Koźlarz ałtajski - opis grzyba, sezon, wygląd, występowanie
Ekologia.pl Wiedza Atlas grzybów Grzyby grzyby podstawkowe pieczarniaki borowikowce borowikowate koźlarz Koźlarz ałtajski
Indeks nazw
Szukaj lub wybierz według alfabetu
A B C D E F G H I J K L Ł M N O P Q R S Ś T U V W X Y Z Ź Ż

Koźlarz ałtajski (Leccinum rotundifoliae)

Nazywana/y także: borowik ałtajski, podbrzeziniak ałtajski
Koźlarz ałtajski
Spis treści

Wstęp

Koźlarz ałtajski (borowik ałtajski) to typowy dla Dalekiej Północy grzyb jadalny, o niesamowitym, trupio bladym wyglądzie, zaliczany do rodziny borowikowatych Boletaceae. Jeden z nielicznych przedstawicieli rodzaju Leccinum, u jakich trzon nie robi się błękitny po uszkodzeniu, lecz żółknie.

Sezon

Koźlarz ałtajski tworzy owocniki krócej od polskich borowikowatych, z uwagi na surowsze warunki klimatyczne. Można je zbierać tylko od lipca do października.

Występowanie

Najwięcej stanowisk koźlarza ałtajskiego notuje się w strefach klimatycznych tundry i tajgi, w Federacji Rosyjskiej, krajach skandynawskich, na Alasce i płn. Kanadzie. Koźlarz ałtajski wchodzi w związki mikoryzowe z tamtejszymi gatunkami brzóz: karłowatą i omszoną.
Wielu mikologów uważa, iż w Polsce brak zupełnie tego arktycznego gatunku, mimo, że wymieniają go: Checklista Wojewody oraz Czerwona Lista gatunków ginących grzybów wielkoowocnikowych Polski. Jest on jednak co raz chętniej zbierany przez Polaków osiadłych w krajach skandynawskich, Rosji, na Alasce i w Kanadzie. Podano go także na Czerwonej Liście gatunków ginących Polski, z kategorią E czyli krytycznie zagrożony wymarciem. Może zatem rosnąć jako ekstremalnie rzadki relikt glacjalny, w nielicznych polskich ostojach bioty arktyczno-górskiej jak wyższe pasma Tatr, Babiej Góry, Karkonoszy, Gór Izerskich lub torfowiska wysokie Polesia Lubelskiego, Podlasia i Mazur.

Wygląd

Owocników koźlarza ałtajskiego nie da się pomylić z pospolitszymi w Polsce gatunkami koźlarzy z racji ich upiornego, dość jasnego wyglądu kapelusza i trzonu. Spośród grzybów Dalekiej Północy łudząco podobny do ałtajskiego bywa koźlarz białawy (Leccinum holopus).
Rurki wycięte przy nóżce, bardzo jasne: kremowobiałe, biało-szare lub biało-brązowawe. Pory niewielkie, kanciaste, jasno ochrowo siwe lub jasno beżowe.
Kapelusz do 6 cm średnicy, u młodych owocników półokrągły, u dojrzalszych poduszkowaty a przynajmniej lekko wypukły, jaśniejszy niż u polskich gatunków koźlarzy ale ciemniejszy niż u koźlarza białawego, zwykle blado brązowy. Po mgle lub deszczu, tudzież u starych egzemplarzy kapelusz lepki, w innych warunkach matowy i suchy w dotyku, jak przystało na członka rodzaju Leccinum. Mleczka brak.

Nóżka cylindryczna, obrośnięta kremowobiałymi lub jasno szarymi łuskami, barwy białawej. Pierścienia nie wytwarza.

Miąższ, o miłym smaku i całkiem przyjemnym aromacie, określanym jako owocowy lub słabo grzybowy.
Wysyp spor w różnych odcieniach zieleni przechodzącej w brąz. Zarodniki wrzecionowate, mierzą około 6 x 14-20 μm. Podstawki z czterema zarodnikami.
Koźlarza ałtajskiego najłatwiej pomylić z drugim, arktyczno-alpejskim koźlarzem, mianowicie koźlarzem białawym. Podstawowe różnice: koźlarz ałtajski zasiedla suchsze ekosystemy

Właściwości

Koźlarz ałtajski, jak większość koźlarzy, jest smacznym grzybem jadalnym. Nie posiada jednak ważniejszych wartości odżywczych. Dobrze znosi transport.

Zastosowanie

Zastosowanie koźlarza ałtajskiego jest takie same jak u pozostałych gatunków koźlarzy spokrewnionych z koźlarzem babką: marynowanie, suszenie, smażenie lub gotowanie. Jeżeli odnajdzie się w Polsce nie warto go zbierać, gdyż u nas w kraju zasługuje na ochronę.

Okres występowania
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII
Bibliografia
  1. Bessette AR., Bessette A., Roody W. 2000.; "North American Boletes: A Color Guide to the Fleshy Pored Mushrooms."; Syracuse University Press, Syracuse.;
  2. den Bakker H. Zuccarello G., Kuyper T., Noordeloos M. 2004.; "Evolution and host specificity in the ectomycorrhizal genus Leccinum."; New Phytologist 163: 201-215.;
  3. den Bakker H., Zuccarello G., Kuyper T., Noordeloos M. 2007.; "Phylogeographic patterns in Leccinum sect. Scabra and the status of the arctic-alpine species L. rotundifoliae."; Mycological Research 111: 663-672.;
  4. Kibby G. 2006.; "Leccinum revisited: A new synoptic key to species."; Field Mycology 7 (4): 77-87.;
  5. Klofac W. 2007.; "Schlüssel zur Bestimmung von Frischfunden der europäischen Arten der Boletales mit röhrigem Hymenophor."; Österreichische Zeitschrift für Pilzkunde16: 187–279.;
  6. Laux H. 1985.; "Eßbare Pilze und ihre giftigen Doppelgänger. ."; Kosmos, Stuttgart;
  7. Miller H., Miller O. 2006.; "North American Mushrooms: A Field Guide to Edible and Inedible Fungi."; Falcon Guides, Guilford.;
  8. Phillips R. 2013.; "Mushrooms: A Comprehensive Guide to Mushroom Identification."; Pan Macmillan, Basingstoke and Oxford.;
  9. Roberts P., Evans S. 2011.; "The Book of Fungi."; University of Chicago Press, Chicago.;
  10. Snowarski M. 2010.; "Grzyby. Seria: Spotkania z przyrodą."; Wyd. MULTICO Oficyna Wydawnicza, Warszawa.;
  11. Wojewoda W. 2003.; "Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski."; Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, Kraków.;
  12. Wojewoda W., Ławrynowicz M. 2006.; "Czerwona lista grzybów wielkoowocnikowych w Polsce."; Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, Kraków.;
4.7/5 - (20 votes)
Default Banner Post Banner
Subscribe
Powiadom o
0 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments