Jeleń szlachetny (Cervus elaphus)
Wymiary/Budowa
Jeleń szlachetny – długość ciała wynosi 1,5-2,65 m, waga do 340 kg. Ma krótką sierść, złożoną wyłącznie z włosów ościstych. Na zadzie ubarwienie jest znacznie jaśniejsze i tworzy tzw. lustro. Jak wszystkie jeleniowate, jest wysmukły, pełen wdzięku i ma doskonałe proporcje ciała. Ponadto charakteryzują go duże, wysoko osadzone i pełne wyrazu oczy. Prawdziwą ozdobą tych zwierząt jest jednak rozgałęzione poroże samców. Poroże jest zbudowane z twardej tkanki kostnej, są to potężne twory z wieloma odnogami. Zaczyna rozwijać się wiosną każdego roku. Wyrasta bezpośrednio z kości czaszki (na pniach) i stopniowo pokrywa się miękką aksamitną skórą (scypułem). Na tym etapie rozwoju nazywa się pantami. Jeszcze wtedy może ulec zranieniu i krwawić. Powoli delikatna skóra wysycha i obumiera, poroże twardnieje i zamienia się w groźną broń niezbędną w okresie godowym. Kiedy ten czas się skończy, jelenie zrzucają poroże. Wyrośnie ono znów w następnym roku.
Występowanie
Jeleń szlachetny występuje w 28 podgatunkach, które są rozpowszechnione w całej umiarkowanej strefie Eurazji, w Ameryce Północnej oraz w Afryce Północnej. Lokalne podgatunki noszą na przykład nazwy: maral, jeleń kaukaski, jeleń korsykański czyli karłowaty, jeleń syberyjski, wapiti. Zaaklimatyzował się też w Australii i Ameryce Południowej. Jest hodowany na specjalnych farmach dla pozyskania delikatnego mięsa i skór, a także pant.
Tryb życia
Na obszarach, gdzie żyją duże drapieżniki – wilki i rysie, mają one duży wpływ na populację jeleni szlachetny.
Odżywianie
Jeleń szlachetny jest typowym roślinożercą, potrafiącymi zjadać nawet trudno strawne części roślin. Długie przerwy w żerowaniu wykorzystują na przeżuwanie. Preferują byliny i trawy. Wiosną zrywają pączki drzew i krzewów. Zimą mogą powodować poważne szkody, ogryzając korę i ścinając młode pędy. Późnym latem i jesienią jelenie szlachetne zjadają żołędzie i buczynę, odkładając zapasy tłuszczu na zimę. Przy zapewnieniu dostatecznej ilości pożywienia są w stanie przeżyć stosunkowo chłodne i śnieżne zimy.
Rozmnażanie i rozwój
U młodych zwierząt poroże rozwinie się po raz pierwszy w wieku 1-2 lat. Jest nierozwidlone i na początku wygląda jak maleńkie szpice (stąd nazwa takiego jelenia: szpicak). Z wiekiem poroże staje się większe, rośnie też liczba odnóg (odrostów), które świadczą o wieku jelenia szlachetnego oraz jego warunkach życia.