Gąska niekształtna (Tricholoma portentosum)

Wstęp

Gąska niekształtna jest jednym z najczęściej występujących grzybów jadalnych z rodziny gąskowatych. W Polsce grzyb ten jest bardzo pospolita i często zbierana przez grzybiarzy ze względu na dobry smak.

Sezon

Gąska niekształtna, określana także jako grzyb siwek albo gąska siwa, pojawia się w październiku i występuje do grudnia.

Występowanie

Gąska niekształtna występuje w lasach iglastych i borach sosnowych. Rośnie w gromadach na glebach piaszczystych. Znaleźć ją można w pobliżu mchów i porostów.

Wygląd

Czym wyróżnia się gąska siwa? Jak rozpoznać ten grzyb? Owocnik gąski niekształtnej osiąga średnicę od 4 do 12 cm. U młodych osobników ma kształt stożkowo wypukły, później robi się rozpłaszczony z podwiniętymi brzegami. Po środku kapelusza często pojawia się mały niekształtny garbek (stąd nazwa). Grzyb siwka ma ciemnopopielaty kolor, czasem z brązowym lub ochrowym odcieniem i czarnymi promieniowymi smużkami. Jest gładki i nagi, w czasie wilgoci bardzo śliski. Łatwo zdjąć z niego skórkę.

Blaszki gąski niekształtnej zbiegają się z trzonem lub są zatokowo wycięte. Mają białą lub jasno zielonożółtą barwę. Są dość grube, nieco wodniste i gęsto ustawione.

Trzon gąski siwej osiąga wysokość od 6 do 12 cm i grubość od 1 do 3 cm. Jest gładki i biały, niekiedy z odcieniem żółtym lub zielonym. Może być prosty lub lekko skręcony. Po przełamaniu pęka na podłużne, spiralnie skręcone włókienka.

Miąższ gąski szarej ma biały kolor, pod skórką kapelusza wpadający w szary odcień. Na wierzchu trzonu bywa żółty. Nie zmienia swojej barwy po przekrojeniu. Ma łagodny smak i zapach mielonej mąki.

Do jakich grzybów podobna jest siwka? Gąskę niekształtną można pomylić gąską pieprzną, która ma ostrostożkowaty kapelusz, nie ma włókien i jest pikantna w smaku. Innym podobnym grzybem jest gąska czarnołuskowa, którą można odróżnić po kapeluszu pokrytym czarnymi łuskami. Podobna do gąski niekształtnej jest też gąska ziemistoblaszkowa, która ma włóknisto-łuseczkowaty kapelusz. Innym grzybem, z którym można pomylić gąskę niekształtną jest gąska ostra, która charakteryzuje się jedwabiście błyszczącym kapeluszem i ostrym smakiem.

Właściwości

Gąska niekształtna jest smacznym grzybem jadalnym. Siwki nie mają jednak ważniejszych wartości odżywczych.

Zastosowanie

Gąska niekształtna jest dość często zbierana, idealnie nadaje się do marynowania w occie i duszenia oraz jako składnik zup. Zalecane jest, by przed przyrządzeniem potrawy z gąski niekształtnej, zedrzeć skórkę z kapelusza. Grzybiarze uważają, że walorami smakowymi dorównuje bardzo smacznej gąsce zielonce. Są regiony, w których gąski szare dodaje się do farszu na pierogi, uszka czy krokiety. Stanowią one również doskonały zamiennik mięsa. Grzyby siwki cieszą się popularnością w diecie wegetariańskiej oraz wegańskiej ze względu na swoją oryginalną konsystencję i właściwości.

Gąska niekształtna – pytania i odpowiedzi

Gąska siwa – jak ją rozpoznać?

Grzyb gąska siwa wyróżnia się białym kolorem z lekkim błyszczącym żółtawym lub siwym odcieniem. Jej miąższ nie zmienia koloru po uszkodzeniu. Siwka ma zapach mączny, a smak delikatny, słodkawy. Gatunek ten występuje najczęściej wśród drzew iglastych.

Jakie gatunki są podobne do gąski siwki?

Gąska szara jest najczęściej mylona z gąską pieprzną, ostrą o słabym ziemistym zapachu.

Do czego w kuchni nadają się grzyby siwki?

Można je zarówno ugotować, udusić, jak i zakisić albo marynować. Grzyby takie jak gąska siwa uważane są za bardzo smaczne. Doskonale dopełniają np. danie mięsne, a przygotować z nich można np. sos śmietanowy.