Kruk wielkodzioby (Corvus albicollis)

Biologia

Kruk wielkodzioby to silnie zbudowany przedstawiciel krukowatych, niewiele mniejszy niż nasz rodzimy kruk. Budową przypomina nieco występującego przede wszystkim w Etiopii kruka grubodziobego, zasięgi tych dwóch gatunków nie pokrywają się jednak. Kruka wielkodziobego można za to z oddali pomylić z występującym na tych samych obszarach krukiem srokatym. Kruk wielkodzioby jest jednak od niego znacznie masywniejszy, ma większy dziób, szersze skrzydła i krótszy ogon. U kruka wielkodziobego, w przeciwieństwie do kruka srokatego, kolor biały znajduje się tylko na karku ptaka. Zwyczaje i wielkość populacji kruka wielkodziobego nie są dobrze zbadane, jednak ze względu na bardzo duży obszar występowania i ograniczony spadek liczebności, nie jest klasyfikowany jako gatunek zagrożony wyginięciem (status LC – gatunek najmniejszej troski – na Czerwonej Liście Gatunków Zagrożonych IUCN).

Wygląd

Kruk wielkodzioby osiąga 54-56 cm długości ciała. Najbardziej zwracającą uwagę cechą jest olbrzymi, bardzo masywny, wysoki dziób (choć nieco mniej ekstrawagancki niż u kruka grubodziobego). Kruk wielkodzioby jest ubarwiony cały na czarno, jedynie na karku znajduje się trójkątna, czysto biała plama. Tak jak u innych kruków, nogi kruka wielkodziobego są silne i zakończone mocnymi pazurami. W locie bardzo szerokie skrzydła kontrastują z krótkim i szerokim ogonem. Młode ptaki nie różnią się od dorosłych ubarwieniem, brakuje im jedynie metalicznego połysku. Głosy wydawane przez kruka wielkodziobego przypominają krakanie europejskiego kruka, brzmią jednak znacznie bardziej ochryple.

Występowanie

Kruk wielkodzioby występuje wyspowo we właściwie całej Afryce Wschodniej – od Kenii i Ugandy na północy aż po Republikę Południowej Afryki na południu. Na południu kontynentu afrykańskiego wydaje się być pospolitszy niż na północnym skraju swojego zasięgu.

Biotop

Kruk wielkodzioby występuje przede wszystkim na terenach wyżynnych i pagórkowatych. Taki krajobraz występuje na dużej części obszaru Wielkich Rowów Afrykańskich. Jeśli tereny górskie schodzą aż do morza, to kruki wielkodziobe mogą gniazdować również w jego pobliżu, np. na stokach słynnej Góry Stołowej niedaleko Kapsztadu, oraz na nadmorskich klifach. Kruk wielkodzioby nigdzie nie jest gatunkiem bardzo pospolitym, zazwyczaj występuje w rozproszeniu. W przeciwieństwie do wielu innych krukowatych, raczej unika bliskiego sąsiedztwa ludzi, choć od czasu do czasu można go zobaczyć w pobliżu miast. Nie jest jednak gatunkiem synantropijnym.

Lęgi

Pary kruków wielkodziobych budują samodzielnie gniazda, zazwyczaj na niedostępnych zboczach górskich i klifach. Badania prowadzone na Górze Stołowej w Republice Południowej Afryki wykazały, że kruki wielkodziobe preferowały lokalizacje położone wysoko i o północnej ekspozycji od tych położonych nisko i skierowanych na południe. Niewiele wiadomo o biologii lęgowej tego gatunku, zazwyczaj składanych jest 3 do 5 jaj. Rozród kruka wielkodziobego najczęściej przebiega od sierpnia do grudnia.

Pokarm

Kruk wielkodzioby, tak jak inne kruki, jest ptakiem zasadniczo drapieżnym, ale bardzo elastycznym w doborze pokarmu. Zjada zarówno padlinę, jak i najrozmaitszy pokarm pochodzenia zwierzęcego i roślinnego, od żółwi lądowych po owoce. W niektórych miejscach farmerzy oskarżają kruki wielkodziobe o nękanie i zabijanie młodych i osłabionych owiec – kruki wielkodziobe bywają przez nich wtedy tępione i zabijane, np. przez wykładanie zatrutego mięsa.