Pączki – właściwości, skład i rodzaje pączków

Pączki to specyficzny wyrób cukierniczy z ciasta drożdżowego, z nadzieniem owocowym w środku, o kształcie spłaszczonej kuli. Chociaż pączki to kaloryczny łakoć, to mimo wszystko uwielbiany jest na całym świecie. Istnieje tradycja, która mówi, że chociaż raz w roku trzeba zjeść pączka, żeby szczęście nas nie ominęło. Jak to jest z tymi pączkami? Co warto o nich wiedzieć?

1. Pączki – co to takiego?
2. Pączki – tak czy nie?
3. Pączki w kuchni
4. Czy warto jeść pączki?

Pączki – co to takiego?

Pączki to słodki deser z ciasta drożdżowego, o kulistym kształcie, nadziewany i smażony na głębokim tłuszczu. Te tradycyjne zawierają nadzienie z marmoladą owocową, ale coraz częściej znajdziemy w nich także np. budyń, toffi, czy czekoladę. Chociaż pączki nie mają dobrej opinii, to głęboko zakorzeniły się w naszej kulturze.

Związane jest to tradycją obchodzoną w Tłusty Czwartek. Wierzymy bowiem, że powstrzymywanie się od jedzenia pączków tego dnia oznacza pecha przez cały rok. Statystyczny Polak zjada w tym dniu 2-3 pączki, a łącznie pochłaniamy ich prawie 100 milionów! Nawet najbardziej zacięci wielbiciele zdrowiej diety robią wtedy wyjątek i sięgają po słodkiego pączka. Tradycja smażenia pączków w naszym kraju sięga XVI wieku. Początkowo były one serwowane w formie twardego ciasta wypełnionego słoniną. Do dzisiaj w niektórych domach smaży się pączki na smalcu, ponieważ istnieje przekonanie, że przyrządzone w taki sposób smakują najlepiej.

Pączki znane były już za czasów starożytnych Rzymian. Wtedy były to tłuste kulki z ciasta chlebowego nadziewane słoniną. Przepis na słodką wersję tego łakocia mógł przywędrować z północnej Afryki - Rzymianie zaczęli wzorować się na egipskiej recepturze tego deseru. Jednak pączki w formie, którą znamy obecnie zawdzięczamy pewnemu berlińskiemu cukiernikowi. Wiąże się z nim legenda, która głosi, że mężczyzna ten bardzo marzył o służbie w wojsku, jednak ze względu na słaby stan zdrowia nie został wcielony do armii. W zamian za to mianowano go wojskowym kucharzem. Uradowany cukiernik postanowił przygotować specjalny deser dla swoich wojaków – przygotował słodkie kulki drożdżowe z nadzieniem, które przypominały kształt armatnich kul.

Pączki – tak czy nie?

Prawda jest taka, że pączki nie zawierają wielu witamin i minerałów. To przede wszystkim sam cukier i tłuszcz, a konkretniej szkodliwe tłuszcze trans. Możemy się łudzić, że marmolada owocowa kryjąca się w środku może załagodzić sprawę, ale niestety tak nie jest. Wiele zależy także od rodzaju tłuszczu, na którym usmażymy pączki – najlepszym rozwiązaniem będzie użycie smalcu. Wszystko dlatego, że ten rodzaj tłuszczu wykazuje wysoką temperaturę palenia, dzięki czemu nie wydziela związków rakotwórczych. Co więcej, po zjedzeniu jednego pączka gwałtownie wzrasta poziom cholesterolu w naszym organizmie, natomiast wysoki indeks glikemiczny i cukry proste powodują wzmożone wydzielanie insuliny. Co więcej, zjedzenie jednego pączka powoduje gwałtowne wahania poziomu glukozy we krwi, co sprawia, że szybko robimy się głodni i sięgamy po kolejnego pączka.Spożywając pączki w nadmiarze możemy doprowadzić do szkodliwych zmian w naszym organizmie, tak jak po wypaleniu papierosa. W ścianie naczyń krwionośnych może dojść do proliferacji komórek mięśniówki gładkiej spowodowanej odkładaniem lipidów, co prowadzi do powstania tzw. blaszki miażdżycowej usztywniającej ścianę tętnicy i zwężającej jej światło. Stąd już niewiele brakuje do zawału serca, udaru mózgu czy choroby naczyń obwodowych.

Podstawowy skład każdego pączka to mąka, drożdże, masło, jajka, mleko, cukier i tłuszcz do smażenia oraz nadzienie i lukier. Jednak łakocie dostępne w sklepach mogą dodatkowo zawierać składniki, które nie do końca są zdrowe. Są to przede wszystkim sól, olej palmowy, substancje słodzące takie jak syrop glukozowo-fruktozowy, konserwujące i zagęszczające, a także barwniki, aromaty i emulgatory. Te chemiczne substancje sprawiają, że pączki przez tydzień mogą wyglądać tak samo jak po upieczeniu. Co więcej, należy unikać pączków z posypką lub lukrem we wszystkich kolorach tęczy, a nadzienie powinno mieć kolor zbliżony do owocu, z którego jest zrobione. Zdecydowanie lepiej jest wybrać pączka z konfiturą niż z czekoladą czy toffi.

