Muchomor złotawy - opis grzyba, sezon, wygląd, występowanie
Ekologia.pl Wiedza Atlas grzybów Grzyby grzyby podstawkowe pieczarniaki pieczarkowce muchomorowate muchomor Muchomor złotawy
Indeks nazw
Szukaj lub wybierz według alfabetu
A B C D E F G H I J K L Ł M N O P Q R S Ś T U V W X Y Z Ź Ż

Muchomor złotawy (Amanita ceciliae)

Nazywana/y także: muchomor pochwiasty forma łuskowata, muchomor wężowoskóry, gryzetka złotawa, mglejarka wężowoskóra, mglejarka złotawa, podsadka złotawa
Muchomor złotawy, fot. shutterstock
Spis treści

Wstęp

Muchomor złotawy jest niezbyt licznym w Polsce, niejadalnym członkiem rodziny muchomorowatych Amanitaceae, typowym przedstawicielem sekcji mglejarek (gryzetek) Vaginatae. Jego walory smakowe i zdrowotne budzą spory. Część badaczy anglosaskich uznaje go za grzyb jadalny, całkiem smaczny, ale dopiero po obróbce termicznej. Inne atlasy grzybów odradzają zbiór m. złotawego z uwagi na ryzyko pomyłki z trującymi krewniakami, zatrucia owocnikami niedogotowanymi lub kiepski ich zdaniem smak.

Sezon

Muchomor złotawy zawiązuje owocniki od lipca do październikalistopada.

Występowanie

Muchomor złotawy podawany był z wielu miejsc Eurazji i Ameryki Północnej, od tundr Dalekiej Północy po tropiki Meksyku oraz Antyli. Od dawno znano stanowiska w USA, Europie i Japonii, potem odszukano go również w Indiach, Pakistanie, Persji i Meksyku.

Niektórzy uczeni rozbijają muchomora złotawego na szereg drobnych gatunków. W tym ujęciu muchomory rosnące: w Europie, na wschodzie USA, w Teksasie i Meksyku, na północnych wybrzeżach Pacyfiku byłyby odrębnymi gatunkami. Miały by zatem oddzielne zasięgi geograficzne.

Muchomora złotawego spotyka się w rozmaitych typach lasów liściastych i szpilkowych, zawsze jednak na ciężkich, żyznych glebach gliniastych, ilastych lub wapiennych, o odczynie obojętnym. Za jego najczęstszych partnerów mikoryzowych uznaje się: graby, buki, dęby oraz brzozy. Mniej chętnie wchodzić ma w symbiozę z iglakami jak: sosny, jodły, świerki, w tropikach również cedry.

Wygląd

Owocniki muchomora złotawego dość swoiste w dotyku i wyglądzie, podobne do łuskowatej skóry węży i jaszczurek.

Blaszki wolne, gęsto ustawione, głębokie, z międzyblaszkami, zwężone ku podstawie, u młodych, nieuszkodzonych egzemplarzy białe, u starszych brązowawe z bardziej ochrowymi krawędziami, o dość charakterystycznych ostrzach z białymi kłaczkami.

Kapelusz m. złotawego o ostrych brzegach, ciemny w środku, jaśniejszy na obwodzie, mięsisty, dość pokaźny. Przybiera rozmaite odcienie brązów, od wpadających w żółcie i czerwienie po oliwkowozielone i srebrzyste. Okryty bardzo charakterystycznymi łatkami, podobnymi do łusek gadów.

Nóżka cylindryczna, za młodu jędrna i pełna, u starszych owocników pusta i krucha, rozszerzająca się ku dołowi, u góry kremowobiała, u dołu brunatna. Trzon także obrośnięty łuseczkami. Obecne pozostałości osłony. Brak za to pierścienia oraz wyraźnej pochwy.

Miąższ delikatny, bezwonny, w kolorze białym, nie zmienia koloru po uszkodzeniu. Smak budzi spory. Bywa uważany za miły i orzechowy lub przeciwnie, za przykry. Nie reaguje z ługiem potasowym, natomiast anilina barwi go na winno-bordowo.

Wysyp zarodników biały. Spory nieamyloidalne, gładkie, kuliste, przezroczyste, o wymiarach: 10,5-14,0 x 10-14 µm.

