy, jest smacznym grzybem jadalnym. Nie posiada jednak ważniejszych
wartości odżywczych. Dobrze znosi transport.
Zastosowanie
Zastosowanie koźlarza ałtajskiego jest takie same jak u pozostałych gatunków koźlarzy spokrewnionych z koźlarzem babką: marynowanie, suszenie, smażenie lub gotowanie. Jeżeli odnajdzie się w Polsce nie warto go zbierać, gdyż u nas w kraju zasługuje na ochronę.