Zdecydowanie lepiej jest przygotować pączki samemu, mamy wtedy pewność, że nie będą zawierać żadnych szkodliwych składników. Co prawda są czasochłonne, ale dosyć proste w przygotowaniu.

Pączki w kuchni

Przepis na tradycyjne pączki

Składniki na ok. 40-50 sztuk:

• 1 kg mąki pszennej
• 80 g świeżych drożdży
• 120 g cukru trzcinowego
• 500 ml mleka krowiego
• 7 żółtek
• 1 całe jajko
• 100 g roztopionego masła
• 1 kieliszek spirytusu
• skórka z cytryny
• sok z 1 cytryny
• tłuszcz do smażenia
• 400 g ulubionej konfitury
• cukier puder do posypania lub lukier

Przygotowanie:
Wszystkie składniki powinny mieć temperaturę pokojową, natomiast masło rozpuszczamy, a mleko podgrzewamy. W misce mieszamy drożdże z 30 g cukru, 150 g mąki i 500 ml mleka. Przykrywamy ściereczką i odstawiamy w ciepłe miejsce na 20 minut. Przez ten czas zaczyn powinien zwiększyć swoją objętość dwu- albo trzykrotnie. Przekładamy go do dużej miski, stopniowo dodając pozostałe składniki mając na uwadze, żeby masło dodać na samym końcu. Ciasto wyrabiamy do momentu, aż zacznie się odklejać od dłoni. Wyrobione ciasto przykrywamy czystą ściereczka i ostawiamy do wyrośnięcia na minimum 1 godzinę. Po tym czasie dzielimy je na małe kawałeczki, lekko rozpłaszczamy, a na środku każdego nakładamy łyżeczkę nadzienia. Następnie zlepiamy brzegi, formujemy kulkę i przekładamy na blachę obsypana mąką. Pączki ponownie przykrywamy ściereczką i odstawiamy do wyrośnięcia na kolejne 20 minut.

Tłuszcz rozgrzewamy na dużym garnku do temperatury 175-180 stopni C (możemy użyć termometru). Ostrożnie zanurzamy pączki w gorącym tłuszczu i smażymy na złoty kolor po obu stronach. Kiedy pączki ostygną, można posypać je cukrem pudrem lub polać lukrem i posypać skórka pomarańczową.


Przepis na dietetyczne pączki

Składniki:

• 1 duży batat
• 2 banany
• 60 g mąki kokosowej
• szczypta cynamonu
• starta skórka z pomarańczy i cytryny
• ulubiona konfitura
• olej kokosowy
• mleko kokosowe

Przygotowanie:
Batata obieramy i kroimy na małe kawałki, a następnie gotujemy w wodzie. Po jego ostygnięciu, wkładamy go do blendera i dołączamy do niego banany, mąkę, odrobinę mleka kokosowego i startą skórkę z cytrusów. Wszystkie składniki miksujemy do uzyskania jednolitej konsystencji. Następnie formujemy kulki, do których strzykawką wciskamy konfiturę. Nadziane kulki wkładamy na noc do lodówki. Następnego dnia, na rozpuszczonym oleju kokosowym smażymy wszystkie pączki. Obracamy je do momentu, aż będą zarumienione z każdej strony.

Przepis na te pączki pozbawiony jest drożdży, w związku z tym nie będą one tak puszyste jak te tradycyjne. Za to z pewnością są zdrowym i małokalorycznym zamiennikiem, a tego typu pączki możemy jeść w dużych ilościach bez wyrzutów sumienia.

Czy warto jeść pączki?

Pączki są pyszne, nie da się tego ukryć. Jednak są one także bardzo kaloryczne, a ich spalanie jest zajmuje dużo czasu i wysiłku. Jeden pączek dostarcza około 350 kcal, czyli prawie tyle, co solidny obiad! Aby go spalić trzeba aktywnie skakać na skakance przez 30 minut, wchodzić po schodach przez 12 minut, intensywnie biegać przez 35 minut albo jeździć na rowerze przez 1,5 godziny. Możemy pozwolić sobie na chwilę zapomnienia właśnie w Tłusty Czwartek, wtedy nawet panuje powszechny nakaz zjedzenia chociaż jednego łakocia. Jednak zajadanie się nimi często nie jest dobrym pomysłem. Nie dość, że pączki są kaloryczne, to na dodatek smażone na głębokim tłuszczu. Pozwalając sobie na pączkową rozpustę bardzo szybko doprowadzimy do ruiny nie tylko naszą sylwetkę, ale przede wszystkim zdrowie.

Bibliografia

1. “https://www.thrillist.com/eat/nation/things-you-didn-t-know-about-paczki-fat-tuesday-thrillist-nation”; data dostępu: 2020-01-08
2. “https://www.thespruceeats.com/polish-paczki-doughnuts-recipe-1136411”; data dostępu: 2020-01-08
3. “https://www.curiouscuisiniere.com/paczki/”; data dostępu: 2020-01-08
4. “https://www.chido-fajny.com/2019/02/the-history-of-paczki-polish-dessert.html”; data dostępu:
5. “https://en.ilovepierogies.com/2017/02/polish-jelly-donuts-paczki-fat-thursday/”; data dostępu: 2020-01-08
6. “https://hpba.pl/zupelnie-nietypowe-paczki/”; data dostępu: 2020-01-08