Weta olbrzymia (Deinacrida heteracantha)

Nazywany/a też: wētāpunga

Weta olbrzymia to największy przedstawiciel swojego rodzaju i jeden z największych i najcięższych żyjących współcześnie owadów. Pierwotnie w swoich leśnych siedliskach na Wyspie Północnej Nowej Zelandii wety olbrzymie zajmowały niszę ekologiczną, którą gdzie indziej zajmują drobne ssaki - drobnych roślinożerców. W wyniku działalności człowieka, przede wszystkim wprowadzenia na Nową Zelandię licznych obcych gatunków zwierząt - konkurentów i drapieżników zarazem, takich jak szczury i myszy - weta olbrzymia całkowicie wyginęła na głównym lądzie Nowej Zelandii i przetrwała tylko na wyspie Little Barrier. Wyspa ta stanowi rezerwat przyrody; olbrzymią pracą usunięto z niej gatunki obce gatunki zwierząt (szczury polinezyjskie, koty), przez co rodzime gatunki zwierząt, w tym m.in. weta olbrzymia, może tam przetrwać. W dalszym ciągu jednak jest gatunkiem narażonym na wyginięcie (status VU na Czerwonej Liście Gatunków Zagrożonych IUCN).
  1. Wygląd
  2. Występowanie
  3. Pokarm
  4. Rozród
  5. Systematyka
  6. Galeria zdjęć

Wygląd

Weta olbrzymia jest największym owadem Nowej Zelandii i jednym z największych na świecie. Wyglądem przypomina olbrzymiego, pozbawionego skrzydeł świerszcza. Samce wety olbrzymiej mierzą do 6 centymetrów długości i ważą do 9 gramów, natomiast samice są większe i mogą przekroczyć 7 centymetrów długości i ważyć nawet 35 gramów! (Większość tej masy stanowią rozwijające się w ciele samicy jaja).
Czy wiesz, że...Weta olbrzymia i podobne do niej gatunki to spektakularny przykład na to, jak w izolowanych ekosystemach wysp zwierzęta zajmują inne nisze, niż jesteśmy do tego przyzwyczajeni. Na Nowej Zelandii do czasów przybycia człowieka nie było żadnych ssaków lądowych. Wszystkie ich nisze ekologiczne zajmowały inne organizmy - np. niszę dużych roślinożerców - w innych rejonach świata są to ssaki: jelenie, antylopy, nosorożce itd. - zajmowały olbrzymie ptaki moa. Działo się tak również wśród małych zwierząt - brak gryzoni, takich jak myszy, spowodował, że niszę małych, naziemnych roślinożerców przejęły owady: wety, czyli olbrzymie świerszcze, osiągające rozmiary myszy. Przybycie "prawdziwych" gryzoni wraz z człowiekiem - najpierw w średniowieczu (Maorysi) a potem w XIX wieku (Europejczycy) spowodowało zagładę wet olbrzymich: przetrwały tylko na jednej małej wyspie: Little Barrier Island.

Występowanie

Weta olbrzymia pierwotnie występowała w subtropikalnych lasach Wyspy Północnej Nowej Zelandii, i była tam spotykana jeszcze w XIX wieku. Obecnie jej jedyną ostoją jest wyspa Little Barrier, oddalona około 80 kilometrów od głównego lądu. Weta olbrzymia to gatunek leśny - wspina się na drzewa i krzewy, gdzie za dnia chowa się pod korą, w dziuplach i wśród epifitów rosnących na pniach i gałęziach. Nocami uaktywnia się i żeruje. Na ziemię schodzi rzadko, zazwyczaj nocą podczas nowiu.

Pokarm

Weta olbrzymia jest roślinożercą - za pomocą silnych żuwaczek zgrywa świeże liście.

Rozród

Cykl reprodukcyjny wety olbrzymiej jest luźno związany z porami roku - rozród może odbywać się o każdej porze roku. Zaloty mają miejsce podczas bezksiężycowych nocy, kiedy wety olbrzymie schodzą na ziemię z drzew. Samce podążają wtedy powoli za samicami, a kopulacja następuje dopiero wczesnym rankiem. Samiec przekazuje wtedy samicy spermatofor, poza plemnikami zawierający też pakiet substancji odżywczych, pomagający samicy w rozwoju jaj. Następnie samica składa jaja w ziemię za pomocą swojego pokładełka - za każdym razem średnio 27 jaj, ale w ciągu życia (do dwóch lat) samica składa kilkaset jej . Jaj jest tyle, że samica w okresie przed ich składaniem przyrasta średnio dwukrotnie na wadze, a jej odwłok jest widocznie rozdęty.
Weta olbrzymia Dinobass [CC BY-SA]

Galeria zdjęć

Weta olbrzymia

Systematyka

Domena:Eukarionty
Królestwo:Zwierzęta
Gromada:Owady
Rodzaj:Weta
Indeks nazw polskich - gromada Owady
A B C D E F G H I J K L Ł M N O Q P R S Ś T U V W X Y Z Ż Ź