Wróbel cynamonowy (Passer cinnamomeus)

Wróbel cynamonowy jest rozpowszechniony na terenie wschodniej Azji, m.in. w Chinach, Tajlandii, Korei Północnej i Południowej, Japonii i Wietnamie. Występuje także w Himalajach. Żyje na terenach górskich. Można go spotkać nawet na wysokości 1600 m n.p.m. Wyróżnia się trzy podgatunki wróbla cynamonowego: P. c. cinnamomeus, P. c. intensior i P. c. rutilans, a każdy z nich różni się zasięgiem występowania. P. c. cinnamomeus występuje w Afganistanie, Bhutanie, południowych Chinach, Tybecie i na północy Indii. P. c. intensior można również spotkać w Indiach, a także w centralnych Chinach, Wietnamie, Laos i Mjanmie. P. c. rutilans z kolei upodobał sobie wschodnie Chiny, Koreę Północną, Tajwan i Japonię.

Wygląd

Jest to niewielki ptak o krępej budowie ciała. Długość ciała wynosi od 14 do 15 cm, a przeciętna masa to 18-22,5 g. Ogon jest średniej długości, ma około 4,5-5,5 cm. Rozpiętość skrzydeł waha się od 68-82 cm u samców do 60-78 cm u samic. Występuje wyraźny dymorfizm płciowy – samce i samice różnią się wyglądem. Samce mają rdzwo-cynamonowy wierzch ciała, kolor rozciąga się od czubka głowy aż po kuper, który ma wyjątkowo intensywny odcień. Pióra pod dziobem są czarne, na kształt krawata, ale w przeciwieństwie do innych gatunków wróbli, kolor ten nie rozciąga się na boki. Od dzioba w kierunku oczu również rozciąga się czarna smuga, oddzielona u góry białą linią. Policzki są białe, a spód ciała popielaty. Na skrzydłach i wierzchu ciała widać wyraźne, intensywne czarne kreskowanie. Górna część skrzydeł jest rdzawobrązowa, podobnie jak głowa i wierzch ciała. Na ogonie są czarne i szare paski. Samice różnią się ubarwieniem są samców, ich pióra mają bardziej przygaszoną, popielatą kolorystykę. Upierzeniem przypominają samice wróbla zwyczajnego. Charakterystyczną cechą jest szeroka, kremowa brew, idąca od oka do tyłu głowy. Głowa i wierzch ciała ma jasnobrązowe zabarwienie. Na wierzchu ciała, skrzydłach i ogonie widoczne jest czarne kreskowanie, podobnie jak u samca. Szyja i brzuch są popielate. U obu płci dziób ma ciemnobrązowy kolor, choć zmienia się on w zależności od pory roku. Oczy są ciemno- lub jasnobrązowe. Nogi mają brązowy kolor, z odcieniem wahającym się od różowobrązowego do czerwonobrązowego.

Tryb życia

Jest to gatunek ptaka migrującego. Zimą zlatują z wysokich gór i przenoszą się na niżej położone tereny – zbocza gór, tereny trawiaste czy pola uprawne. Unikają wtedy terenów zamieszkanych przez ludzi (nie dotyczy to wróbli, które przystosowały się do stałego życia na terenach miejskich, gdzie żywią się rozsypywanymi ziarnami czy odpadkami). Wróble cynamonowe są płochliwe i nie oddalają się zbytnio od drzew i krzewów, w których mogą się schować, gdy są zaniepokojone. Wracają do żerowania dopiero wtedy, gdy uznają, że zagrożenie minęło. Nie różnią się pod tym względem od innych przedstawicieli rodziny wróblowatych. Wysokość i miejsce gniazdowania bardzo różni się między poszczególnymi podgatunkami. Są to zarówno górskie tereny w Himalajach, jak i wybrzeża na poziomie morza. Wróble są ptakami stadnymi, żerują i latają wspólnie w dość dużych grupach. Kolonie rozluźniają się nieco w okresie lęgowym, ale w czasie migracji stada wróbli cynamonowych przybierają imponujące rozmiary. W czasie przelotu stado ma dobrze zorganizowaną strukturę i podział zadań – część ptaków wypatruje ewentualnego zagrożenia, a pozostałe szukają pożywienia.

Biotop

Wróble cynamonowe preferują tereny leśne i górskie. Można je spotkać na bardzo dużych wysokościach. Wybierają rzadko zagęszczone lasy, na przykład takie na skrajach łąk czy pól uprawnych. Z tego powodu czasem można je także spotkać w miastach i wsiach, graniczących z lasem. Gniazdują wtedy w ogrodach i dobrze przystosowują się do życia w mieście.

Lęgi

Poszczególne populacje wróbla cynamonowego różnią się okresem lęgowym w zależności od miejsca występowania. Najwcześniej sezon lęgowy rozpoczyna się u ptaków w Indiach i Pakistanie – ptaki składają lęgi już w kwietniu, a kończą w sierpniu. Najdłuższy okres lęgowy cechuje populację zamieszkującą północny Pakistan – trwa od kwietnia do września. W pozostałych miejscach występowania wróbli cynamonowych sezon rozrodczy najczęściej ma miejsce wiosną i latem. W ciągu roku gatunek ten składa dwa lęgi. Ptaki łączą się w pary w okresie godowym i wspólnie budują gniazda. Mają one formę bardzo luźnej konstrukcji, zbudowanej głównie z suchych traw i igliwia. Ptaki wyścielają gniazda piórami i znalezioną lub wyskubaną sierścią. Gniazda są najczęściej umieszczone od 1 do 10 metrów nad ziemią w zagłębieniach skalnych lub dziuplach drzew. Ptaki żyjące w mieście zakładają gniazda pod okapami dachów lub w podtynkowych puszkach elektroinstalacyjnych. Zdarza się też czasem, że wróble cynamonowe przejmują stare gniazda innych ptaków, najczęściej jaskółek rudawych. W jednym lęgu jest od 4 do 6 jaj. Samiec i samica z pary wspólnie wysiadują jaja, a później opiekują się potomstwem. Pisklęta wykluwają się zazwyczaj po 13 dniach. Rodzice karmią je gąsienicami, owadami i pędrakami.

Pokarm

Wróble cynamonowe żywią się głównie nasionami ziół i zbożami. Chętnie jedzą nasiona ryżu i jęczmienia. W skład ich diety mogą także wchodzić owoce leśne, między innymi jagody berberysu, i drobne owady, szczególnie w sezonie rozrodczym, gdy zwiększa się ich zapotrzebowanie energetyczne. Populacje żyjące na terenach miejskich żywią się też odpadkami (resztami pieczywa, ziarnami itp.).