Sarniak fiołkowy (Sarcodon joeides)
Wstęp
Sezon
Występowanie
Wygląd
Owocniki sarniaka fiołkowego niemal zawsze rosną grupami, zrastając się po kilka. Po zasuszeniu może przybrać mysio szary odcień. Kapelusz sarniaka fiołkowego początkowo jasny (lekko beżowy, jasno ochrowy lub różowawy wpadający w beż), potem barwy kawy z mlekiem o cielistym bądź lilowym odcieniu, z czasem co raz ciemniejszy, purpurowo brązowy. Bardzo charakterystyczny jest wierzch kapelusza: aksamitny, gładki, co najwyżej obsypany drobniutki łuseczkami i włókienkami. W toku starzenia się owocników kapelusz co raz mocniej się rozpościera i robi nieregularnie fałdzisty.
Kolce u sarniaka fiołkowego nieregularnie zbiegają się na nóżkę, do 0,5 mm szerokości oraz 5 mm długości. Z wiekiem ich kolor zmienia się podobnie jak wierzch kapelusza: od jasnych odcieni różu, beżu i ochry do ciemnego brązu o purpurowym odcieniu.
Trzon pełny wewnątrz, zwężający się korzeniowato, pokryty drobnymi włóknami oraz łuseczkami, brązowy, ale ze swoistym fioletowym tłem (stąd nazwa gatunkowa!).
Miąższ o odstręczającym, cierpkim smaku ale dość miłej, korzennej woni. Przecięty liliowy, potem mocno fioletowy (stąd nazwa gatunkowa!).
Wysyp spor brązowawy. Zarodniki o wielu grubych guzkach.
Sarniak fiołkowy bywa mylony z podobnym sarniakiem, pozbawionym polskiej nazwy Sarcodon fuligineo-violaceus. Oba gatunki różnią się preferowanymi partnerami mikoryzowymi: fiołkowy współżyje z drzewami liściastymi, S. fuligineo-violaceus ze świerkiem i sosną. Poza tym tego ostatniego gatunku miąższ po przecięciu robi się stalowo błękitny czy szaroniebieski, w nóżce zaś pozostaje niezmiennie czerwonawy.
Właściwości
Zastosowanie
Brak danych w dostępnym piśmiennictwie i stronach www. Sarniak fiołkowy jest niejadalny, poza tym zbiór nielegalny z powodu ochrony gatunkowej.
Gerhard Koller (Gerhard) [CC BY-SA 3.0], via Wikimedia Commons
- Baird R., Wallace L., Baker G., Scruggs M. 2013.; "Stipitate hydnoid fungi of the temperate southeastern United States."; Fungal Diversity 62 (1): 41-114.;
- Geesteranus R. 1971.; "Hydnaceous fungi of the eastern old world."; Verhandelingen Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen Afdeling Natuurkunde 60 (3): 162 -163.;
- Gumińska B., Wojewoda W. 1985.; "Grzyby i ich oznaczanie."; PWRiL, Warszawa.;
- Kujawa A., Gierczyk B. 2007.; "Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych. Część II. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2006."; Przegląd Przyrodniczy 18 (3-4): 3-70.;
- Larsson S., Kõljalg L. 2019.; "Reassessment of the generic limits for Hydnellum and Sarcodon (Thelephorales, Basidiomycota)."; Myco Keys 54: 31-47.;
- Orłoś H. 1974.; "Atlas grzybów leśnych."; PWRiL, Warszawa.;
- Škubla P. 2007.; "Wielki atlas grzybów."; Dom wydawniczy Elipsa, Poznań.;
- Snowarski M. 2010.; "Grzyby. Seria: Spotkania z przyrodą."; Wyd. MULTICO Oficyna Wydawnicza, Warszawa.;
- Wojewoda W. 2003.; "Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski."; Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, Kraków.;
- Wojewoda, W., Ławrynowicz, M., 2006.; "Czerwona lista grzybów wielkoowocnikowych w Polsce."; Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, Kraków.;