Muchomor złotawy podobnie jak reszta mglejarek (gryzetek) nie wykształca sprzążek bazalnych u nasady podkładek.

Najłatwiej pomylić go z innymi mglejarkami jak muchomor żółtawy A. crocea, muchomor rdzawobrązowy A. fulva, muchomor oliwkowy A. battarrae i muchomor brązowooliwkowy A. submembranacea. W USA występuje nader podobny muchomor mandaryński A. sinicoflava. W Kolumbii spotyka się A. colombiana i A. sorocula. Z Chin Ludowych znany jest muchomor ciemnokapeluszowy A. liquii.

Początkującym grzybiarzom zdarza się mylić go z niektórymi czubajkami np.: czubajka ostrołuskową Echinoderma asperum.

Właściwości

Właściwości zdrowotne i walory smakowe muchomora złotawego od lat budzą spory wśród uczonych i grzybiarzy. Niektórzy doceniają jego smak, określając go jako łagodny i orzechowy. Inni uważają go za przykry nawet po ugotowaniu/usmażeniu, gdy rozłożą się toksyny tejże mglejarki.

Zastosowanie

Obecnie bada się potencjał muchomora złotawego jako wymiatacza wolnych rodników. Ponoć pochłania ich tyle samo co boczniaki, a więcej od pozostałych grzybów jadalnych.

Okres występowania
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII
Bibliografia
  1. Bahram M., Asef M., Zarre S., Abbasi M., Reidl S. 2006.; "Addition to the knowledge of Amanita (Agaricales, Pluteaceae) from Iran."; Rostaniha 7 (2): 107-119.;
  2. Bon M. 2012.; "Pareys Buch der Pilze."; Kosmos, Halberstadt.;
  3. Cetto B. 1980.; "Der große Pilzführer. vol. 3."; BLV Verlagsgesellschaft, München-Bern-Wien.;
  4. Dann G. 2017.; "Edible mushrooms: a forager’s guide to the wild fungi of Britain, Ireland and Europe."; Green Books, Cambridge.;
  5. Gardezi S., Ayub N., Khan S. 2002.; "Mushrooms of Kashmir III."; Pakistan Journal of Phytopathology 14 (1): 23–31.;
  6. Gerhardt E. 2006.; "Grzyby. Wielki ilustrowany przewodnik. Ponad 1000 opisanych gatunków."; Wyd. Klub dla Ciebie, Warszawa.;
  7. Gumińska B., Wojewoda W. 1988.; "Grzyby i ich oznaczanie."; PWRiL, Warszawa.;
  8. Laux H. 2001.; "Der große Pilzführer."; Kosmos, Halberstadt.;
  9. Lohmeyer T., Kũnkele U. 2006.; "Grzyby. Rozpoznawanie i zbieranie."; Wyd. Parragon, Warszawa.;
  10. Miller O., Laursen, Gary A.; Farr, David F. 1982.; "Notes on Agaricales from Arctic Tundra in Alaska."; Mycologia 74 (4): 576-591;
  11. Miller H., Miller O. 2006.; "North American Mushrooms: A Field Guide to Edible and Inedible Fungi."; Falcon Guides, Guilford.;
  12. Neda H., Sato H. 2008.; "List of agaricoid fungi reported from subtropical area of Japan."; Nippon Kingakukai Kaiho 49 (1): 64-90.;
  13. Phillips R. 2010. Mushrooms and Other Fungi of North America. Firefly Books, Buffalo.; "Phillips R. 2010. Mushrooms and Other Fungi of North America."; Firefly Books, Buffalo.;
  14. Roberts P., Evans S. 2011.; "The Book of Fungi."; University of Chicago Press, Chicago.;
  15. Roody W. 2003.; "Mushrooms of West Virginia and the Central Appalachians."; University Press of Kentucky, Lexington.;
  16. Škubla P. 2007.; "Wielki atlas grzybów."; Dom wydawniczy Elipsa, Poznań.;
  17. Wojewoda W. 2003.; "Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski."; Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, Kraków.;
  18. Yang Z., Weiß M., Oberwinkler F. 2004.; "New species of Amanita from the eastern Himalaya and adjacent regions."; Mycologia 96 (3): 636-646.;
4.9/5 - (8 votes)
Default Banner Post Banner
Subscribe
Powiadom o
0 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments