Smardz półwolny (Morchella semilibera)

Wstęp

Smardz półwolny jest grzybem jadalnym. Posiada bardzo cienki miąższ o nieszczególnym smaku, dlatego nie cieszy się zbyt dużą popularnością wśród grzybiarzy. W Polsce występuje bardzo rzadko i znajduje się na liście grzybów objętych ochroną. Inna oficjalnie używana nazwa, pod którą jest znany to mitrówka półwolna.

Sezon

Smardz półwolny rośnie wczesną wiosną. Najobficiej występuje w kwietniu i maju.

Występowanie

Smardz półwolny występuje w wilgotnych i cienistych lasach liściastych. Najczęściej rośnie pod olszami i jesionami. Można go również znaleźć w nadrzecznych i leśnych zaroślach, na wilgotnych łąkach porośniętych trawą, przy drogach i leśnych ścieżkach, a także w parkach i ogrodach. Preferuje żyzne gleby bogate w próchnicę. Można go spotkać rosnącego pojedynczo lub w małych grupach po kilka sztuk. Występuje w cieplejszych regionach Europy.

Wygląd

Owocnik smardza półwolnego (nazywany główką) może osiągać wysokość od 2 do 4,5 cm. W najszerszym miejscu w obwodzie osiąga wymiary od 2 do 3,5 cm. Może przybierać kształt stożkowaty lub dzwonkowaty. Jego powierzchnia pokryta jest jamkowatymi zagłębieniami nazywanymi alweole. Ułożone są one w pionowych regularnych lub nieregularnych szeregach oddzielonych od siebie wyraźnymi, tępo zakończonymi żeberkami. Znajduje się w nich warstwa zarodnikowa. Główka smardza półwolnego najczęściej ma kolor brązowy, na którym czasami można dojrzeć żółty lub oliwkowy odcień. Żeberka są zazwyczaj ciemniejsze, często wpadające w czarny odcień. Owocnik jest tylko w połowie lub w jednej trzeciej przyrośnięty do trzonu. Pozostała jego część jest swobodna i nieco odstająca. W środku jest pusty.

Trzon smardza półwolnego osiąga wysokość od 4 do 12 cm. i grubość od 1 do 5 cm. Może mieć nieregularny cylindryczny lub wysmukły kształt. U podstawy zazwyczaj bywa rozszerzony. Może przybierać barwę białą, kremową lub ochrową. Jego powierzchnia pokryta jest delikatnymi, kleistymi łuseczkami przypominającymi drobne ziarenka. U podstawy i u szczytu zazwyczaj jest bruzdowaty. W środku jest pusty, przez co jest bardzo kruchy i łatwo go złamać.

Miąższ smardza półwolnego jest bardzo cienki. Jego grubość mieści się w przedziale od 1 do 2 mm. Jest bardzo kruchy i łamliwy, z wyglądu trochę przypomina wosk. Zazwyczaj ma biały kolor. Jego zapach jest słabo wyczuwalny, smak łagodny i nieszczególny, bez żadnych charakterystycznych cech.

Smardz półwolny często bywa mylony jest ze smardzem stożkowatym i smardzówką czeską. Smardz stożkowaty charakteryzuje się alweolami ułożonymi w regularnych szeregach oddzielonych od siebie pionowymi żeberkami. Smardzówkę czeską można natomiast rozpoznać po główce, która przyrośnięta jest do trzonu tylko na szczycie.

Właściwości

Smardz półwolny jest grzybem jadalnym o nieszczególnym smaku, a jego wartość odżywcza jest niewielka. Dlatego nie jest zbyt popularny wśród grzybiarzy.

Zastosowanie

Smardz półwolny, ze względu na cienki miąższ i nieszczególny smak, nie cieszy się dużą popularnością w kuchni. Można go stosować w mieszankach z innymi smardzami jako dodatek do zup, sałatek oraz dań mięsnych, makaronów i ryżu. Należy jednak pamiętać, że nie wolno spożywać go w stanie surowym.