Kanaryjka mniejsza (Gallotia stehlini)

Biologia
Kanaryjka mniejsza jest jednym z 9 gatunków kanaryjek (Gallotia) – grupy jaszczurek endemicznych dla Wysp Kanaryjskich. Jaszczurki te ewoluowały w izolacji od prawie 20 milionów lat, i wykształciły m.in. stosunkowo duże rozmiary ciała oraz znaczny udział pokarmów roślinnych w diecie (co jest rzadko spotykane u gadów). Wbrew polskiej nazwie, kanaryjka mniejsza jest jednym z największych gatunków z tego rodzaju, będąc jedną z największych europejskich jaszczurek. Może żyć do 12 lat.
Wygląd
Kanaryjka mniejsza jest bardzo dużą, masywnie zbudowaną jaszczurką, mogącą osiągać nawet to 80 centymetrów długości (wraz z ogonem) i ważyć ponad kilogram. Ubarwienie jest zmienne, i składa się z mozaiki ciemnych brązów, czerni i szarości, a także odcieni brązowego i czerwonego. Samce są zbudowane znacznie mocniej od samic, z charakterystycznymi masywnymi głowami i szczękami. U dorosłych samców boki głowy i gardło czerwonawe.
Występowanie
Jest to gatunek endemiczny dla wyspy Gran Canaria (Wyspy Kanaryjskie), gdzie jest rozpowszechniona i pospolita (IUCN kategoria LC). Dwie introdukowane populacje kanaryjki mniejszej znajdują się także na sąsiedniej wyspie Fuerteventura.
Środowisko i tryb życia
Kanaryjka mniejsza występuje w różnorodnych siedliskach na zasiedlanej przez siebie wyspie – zarówno na terenach otwartych, jak i zakrzaczonych. Można ją spotkać na nasłonecznionych, nagich skałach, ale również na dnie zacienionych, zarośniętych wąwozów – w takich miejscach jest najliczniejsza, na jednym hektarze może żyć do 1000 osobników! Unika jedynie zwartych lasów (których na jej ojczystej wyspie prawie nie ma).
Rozmnażanie
Samce kanaryjki mniejszej bronią swoich terytoriów i walczą ze sobą, demonstrując swoją agresję spłaszczając i rozszerzając tułów i nadymając gardło. Podobnie zachowują się podczas godów. Jajorodna, samice raz w roku składają 4-16 jaj, z których po 8-10 tygodniach wykluwają się młode.
Pokarm
Młode kanaryjki mniejsze żywią się przede wszystkim owadami, wraz z wiekiem stopniowo przechodzą na dietę roślinną i żywią się głównie owocami, kwiatami i liśćmi.