Jeleń szlachetny - opis, wygląd, występowanie
Ekologia.pl Wiedza Atlas zwierząt Strunowce Kręgowce Ssaki Parzystokopytne Jeleniowate Cervus Jeleń szlachetny
Indeks nazw
Szukaj lub wybierz według alfabetu
A B C D E F G H I J K L Ł M N O P Q R S Ś T U V W X Y Z Ź Ż

Jeleń szlachetny (Cervus elaphus)

Nazywana/y także: jeleń
Jeleń szlachetny,Cervus elaphus,Red Deer
Spis treści

Wymiary/Budowa

Jeleń szlachetny – długość ciała wynosi 1,5-2,65 m, waga do 340 kg. Ma krótką sierść, złożoną wyłącznie z włosów ościstych. Na zadzie ubarwienie jest znacznie jaśniejsze i tworzy tzw. lustro. Jak wszystkie jeleniowate, jest wysmukły, pełen wdzięku i ma doskonałe proporcje ciała. Ponadto charakteryzują go duże, wysoko osadzone i pełne wyrazu oczy. Prawdziwą ozdobą tych zwierząt jest jednak rozgałęzione poroże samców. Poroże jest zbudowane z twardej tkanki kostnej, są to potężne twory z wieloma odnogami. Zaczyna rozwijać się wiosną każdego roku. Wyrasta bezpośrednio z kości czaszki (na pniach) i stopniowo pokrywa się miękką aksamitną skórą (scypułem). Na tym etapie rozwoju nazywa się pantami. Jeszcze wtedy może ulec zranieniu i krwawić. Powoli delikatna skóra wysycha i obumiera, poroże twardnieje i zamienia się w groźną broń niezbędną w okresie godowym. Kiedy ten czas się skończy, jelenie zrzucają poroże. Wyrośnie ono znów w następnym roku.

Występowanie

Jeleń szlachetny występuje w 28 podgatunkach, które są rozpowszechnione w całej umiarkowanej strefie Eurazji, w Ameryce Północnej oraz w Afryce Północnej. Lokalne podgatunki noszą na przykład nazwy: maral, jeleń kaukaski, jeleń korsykański czyli karłowaty, jeleń syberyjski, wapiti. Zaaklimatyzował się też w Australii i Ameryce Południowej. Jest hodowany na specjalnych farmach dla pozyskania delikatnego mięsa i skór, a także pant.

Tryb życia

Samice jeleń szlachetnego tworzą stado, któremu przewodzi jedna z nich, samce żyją w oddzielnych grupach. Osobniki różnej płci spotykają się tylko w czasie jesiennego rykowiska. Oznaczają granice terytorium, wytłaczając kopytami ziemię i odrywając korę z drzew. Samce staczają wówczas groźne walki: rywalizacja przejawia się zarówno poprzez manifestacyjne zachowania, jak i rzeczywiste starcia fizyczne. Byki ryczą – w ten sposób, za pomocą tubalnego dźwięku rzucają sobie wzajemnie wyzwanie. Głośność ryczenia jest wskaźnikiem waleczności byka, dlatego wiele spotkań rywali nie kończy się konfrontacją. Bodą również porożem krzewy i drzewa, po czym przebiegają obok siebie i podejmują decyzję, czy stanąć do potyczki. W razie konieczności krzyżują poroża i walczą. Zwycięzca przejmuje harem samic.

Na obszarach, gdzie żyją duże drapieżnikiwilki i rysie, mają one duży wpływ na populację jeleni szlachetny.

Odżywianie

Jeleń szlachetny jest typowym roślinożercą, potrafiącymi zjadać nawet trudno strawne części roślin. Długie przerwy w żerowaniu wykorzystują na przeżuwanie. Preferują byliny i trawy. Wiosną zrywają pączki drzew i krzewów. Zimą mogą powodować poważne szkody, ogryzając korę i ścinając młode pędy. Późnym latem i jesienią jelenie szlachetne zjadają żołędzie i buczynę, odkładając zapasy tłuszczu na zimę. Przy zapewnieniu dostatecznej ilości pożywienia są w stanie przeżyć stosunkowo chłodne i śnieżne zimy.

Rozmnażanie i rozwój

Ruja u jelenia szlachetnego rozpoczyna się jesienią. Po zapłodnieniu rozwijający się zarodek nie ulega implantacji, tylko przechodzi zimą okres spoczynku, dzięki czemu młode przychodzą na świat w maju lub czerwcu. Zazwyczaj rodzi się jedno młode, ale zdarzają się też bliźnięta. Poród trwa nie dłużej, niż 10 minut. Cielę pozostawiane jest w ukryciu i odwiedzane tylko na czas karmienia. Okres laktacji trwa 3-4 miesiące. Młode pozostaje z matką do momentu narodzin kolejnego potomka.

U młodych zwierząt poroże rozwinie się po raz pierwszy w wieku 1-2 lat. Jest nierozwidlone i na początku wygląda jak maleńkie szpice (stąd nazwa takiego jelenia: szpicak). Z wiekiem poroże staje się większe, rośnie też liczba odnóg (odrostów), które świadczą o wieku jelenia szlachetnego oraz jego warunkach życia.

4.7/5 - (18 votes)
Subscribe
Powiadom o
0 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments